دعای روز دهم

• دعای روز دهم ماه مبارک رمضان •

أَللّهُمَّ اجْعَلْنى فیهِ مِنَ الْمُتَوَکِّلینَ عَلَیْکَ وَ اجْعَلْنى فیهِ مِنَ الْفآئِزینَ لَدَیْکَ وَ اجْعَلْنى فیهِ مِنَ الْمُقَرَّبینَ اِلَیْکَ بِاِحْسانِکَ یا غایَهَ الطّالِبینَ؛

«خدایا، در این روز، مرا از توکّل کنندگان بر خودت، و رستگاران نزد تو، و مقرّبان پیشگاهت قرار بده، قسم به احسانت، اى مقصد خواستاران و جویندگان».

خدا، تکیه گاه مؤمن

«ذرّه»هاى معلّق در هوا، در نور خورشید است که به چشم مى آید. اگر فروغى برآنها نتابد، «هیچ»ند. خدا، هستى مطلق و قدرت تامه هستى است و هر توانایى، از توان او سرچشمه گرفته است. پس مؤمن، بر او تکیه دارد و توکّلش بر اوست.

خداوند، تنها پشتوانه اى است که زایل شدنى نیست. تنها تکیه گاهى است که اطمینان بخش است. تنها مرجع و ملجأ و پناهگاهى است که هم قدرت و علم دارد، هم رؤوف و مهربان است و هم بنده نواز و کریم. حال که چنین است، در مشکلات، چرا خدا را تکیه گاه نیروبخش دل و جانمان قرار ندهیم و چرا استمداد از او نجوییم؟

هرکه به غیر خدا دل بندد و تکیه کند باخته است، چرا که جز خدا همه چیز نابود شدنى است، و «تنها خداست که مى ماند»! آنکه «بت» مى پرستد، روزى خواهد دید که: «اِنَّ القُوَّهَ لِلّهِ جَمیعاً». آنکه به قدرت هاى بزرگ دلبسته است، روزى خواهد یافت که: «کُلُّ شَى ءٍ هالِکٌ إلاّ وَجهَهُ» آنکه گرفتار یأس و دلخستگى و سستى است، روزى آگاه و پشیمان مى شود که چرا تکیه گاه و امیدى چون «خدا» را فراموش کرده است؟

در قرآن فراوان مى خوانیم: «وَ عَلى اللّه ِ فَلیَتَوَکَّلِ المُؤمِنُونَ». مؤمنان، باید تنها بر خدا توکّل کنند و تنها تکیه گاهشان «او» باشد. ما که ادعاى ایمان داریم، به همان دلیل درپى اتّکال و اتّکاء به اوییم و از این رو از ذات بى همتایش مى خواهیم ما را از توکّل کنندگان بر او قرار دهد.

آیین رستگارى

فائز، کسى است که به آرزوى والاى خویش، به هدف مقدّس و آرمان پاکش مى رسد. «فوز»، آن است که بذر وجودى انسان، از مرحله کالى و خامى بگذرد، برسد و پخته شود و کمال یابد. امیرمؤمنان (علیه السلام)، با شهادتش به عشق و آرزویش رسید و در محراب شهادت، نداىِ «فُزتُ وَ رَبِّ الکَعبَه» سرداد.

حسین (علیه السلام) و یاران شهیدش در قربانگاه عشق، رستگار شدند و به فوز الهى و فیض ابدى رسیدند و چهارده قرن است که حسرتِ آن رستگارى بزرگ را بر دل شهادت طلبان گذاشته اند، که همواره آرزو مى کنند کاش در «کربلا» بودند و همراه آن فائزان، به فوز و فیض مى رسیدند و دعاى «یا لَیتَنا کُنّا مَعَکُم فَنَفُوزَ مَعَکُم…» برلب داشته و دارند.

چه کسى نزد خدا، به جایگاه رفیع فوز و رستگارى مى رسد؟ آنکه از همه تعلّقات، رسته و از همه بندها، گسسته باشد، جان را از هر رنگ و ننگى شسته و «توکّل» برخدا کرده و از او «فوز» طلبیده باشد. و این نیز، نیازمندِ توفیق الهى است. او باید دست اراده و ارادتمان را به آستان «حق» و «حقپرستان» برساند. اوست که باید ما را بپذیرد و این شایستگى را عطا کند. وگرنه، عنایتش اگر باشد، بذر وجودمان در مزرع حیات، فاسد مى شود و از کِشته امروز خویش، جز «حسرت فردا» نخواهیم چید.

مقرّبان حضور حق

چگونه مى توان به خدا نزدیک شد؟ خدا پاک است و آستانش آستانه طهارت است، و ذاتش، منزّه و مبرّا از هر عیب و کاستى. او جمیل است و جمال را دوست مى دارد. او کمال محض است و موجود متکامل را مى پذیرد. به کمال قرب حق، جز با طاعت و تقوا نمى توان دست یافت. انبیا که حجت هاى آشکار الهى اند، مبعوث برآنند که «بندگان» را به «مولى» نزدیک سازند. آیات الهى و امامان معصوم و اولیاى خدا، همه «راهنماى قرب»اند، همه قبله نماى تقرّب و وصل اند. بیچاره آنان که با صدها چراغ، باز هم بیراهه مى روند! به قول صائب تبریزى:

غفلت نگر که پشت به محراب کرده ایم
در کشورى که قبله نما موج مى زند

آنکه از خدا مى خواهد تا مقرّب درگاهش شود، باید با «عبادت» و «تهجّد» و انجام فرایض و نوافل، به آن مرتبه برسد، نه با غفلت و سستى و تن پرورى و پُرخوابى.

رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) را خدا فرمان مى دهد تا شب ها به «تهجّد» و شب زنده دارى بپردازد، شاید به آن «مقام محمود» نائل آید! باید از شیطان دور شد تا به خدا نزدیک گشت. باید از گناه و رذایل فاصله گرفت، تا فاصله با آفریدگار کم شود. باید با سجود و رکوع، انس با خدا داشت، تا پذیرفته درگاه شد. آنکه «قرب» مى خواهد، باید «تقرّب» هم بجوید. و آنکه «رسیدن» را مى طلبد، باید «گام طلب» هم بردارد، با عبادت و تهجّد، با تقوا و ترک معصیت.

امام صادق (علیه السلام) فرمود: یک بنده مؤمن، در حالتِ سجود، از هر حالت دیگر به خدا نزدیک تر است.[۱] و على (علیه السلام) فرمود: «لا یُقَرِّبُ مِنَ اللّه ِ سُبحانَهُ اِلاّ کَثرَهُ السُّجُودِ وَ الرُّکُوعِ».[۲] سجود و رکوع بسیار است که سبب تقرّب به خداوند مى شود.

خدا، مقصد جویندگان

از خدا، توفیق «توکّل» و «فوز» و «قرب» طلبیدیم. براى برآمدن این حاجت، او را به «احسان»ش سوگند مى دهیم و احسانش را شفیع اجابتش مى سازیم. او که همواره به بندگانش نیکى کرده و همه را روزى خور خود و مهمان خوان نعمت بى کرانش ساخته و همه دل هاى حق جو را شیفته خویش ساخته، مى تواند با برآوردنِ این دعا، احسانى دیگر و منّتى دیگر نهد و نعمتى دیگر عطا کند.

او را همه دل هاى پاک و همه کمال طلبان و حق خواهان مى جویند. مگر نه اینکه او کمال کامل و جمال مطلق و ذات بى مثال و بى نیاز است؟ مگر نه اینکه همه در پى وجود برتر و «هستى فناناپذیر»ند؟ پس همه هستى، کاروانى درپى اوست. «کُلٌّ اِلَیهِ راجِعُون!» و همه، به هر زبانى او را مى خوانند. حتى آنان که به شرک و بیراهه افتاده اند، درپى او بوده اند که فریب نفس خورده اند و شیطان، آنان را به اشتباه افکنده و «صنم» را به جاى «صمد» گرفته اند و «صید حرم» را در پاى «بت» قربانى کرده اند.

به هر حال، خدا، غایت طالبان و مقصود و مقصد جویندگان است. به تعبیر معلم عرفان، حضرت امام خمینى (قدس سرّه):

این شیفتگان که در صراطند همه
جوینده چشمه حیاتند همه

حق مى طلبند و خود ندانند آن را
در آب، به دنبال فراتند همه[۳]

نه تنها بشر، بلکه همه کائنات، در پى اویند و همه هستى، تسبیح گوى آن خالقند: «اِنْ مِن شَیئٍ اِلاّ یُسَبِّحُ بِحَمدِهِ». و بر سفره وجود، هر که بهره اى از هستى دارد، او را مى طلبد، او «غایه الطالبین» است. باز به قول امام عارفان، حضرت خمینى (رضوان اللّه علیه):

هر ذرّه در این مزرعه، مهمان تواست
هر ریش دلى به حق پریشان تو است

کس را نتوان یافت که جویاى تو نیست
جوینده هرچه هست، خواهان تو است[۴]

از این خدا مى خواهیم که ما را از مقرّبان و رستگاران و متوکّلان قرار دهد، که اهل احسان است و ما به کرم و احسانش، امیدواریم.

پی نوشت ها
[۱] ـ میزان الحکمه، ج ۴، ص ۳۸۲؛
[۲] ـ همان.
[۳] ـ دیوان امام، ص ۲۳۹؛
[۴] ـ همان.
منبع: سینای نیاز؛ جواد محدثی