نماز آیات و احکام آن

اشاره:

نماز آیات، از نمازهای واجبی است که با رخ دادن حوادث طبیعی ویژه‌ای، بر مُکلَّفان واجب می‌شود. نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد. قرائت نماز آیات در هنگام خسوف و کسوف و زلزله واجب شرعی است؛ آنچه در زیر می خوانید طریقه قرائت نماز آیات است:

صورت اول:

بعد از نیت و تکبیره الاحرام، حمد و سوره خوانده شود و به رکوع برود، سپس سر از رکوع برداشته و دوباره حمد و سوره را بخواند و به رکوع رود و باز سر از رکوع بردارد و حمد و سوره بخواند و به رکوع رود و سپس سر از رکوع بردارد و همین طور ادامه دهد تا یک رکعت پنج رکوعى که قبل از هر رکوعى حمد و سوره خوانده است انجام دهد، سپس به سجده رفته و دو سجده نماید و بعد براى رکعت دوم قیام کند و مانند رکعت اول انجام دهد و دو سجده را بجا آورد و بعد از آن تشهد بخواند و سلام دهد.

صورت دوم:

بعد از نیت و تکبیره الاحرام، حمد و یک آیه (البته احتساب بسم‌الله به عنوان یک آیه خلاف احتیاط است) از سوره‏ اى را قرائت کرده و رکوع کند، سپس سر از رکوع بردارد و آیه دیگرى از آن سوره را بخواند و به رکوع رود، و بعد سر از رکوع برداشته و آیه دیگرى از همان سوره را قرائت نماید و همین طور تا رکوع پنجم ادامه دهد تا سوره ‏اى که پیش از هر رکوع، یک آیه از آن را قرائت کرده، قبل از رکوع آخر تمام شود. سپس رکوع پنجم را بجا آورد و به سجده رود، و پس از اتمام دو سجده، براى رکعت دوم قیام نماید و حمد و آیه‏اى از یک سوره را بخواند و به رکوع برود و همین طور مانند رکعت اول ادامه دهد تا تشهد بخواند و سلام دهد و چنانچه بخواهد براى هر رکوعى به یک آیه از سوره‏ اى اکتفا کند، نباید سوره حمد را بیش از یک مرتبه در اول آن رکعت بخواند.

اکنون به عنوان نمونه، نماز آیات را به شکل کوتاه آن با تقسیم سوره «قدر» بیان می کنیم:

پس از نیت ، با گفتن «الله اکبر» نماز شروع می شود.

سوره حمد را خوانده و پس از آن بسم الله الرحمن الرحیم، آیه اول سوره توحید را بخوانید؛

به رکوع بروید؛

برخیزید و آیه دوم سوره توحید (قل هو الله احد) را بخوانید و به رکوع بروید.

برخیزید و آیه سوم سوره توحید (الله الصمد)را بخوانید؛ به رکوع بروید.

برخیزید و آیه چهارم سوره توحید (لم یلد و لم یولد) را بخوانید ؛ به رکوع بروید.

برخیزید و آیه پنجم سوره توحید (و لم یکن له کفوا احد) را بخوانید؛ به رکوع بروید.

به سجده بروید( دو بار سجده مثل نماز عادی )

رکعت دوم را مانند رکعت اول بخوانید، فقط در رکعت دوم می توانید قنوت را هم بخوانید.

سپس رکوع پنجم را بعد از قنوت بجا آورده، سر از رکوع برداشته و به سجده می روید.

با تشهد و سلام ، نماز را به اتمام می رسانید.

ضمناً این نماز را می توان به جماعت خواند، چرا که جز نمازهای واجب می باشد.

احکام نماز آیات

١. از وقتى که خورشید یا ماه شروع به گرفتن مى‏ کند انسان باید نماز آیات را بخواند و بنابر احتیاط واجب باید به قدرى تاخیر نیندازد که شروع به باز شدن کند.

٢. اگر خواندن نماز آیات را به قدرى تاخیر بیندازد، که آفتاب یا ماه شروع به باز شدن کند، باید نیت ادا و قضا نکند ولى اگر بعد از باز شدن تمام آن،نماز بخواند، باید نیت قضا نماید.

٣. اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه بیشتر از خواندن یک رکعت‏ باشد ولى انسان نماز را نخواند، تا به اندازه خواندن یک رکعت ‏به آخر وقت آن مانده باشد باید نیت ادا کند بلکه اگر مدت گرفتن آنها به اندازه خواندن یک رکعت هم باشد بنابر احتیاط واجب باید نماز آیات را بخواند و ادا است.

۴. موقعى که زلزله و رعد و برق و مانند اینها اتفاق مى افتد، انسان باید فورا نماز آیات را بخواند و اگر نخواند معصیت کرده و تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت‏ بخواند ادا است.

منبع:توضیح المسائل مراجع.