عبادت امام‌حسین‌(علیه‌السلام)

اشاره:

حسین بن علی بن ابی‌طالب(علیه السلام)، مشهور به اباعبدالله و سیدالشهداء (۴-۶۱ق)، امام سوم شیعیان است، که ده سال امامت را بر عهده داشت و در واقعه عاشورا به شهادت رسید. او فرزند دوم امام علی(علیه السلام) و فاطمه زهرا(سلام الله علیها) و نوه حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) است. بنابر گزارش‌های تاریخی شیعه و اهل سنت، پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) هنگام تولد او از شهادتش خبر داد و نام «حسین» را برای او برگزید.

ابن‌عبدالبر و ابن‌اثیر از مصعب زبیری روایت کرده‎اند که گفت:

کَانَ الْحُسَیْنُ فَاضِلاً دَیِّناً کَثِیرَ الصَّلَاهِ وَالصَّوْمِ وَالْحَجِّ؛[۱]

حسین بافضیلت و دین‌دار بود و بسیار نماز و روزه و حج به‌جا می‌آورد.

عبدالله بن زبیر در وصف عبادت او گفت:

لَقَدْ کَانَ صَوَّاماً بِالنَّهَارِ قَوَّاماً بِاللَّیْلِ.[۲]

عقّاد می‎گوید: علاوه بر نمازهای پنج‌گانه، نمازهای دیگر به‌جا می‎آورد و علاوه بر روزه ماه رمضان، در ماه‌های دیگر هم روزهایی را روزه می‎گرفت، و در هیچ سال حج خانه خدا از او فوت نشد مگر آنکه ناچار به ترک شده باشد.[۳]

در شبانه‌روز هزار رکعت نماز به‌جا می‎آورد،[۴] و بیست‌وپنج مرتبه پیاده حج گذارد، و همراه او جنیبت‌های او را می‎کشیدند[۵] و این دلیل کمال عبادت و خضوع او در درگاه خداست.

روزی از روزها رکن کعبه را گرفته بود و بدین‌گونه دعا و اظهار بندگی و ذلّت در درگاه خدای عزیز می‎کرد و او را مدح و ثنا می‎گفت و ستایش می‎نمود:

«إِلَهِی نَعَّمْتَنِی فَلَمْ تَجِدْنِی شَاکِراً وَابْتَلَیْتَنِی فَلَمْ تَجِدْنِی صَابِراً فَلَا أَنْتَ سَلَبْتَ النِّعْمَهَ بِتَرْکِ ‎الشُّکْرِ، وَلَا أَدَمْتَ الشِّدَّهَ بِتَرْکِ الصَّبْرِ  إِلَهِی مَا یَکُونُ مِنَ الْکَرِیمِ إِلَّا الْکَرَم».[۶]

اگر کسی بخواهد حال دعا و پرستش و مسکنت آن امام مجاهد مظلوم را در درگاه خدا بداند به همان دعای معروف عرفه رجوع کند کافی است.

از بشر و بشیر پسران غالب اسدی روایت شده که عصر روز عرفه در عرفات خدمت آن حضرت بودیم، از خیمه بیرون آمدند با گروهی از اهل‌بیت و فرزندان و شیعیان با نهایت تذلّل و خشوع، پس در جانب چپ کوه ایستادند و روی مبارک را به‌سوی کعبه گردانیدند و دست‌ها را برابر رو برداشتند، مانند مسکینی که طعام طلبد، و این دعا را خواندند:

«اَلْحَمْدُ لِلهِ الَّذِی لَیْسَ لِقَضَائِهِ دَافِعٌ…»[۷]

که همان دعای طولانی عرفه است و در کتاب‌های دعای فارسی هم مانند زادالمعاد[۸] و مفاتیح‌الجنان[۹] مذکور است.

دعا را خواندند تا به این جمله رسیدند:

«وَصَلَّی اللهُ عَلَی خِیَرَتِهِ مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَآلِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الْـمُخْلَصِینَ وَسَلَّمَ».

پس شروع کرد به درخواست، و اهتمام نمود در دعا و آب دیدگانش جاری بود و دعا خواند تا به این جمله رسید:

«وَادْرَأْ عَنِّی شَرَّ فَسَقَهِ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ».

پس سر و دیده خود را به‌سوی آسمان بلند کرد و از دیده‎های مبارکش مانند دو مشک آب می‎ریخت و به صدای بلند گفت:

«یَا أَسْمَعَ السَّامِعِینَ».

تا به این فقره رسید:

«وَأَنْتَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ یَا رَبِّ».

پس مکرَر می‎گفت: «یَا رَبِّ» و کسانی که دور آن حضرت بودند، گوش به دعا داده و به گفتن «آمین» اکتفا می‎کردند. پس صداهایشان بلند شد به گریستن با آن حضرت تا آفتاب غروب کرد، آنگاه به‌سوی مشعرالحرام روانه شدند.

پی نوشت:

[۱]. ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۹۳؛ ابن‌اثیر جزری، اسدالغابه، ج۲، ص۲۰٫

[۲]. سبط ابن‌جوزی، تذکره‌الخواص، ص۲۴۱٫ «او در هنگام شب برای عبادت زیاد می‌ایستاد و روزها بیشتر روزه‌دار بود».

[۳]. عقّاد، ابوالشّهداء، ص۱۴۵٫

[۴]. ابن‌طاووس، اللهوف، ص۵۷؛ حر عاملی، وسائل‌الشیعه، ج۴، ص۱۰۰٫

[۵]. ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۹۷؛ ابن‌اثیر جزری، اسدالغابه، ج۲، ص۲۰؛ سبط ابن‌جوزی، تذکره‌الخواص، ص۲۴۴؛ ابوالفداء، المختصر، ج۲، ص۱۰۷٫

[۶]. صبان، اسعاف‌الراغبین، ص‌۱۸۳؛ «خدای من برایم نعمت دادی مرا شکرگزار نیافتی، مرا مبتلا ساختی صابر و شکیبایم نیافتی. پس نعمتت را به جهت شکر نکردن از من نگرفتی و سختی را به‌علت صبر نکردن ادامه ندادی. خدای من از کریم و بزرگوار جز بزرگواری چیز دیگری نمی‌شود».

[۷]. ابن‌طاووس، اقبال‌الاعمال، ج۲، ص۷۴؛ کفعمی، البلد‌الامین، ص۲۵۱٫

[۸]. مجلسی، زادالمعاد، ص۱۷۳٫

[۹]. محدَث قمی، مفاتیح‌الجنان (دعای عرفه امام‌حسین(علیه‌السلام).

نویسنده:  آیت الله العظمی حاج شیخ لطف الله صافی گلپایگانی