- زمان مطالعه : 12 دقیقه
- توسط : رحمت الله ضیایی
- 0 نظر
فلسطین کشور مسلمان و میزبان مسجد الاقصی است. کشور فلسطین با کشورهای لبنان، اردن، سوریه و مصر هم مرز است. پایتخت این کشور بیت المقدس است.
در طول تاریخ، سرزمین فلسطین محل سکونت مسلمانان، مسیحیان و یهودیان بوده است. اعتقاد به یگانگی خدا، با ورود حضرت ابراهیم(ع) به فلسطین آغاز شد. دین اسلام در زمان خلافت خلیفه دوم وارد فلسطین شد. پس از ورود اسلام به فلسطین، امویان، عباسیان، فاطمیان و عثمانیان بر این سرزمین مسلط بودند. پس از پیروزی مسیحیان بر مسلمانان در جنگ‌های صلیبی، مدتی حکومت فلسطین در اختیار مسیحیان قرار گرفت؛ امّا پس از مدتی مسلمانان فلسطین را پس گرفتند.
در سال ۱۹۱۷م فلسطین توسط بریتانیا اشغال شد و زمینه اشغال فلسطین توسط اسرائیل را فراهم نمود. سرزمین فلسطین در سال ۱۹۴۸م توسط اسرائیل اشغال شد و این اشغال همچنان ادامه دارد. این کشور در طی این دوره، شاهد جنگ‌ها، انتفاضه‌ها و قتل‌‌عام‌های فراوانی بوده است.
در طول تاریخ شیعیان از جمله ساکنان فلسطین بوده‌اند و اکنون نیز در فلسطین حضور دارند؛ امّا باتوجه به آمار منتشر شده، جمعیت قابل توجهی را به خود اختصاص نمی‌دهند. جنبش صابرین، مجلس شیعه اعلی فلسطین و انجمن شقاقی از مهم‌ترین گروه‌های شیعه فلسطینی هستند.این کشور همانند دیگر کشورها دارای احزاب سیاسی است که معروف‌ترین این احزاب عبارت است از حماس، جهاد اسلامی، فتح.
جغرافیا
کشور فلسطین در حاشیه شرقی دریای مدیترانه قرار دارد. این کشور از شرق با سوریه و اردن، از شمال با لبنان و بخشی از سوریه و از جنوب با مصر همسایه است. مساحت فلسطین بیش از ۲۷ هزار کیلومتر مربع است.[۱] در گذشته به منطقه جنوب غرب شام، فلسطین می‌گفتند؛ امّا مرزهای سرزمین فلسطین امروزی، از زمان اشغال آن توسط بریتانیا شکل گرفت.[۲]
فلسطین دارای آب و هوای معتدل و مدیترانه‌ای است. این نوع آب و هوا، برای زندگی، مناسب شناخته می‌شود[۳] در گذشته سرزمین فلسطین جزئی از سوریه به حساب می‌آمد، از این‌رو در بین عرب‌ها از آن به «سوریه جنوبی» یاد می‌کردند.[۴]
مشهورترین شهرها
نخستین شهر سرزمین فلسطین «أریحا» نام داشت که ۸۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بنا نهاده شد.[۵] پس از مهاجرت عرب‌ها به منطقه فلسطین در حدود سال ۲۵۰۰ قبل از میلاد، شهرها و مناطق زیادی پدید آمد، از جمله: بِیْسان، عسقلان، عکا، حیفا، الخلیل، بیت لحم و غزه.[۶] شهرهای أریحا و غزه، از قدیمی‌ترین شهرهای جهان محسوب می‌شوند.[۷]
یکی دیگر از شهرهای فلسطین، ناصره است. این شهر محل سکونت حضرت مریم بود، از این‌رو نزد مسیحیان از جایگاه ویژه‌ای برخودار است.[۸] شهر باستانی سامریه، از دیگر شهرهای فلسطین است.چاهی که یوسف(ع) در آن افکنده شد، در این شهر قرار داشت. همچنین سامریه محل دفن یحیی(ع) است.[۹] شهر الخلیل، با تاریخ چهار هزار ساله،[۱۰] از شهرهای مهم فلسطین است که در زمانی از شهرهای اصلی فلسطین بود.[۱۱]رام الله یکی دیگر از شهرهای مهم فلسطین است.[۱۲]
بیت المقدس پایتخت کنونی فلسطین مهم‌ترین شهر این کشور است.[۱۳] این شهر محل ظهور ادیان یهودیت و مسیحیت بوده است. همچنین وجود مسجد الاقصی به عنوان اولین قبله مسلمانان و محل عروج پیامبر اسلام(ص)، بیت المقدس را برای مسلمانان مورد اهمیت قرار داده است. از دیگر مکان‌های مهم بیت المقدس عبارتند از: مسجد صخره، مقبره داوود نبی، مقام حضرت موسی.[۱۴]
تاریخچه
بنا بر نظر مورخان، فلسطین از عصر حجر محل سکونت بشریت بوده است.[۱۵] سرزمین فلسطین شاهد مراحل توسعه زندگی انسان از عصر کوچ‌نشینی تا عصر کشاورزی بوده است. قدیمی‌ترین نام شناخته شده فلسطین «سرزمین کنعان» است، چرا که اولین گروه مهاجر به فلسطین، عرب‌های کنعانی بودند[۱۶] که در سال ۳۵۰۰ قبل از میلاد، فلسطین را برای مهاجرت برگزیدند.[۱۷] و امّا اسم فلسطین برگرفته از اقوام مهاجری است که در حدود ۱۲۰۰ قبل از میلاد، از غرب آسیا به این سرزمین مهاجرت کردند.[۱۸]
اعتقاد به توحید و یگانگی خدا در فلسطین، از زمان ورود ابراهیم نبی بوده است. حضرت ابراهیم فلسطین را برای سکونت برگزید و توحید را در این سرمین گسترش داد. سرانجام در این دیار از دنیا رفت و در شهر الخلیل دفن شد. علت نامگذاری این شهر به الخلیل به خاطر وجود مقبره ابراهیم خلیل الله در این شهر است.[۱۹] بعد از ابراهیم، فرزندش اسحاق، سپس نوه‌اش یعقوب در فلسطین ماندند؛ امّا فرزندان یعقوب به مصر مهاجرت کردند. نوادگان و فرزندان یعقوب که به بنی اسرائیل معروف بودند، پس از وفات حضرت موسی به رهبری حضرت یوشع به فلسطین بازگشتند. پس از آن هرج و مرج فلسطین را دربرگرفت و این هرج و مرج تا زمان طالوت باقی ماند. سپس داوود نبی، جانشین طالوت شد. داوود(ع) بر تمام فلسطین تسلط یافت و حدود سال ۱۰۰۰ قبل از میلاد، بیت المقدس را پایتخت حکومت خود قرار داد. پس از داوود، فرزندش سلیمان حکومت را به دست گرفت و از این زمان فلسطین شاهد عمران و آبادنی وسیعی بود. در طی قرن‌های طولانی بیشتر ساکنان فلسطین، عرب کنعانی بودند و به مرور با دیگر اقوام عرب در هم آمیختند. همچنین در دوره‌هایی، یهود در برخی مناطق فلسطین به حکومت رسیدند؛[۲۰] امّا در سال ۶۳ قبل از میلاد، رومیان بر فلسطین مسلط شدند و یهودیان را تحت سیطره خود قرار دادند.[۲۱] سال ۳۰ میلادی آغاز نبوت حضرت عیسی(ع) بود. او تعالیم خود در شهر اورشلیم آغاز کرد و به هدایت مردم مشغول بود .[۲۲]
ورود اسلام به فلسطین
دین اسلام در زمان خلیفه اول وارد سرزمین فلسطین شد؛[۲۳] امّا فتح این سرزمین در سال ۱۳ هجری قمری و در زمان خلافت عمر طی چندین نبرد از جمله نبرد اجنابین به رهبری خالد بن ولید بوده است. بر اساس برخی منابع، در نبرد اجنابین حدود سه هزار نفر کشته شدند.[۲۴]
از فتح مسلمانان تا اشغال آن توسط اسرائیل
سکه فلسطینی در زمان قیمومیت بریتانیا
در عهد خلافت عمر بن خطاب، فلسطین جزئی از سرزمین اسلامی شد و خلفای بنی‌امیه و بنی‌عباس بر این سرزمین حکومت داشتند. در ۳۵۸ق فاطمیان کنترل فلسطین را به دست گرفتند. فاطمیان برای به دست آوردن کنترل فلسطین، با انقلاب‌های محلی، قرامطه و ترک‌های سلجوقی به مبارزه پرداختند.[۲۵] در این مدت نزاع بر سر فلسطین ادامه داشت، به شکلی که حکومت فلسطین بین مملوکان مصر، مغولان و عثمانی‌ها رد و بدل می‌شد تا اینکه از حدود ۴۰۰ق عثمانی‌ها اختیار فلسطین را به طور کامل در دست گرفتند.[۲۶] پس از جنگ‌های صلیبی و کشته شدن حدود هفتاد هزار نفر از مسلمانان، در ۴۹۳ق، مسیحیان اروپایی بر فلسطین سیطره یافتند.[۲۷] حکومت مسیحیان پس از جنگ‌های صلیبی، ۸۸ سال ادامه داشت. مسلمانان پس از نبرد حَطّین تحت رهبری صلاح الدین ایوبی فلسطین را پس گرفتند.[۲۸] حکومت عثمانی‌ها بر فلسطین تا اشغال آن توسط بریتانیا در سال ۱۹۱۷م ادامه داشت.[۲۹] اشغال فلسطین توسط بریتانیا تا سال ۱۹۴۸م ادامه یافت، اگر چه بریتانیا در سال ۱۹۲۲عنوان اشغال را به قیمومیت تغییر داد.[۳۰] در سال ۱۹۳۶م، مردم فلسطین انقلاب بزرگی را علیه حکومت بریتانیا به راه انداختند؛ اما این انقلاب با کارشکنی‌های بریتانیا و صهیونیسم با شکست مواجه شد.[۳۱]
اشغال فلسطین توسط اسرائیل
در سال ۱۷۹۹م، ناپلئون بناپارت اولین رهبر اروپایی بود که یهودیان را برای ایجاد یک کشور یهودی در سرزمین فلسطین دعوت کرد. سال‌ها بعد و در سال ۱۸۹۷م، اولین کنفرانس صهیونیستی در سوئیس برگزار شد و تصمیم بر آن شد که برای یهودی‌سازی سرزمین فلسطین، سیاستی هدفمند دنبال شود. آنان برای حساسیت زدایی، به جای عبارت دولت یهودی از وطن یهودی استفاده کردند.[۳۲] با این وجود پس از ۳۰ سال و در ابتدای جنگ جهانی اول، تنها ۱٪ یهودیان از این طرح حمایت کردند و در عمل این طرح با شکست مواجه شد.[۳۳] در آن زمان تنها ۸٪ از جمعیت فلسطین را یهودیان به خود اختصاص داده بودند و از لحاظ مساحت نیز، تنها ۲٪ کل فلسطین در اختیار آنان بود.[۳۴] اتفاقات جنگ جهانی اول، منجر به صدور بیانه بالْفُور در سال ۱۹۱۷م شد. در این بیانه بریتانیا خواستار ایجاد وطن یهودی در فلسطین شد.[۳۵] به همین خاطر در زمان حکومت بریتانیا بر فلسطین، جمعیت انبوهی از صهیونیست‌ها به سرزمین فلسطین مهاجرت کردند،[۳۶] به طوری که تعداد یهودیان در این دوره ۶ برابر افزایش یافت.[۳۷]
در سال ۱۹۴۸م اسرائیل تاسیس شد.[۳۸] در این زمان یهودیان ۷۸٪ سرزمین فلسطین را اشغال کردند.[۳۹] مناطق اشغالی شامل الخلیل واقع در شمال فلسطین، ساحل دریای مدیترانه، صحرای نقب و منطقه مرکزی فلسطین بود.[۴۰] از آنجا که کرانه باختری تحت اداره اردن بود و غزه نیز توسط دولت مصر اداره می‌شد، این دو منطقه از اشغال صهیونیست‌ها در امان ماند؛[۴۱] امّا از سال ۱۹۶۷ تا ۱۹۹۵م اسرائیل موفق شد ۶۰٪ از کرانه باختری و ۴۰٪ از غزه را اشغال کند.[۴۲] همچنین در این دوره اسرائیل توانست ۹۷٪ فلسطین را به اشغال خود درآورد.[۴۳]
جنگ فلسطین-اسرائیل
با اشغال فلسطین توسط اسرائیل در سال ۱۹۴۸م، همواره نزاع و درگیری بین فلسطین و اسرائیل وجود داشته است. به مجموعه این منازعات، منازعه فلسطین-اسرائیل گفته می‌شود.[۴۴] بسیاری از دولت‌ها نسبت به این زمینه حساس بودند؛ امّا اخیرا به دلایل مختلف سیاسی، اقتصادی و امنیتی، این منازعه نزد دولت‌ها از توجه افتاده است. با این حال، مسئله فلسطین به شکل قابل توجهی مورد حمایت شیعیان قرار دارد، که اظهارات و فتاوای بسیاری از علمای شیعه در این زمینه حاکی از حمایت از فلسطینی‌ها دارد.[۴۵]
روز قدس
یکی از مهم‌ترین حمایت‌های شیعیان از فلسطین، ایجاد روز قدس توسط امام خمینی است. امام خمینی رهبر جمهوری اسلامی ایران، در حمایت از مردم فلسطین، آخرین جمعه از رمضان را روز قدس نام نهاد. همه ساله در بسیاری از کشورهای جهان همچون عراق، ایران، هند و مالزی به حمایت از مردم فلسطین، در روز قدس تظاهرات گسترده‌ای برگزار می‌گردد.[۴۶]
سال نکبت
سال ۱۹۴۸م به خاطر تشکیل اسرائیل، سال نَکْبَت نامگذاری شده است.[۴۷] همچنین سال ۱۹۶۷م به خاطر شکست کشورهای عربی از اسرائیل، به سال نَکْسَه معروف است. این جنگ ۶ رو طول کشید که پس از شکست کشورهای عربی، کرانه باختری، غزه و برخی از مناطق کشورهای همسایه فلسطین توسط اسرائیل اشغال شد.[۴۸]
انتفاضه‌ها
طی سال‌های اشغال فلسطین، این سرزمین شاهد قیام‌های متعدد مردم فلسطین بوده است. این قیام‌ها به انتفاضه نامگذاری شده است. اولین قیام مردم فلسطین، در سال ۱۹۷۶م با نام انتفاضه روز زمین اتفاق افتاد. انتفاضه دیگر در سال ۱۹۸۷م اتفاق افتاد که به انتفاضه اول یا انتفاضه شعب فلسطینی معروف است. این انتفاضه در کرانه باختری و غزه رخ داد. انتفاضه دیگر، انتفاضه الاقصی است. این انتفاضه به خاطر ورود آریل شارون نخست وزیر وقت اسرائیل به مسجد الاقصی در سال ۲۰۰۰م آغاز شد. از مهم‌ترین شعار‌های انتفاضه الاقصی، ایجاد یک دولت فلسطینی و خروج اشغال‌گران از کرانه باختری بود.[۴۹]
در انتفاضه ۱۹۸۷م که ۶ سال به طول انجامید، ۱۵۴۰ نفر کشته و ۱۳۰ هزار نفر زخمی شدند. در انتفاضه سال ۲۰۰۰م نیز، ۲۸۰۰ نفر کشته شدند.[۵۰]
قتل‌عام
اسرائیل چندین مرتبه مرتکب قتل‌عام فلسطینی‌ها شده است. در سال ۱۹۴۸م، ۳۴ قتل‌عام توسط اسرائیل اتفاق افتاد که معروف‌ترین آنها، قتل‌عام «دیر یاسین» است. در این قتل‌عام ، ۲۵۴ نفر به شکل فجیعی کشته شدند. از دیگر جنایات اسرائیل، قتل‌عام «خان یونس» در سال ۱۹۵۶م است. در این جنایت، ۲۵۰ فلسطینی کشته شدند. یکی از بزرگ‌ترین جنایات تاریخ، کشتار صبرا و شتیلا است. این حادثه در سال ۱۹۸۲م اتفاق افتاد که در آن ۳۲۹۷ زن و کودک فلسطینی کشته شدند.[۵۱]
ساکنان فلسطین
طبق منابع تاریخی، ساکنان فلسطین به دو دسته عرب و یهود تقسیم می‌شوند. عرب‌ها نیز به عرب مسلمان، مسیحی و سایر گروه‌ها تقسیم شده‌اند.
عرب‌ها
بر حسب آمار، تعداد عرب‌های ساکن فلسطین در سال ۱۹۴۸م حدود یک میلیون و ششصد هزار نفر بود که ۸۸.۵٪ مسلمان، ۱۰.۴٪ مسیحی و ۱.۱٪ سایر گروه‌ها بودند.[۵۲] پس از جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۹م، عرب‌های فلسطینی به چهار دسته تقسیم شدند:
کسانی که در برابر اشغال ۱۹۴۸م مقاومت کردند. این گروه به ساکنان خط سبز نامگذاری شدند.
ساکنان کرانه باختری رود اردن و غزه.
پناهندگان به خط سبز، کرانه باختری، غزه، اردن، سوریه و لبنان که این مناطق را برای سکونت برگزیدند.
مهاجران فلسطینی که به دیگر کشورهای عربی و غیرعربی مهاجرت کردند.[۵۳]
در سال ۱۹۴۸م حدود نیمی از عرب‌های فلسطین از مناطقی که بعدها اسرائیل نامیده شد اخراج شدند و به اجبار به کرانه باختری، غزه، اردن، سوریه، لبنان، مصر و عراق مهاجرت داده شدند.[۵۴]طبق آمار در آن سال، عرب‌های باقیمانده در سرزمین فلسطین ۱۴٪ از جمعیت کل فلسطین را تشکیل دادند.[۵۵] طبق آمار سال ۲۰۰۲م، جمعیت کل فلسطینیان ۸ میلیون نفر بود که، ۵۲٪ از آنان را پناهندگان به دیگر کشورها تشکیل می‌دادند.[۵۶]
یهودیان
در سال ۱۹۱۴م از مجموع ساکنان فلسطین، حدود ۸٪ را یهودیان به خود اختصاص داده بودند؛ امّا این نسبت در سال ۱۹۴۳م به ۳۰٪ افزایش یافت. در سال ۱۹۴۸م و پس از اشغال فلسطین توسط اسرائیل، بیشتر جمعیت این سرزمین در اختیار یهودیان قرار گرفت.[۵۷]
احزاب سیاسی
فلسطین نیز مانند بسیاری از کشورها، دارای احزاب سیاسی مختلف است. برخی از معروف‌ترین این احزاب عبارت است از اخوان المسلمین، حماس، جنبش جهاد اسلامی و جنبش آزادی‌بخش میهنی فلسطین (فتح).
اخوان المسلمین
اخوان المسلمین فلسطین در سال ۱۹۴۸م با مشارکت اخوان المسلیمن مصر و اردن شکل گرفت. با اشغال کرانه باختری رود اردن و غزه در سال ۱۹۶۷م توسط اسرائیل، ارتباط اخوان المسلمین مصر و اردن با فلسطین قطع شد. همین امر، موجب پیشرفت و توسعه اخوان المسلمین فلسطین شد.[۵۸]
حماس
جنبش مقاومت فلسطین (حماس)، برجسته‌ترین جنبش مقاوت اسلامی فلسطین است. این جنبش، ادامه جنبش اخوان المسلمین است. جنبش حماس اولویت فعالیت خود را بر تربیت افراد، خانواده و جامعه قرار داده است تا زمینه را برای تشکیل دولت اسلامی در فلسطین فراهم سازد. حماس در آغاز شکل‌گیری ایده‌ای برای مقابله با اشغال فلسطین نداشت؛ امّا بعدها وارد مبارزه مسلحانه شد.[۵۹]
جنبش جهاد اسلامی
جنبش جهاد اسلامی یکی از مهم‌ترین احزاب فلسطین است. این جنبش، منازعه فلسطین-اسرائیل را به عنوان ایدئولوژی خود قرار داده است. این جنبش حرکت خود را در سال ۱۹۸۰م آغاز کرد. جنبش جهاد اسلامی با دیگر جریان‌های سنتی اسلامی از جمله جنبش اخوان المسلمین اختلاف دارد.[۶۰]
جنبش آزادی‌بخش میهنی فلسطین (فتح)
جنبش آزادی‌بخش میهنی فلسطین، قدیمی‌ترین حزب سیاسی فلسطین است. این جنبش در سال ۱۹۶۵م تأسیس شد. بیشتر مقامات دولت فلسطین عضو این حزب هستند.[۶۱]
جایگاه فلسطین در جهان اسلام
مسجد الاقصی و مسجد صخره در بیت المقدس
سرزمین فلسطین به دلایل مختلفی از جمله وجود مسجد الاقصی در این کشور، موقعیت ویژه‌ای نزد مسلمانان دارد.[۶۲] پیامبر اسلام(ص) در آغاز رسالت خود، مسجدالاقصی را اولین قبله مسلمانان قرار داد.[۶۳] به گفته برخی مفسران، در قرآن از شهر بیت المقدس به طور غیر مستقیم یاد شده است. همچنین احادیث فراوانی از پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) در فضیلت این شهر وارد شده است.[۶۴] به طور کلی از سرزمین فلسطین در قرآن به عناوینی چون «ارض مقدسه» و «ارض مبارکه» یاد شده است. فلسطین محل هبوط بسیاری از پیامبران و محل دفن بسیاری از انبیاء الهی است. همچنین فلسطین محل عروج پیامبر اسلام است.[۶۵]
فلسطین سرزمین معراج
مسجد الاقصی محل عروج حضرت محمد(ص) به آسمان است.[۶۶] در زمان حکومت عبدالملک بن مروان، بر صخره‌ای که پیامبر اسلام از آنجا به آسمان عروج کرد، مسجدی با نام مسجد الصخره یا قبه الصخره ساخته شد.[۶۷]
شیعه در فلسطین
پیشینه حضور شیعه در فلسطین به صدر اسلام و حضور ابوذر غفاری در شام برمی‌گردد.[۶۸] مقدسی در کتاب احسن التقاسیم و ناصر خسرو در کتاب «سفر به آرامگاه ابوهریره»،[۶۹] نقل کرده‌اند، در زمانی بیشتر جمعیت فلسطین را شیعیان تشکیل می‌دادند.
مذهب شیعه در قرن چهارم و در عصر حکومت فاطمیان در فلسطین رونق یافت.[۷۰] «الحاکم بامرالله» ششمین حاکم فاطمیان،دار العلم فاطمی را در بیت المقدس تاسیس کرد. این مکان تاثیر قابل توجهی در گسترش تشیع در فلسطین داشت و تا زمان اشغال فلسطین توسط صلیبی‌ها، به فعالیت خود ادامه داد.[۷۱] با وجود جنگ‌های صلیبی و پس از آن، تسلط صلاح الدین ایوبی سنی مذهب بر مناطق فلسطین و شام، شیعه در فلسطین باقی‌ماند. در عصر عثمانی شیعیان فلسطین دوباره مطرح شدند.[۷۲]
تاثیر و نفوذ شیعیان بر فلسطین در قرن ۲۱م و در دوران معاصر، به سبب ارتباط گروه‌های فلسطینی با حزب‌الله لبنان بیشتر شده است.[۷۳] پیروزی‌های حزب‌الله لبنان بر اسرائیل، نقش مهمی در گسترش شیعه در فلسطین داشته است.[۷۴] مرکز آمار انجمن دین و زندگی اجتماعی «مؤسسه PEW»، وجود شیعیان در فلسطین را تأیید کرده است.[۷۵]
اذیت و آزار شیعیان
در طول تاریخ، شیعیان فلسطین تحت آزار فراوانی قرار داشته‌اند. اولین سرکوب شیعیان فلسطین توسط صلاح الدین ایوبی رخ‌داد. پس از رونق گرفتن شیعه در عصر عثمانی، احمد پاشا حدود ده سال با شیعیان مبارزه کرد و کتاب‌های آنها را سوزاند.[۷۶] در سال ۲۰۱۰م، سرویس امنیتی حماس ده‌ها تن از مستبصران شیعه را بازداشت کرد. از طرف دیگر، گروه «ابن بار الخیریه الاسلامیه» در غزه وجود دارد که عمده فعالیتش، مبارزه با گسترش تشیع است. همچنین جنبشی با نام «جهاد سلفی» در غزه تاسیس شده است که هدف اصلی آن مبارزه با شیعه است.[۷۷]
احزاب و گروه‌های شیعه
جنبش جهاد اسلامی به عنوان پرچمدار شیعه در فلسطین شناخته می‌شود. بنیانگذار این جنبش، فتحی شقاقی بود. فتحی شقاقی از شیعه تاثیر می‌پذیرفت، از این رو جنبش جهاد اسلامی را نماد شیعه در فلسطین می‌دانند.[۷۸] گروهی در فلسطین با نام «جنبش صابرین» شکل گرفته است. این گروه از جنبش جهاد اسلامی منشعب شده و به شیعه نزدیک است.[۷۹] جنبش صابرین در سال ۲۰۱۴م حرکت خود را با رهبری هشام سالم آغاز کرده است.[۸۰] از دیگر گروه‌های شیعی فلسطینی می‌توان به «مجلس شیعه اعلی فلسطین» اشاره کرد. این گروه در سال ۲۰۰۶م توسط محمد عبدالفتاح غوانمه تاسیس شده است.[۸۱] یکی از مهم‌ترین انجمن‌های شیعه فلسطین، «انجمن شقاقی» است. این انجمن یک انجمن خیریه و غیر سیاسی است که سعی می‌کند تا دیدگاه برابری نسبت به همه مذاهب اسلامی داشته باشد.[۸۲]
برخی دیگر از نهادهای شیعه فلسطین عبارتند از: انجمن جوانان اسلامی، درمانگاه احسان خیری، مدرسه نقاء، جمعیت غدیر، جمعیت آل البیت.[۸۳] همچنین هفته‌نامه «الاستقلال» و شبکه رادیویی «إذاعه صوت القدس» در اختیار شیعیان فلسطین است.[۸۴]
پی نوشت ها:
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۴.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۱.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۱.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۲۷.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۱.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۲.
- روحانی، آشنایی با کشورهای اسلامی، ۱۳۸۷ش، ص۱۱۴.
- فوزبورغ، وصف الأراضی المقدسه، ۱۹۹۷م، ص۲۹.
- فوزبورغ، وصف الأراضی المقدسه، ۱۹۹۷م، ص۲۹.
- آغا، مدائن فلسطین، ۱۹۹۳م، ص۸۱.
- فوزبورغ، وصف الأراضی المقدسه، ۱۹۹۷م، ص۹۷.
- آغا، مدائن فلسطین، ۱۹۹۳م، ص۷۱.
- فوزبورغ، وصف الأراضی المقدسه، ۱۹۹۷م، ص۴۱.
- آغا، مدائن فلسطین، ۱۹۹۳م، ص۴۸ و ۴۹.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۲.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۱.
- خان، تاریخ فلسطین القدیم، ۱۹۸۱م، ص۲۴.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۱.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۱.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۲ و ۱۳.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۳.
- آغا، مدائن فلسطین، ۱۹۹۳م، ص۴۲.
- ابو خلیل، أطلس دول العالم الإسلامی، ۲۰۰۳م، ص۸۵.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۳.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۴.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۴.
- آغا، مدائن فلسطین، ۱۹۹۳م، ص۴۷.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۴.
- آغا، مدائن فلسطین، ۱۹۹۳م، ص۴۷.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۹.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۶۲-۱۶۶.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۶.
- الاستعمار الصهیونی فی فلسطین، ۱۹۵۶م، ص۱۵.
- الاستعمار الصهیونی فی فلسطین، ۱۹۵۶م، ص۱۶.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۶؛ صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۱۸.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۶.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۲۳.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۶.
- ابو عرفه، الاستیطان، ۱۹۸۱م، ص۱۱.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۳۱.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۴۳.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۴۴.
- تُفَکْجی، الاستراتیجیه الاستیطانیه، ۲۰۰۶م، ص۶۶.
- عبیات، «تقریر عن قضیه فلسطین».
- محفوظ، «السید السیستانی والقضیه الفلسطینیه».
- «ما هو یوم القدس العالمی ؟»
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۳۱.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۵۴؛ ابو ظریفه، «الآثار السلبیه للمستوطنات»، ص۱۷۹.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۲۱.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۸۳ و ۸۴.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۸۰.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۳۴.
- عبدالحافظ، الاوضاع الدیمقراطیه لفلسطینی، ۱۹۷۸م، ص۲۵۵.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۳۱.
- صالح، سکان فلسطین، ۱۹۸۵م، ص۴۱.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۸۷.
- سهلی، فلسطین، ۲۰۰۴م، ص۳۱.
- رشوان، دلیل الحرکات الاسلامیه، ص۱۴۸.
- رشوان، دلیل الحرکات الاسلامیه، ص۱۴۷.
- رشوان، دلیل الحرکات الاسلامیه، ص۱۶۱-۱۶۴.
- روحانی، آشنایی با کشورهای اسلامی، ۱۳۸۷ش، ص۱۲۱ و ۱۲۲.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۳۰.
- آغا، مدائن فلسطین، ۱۹۹۳م، ص۴۲.
- آغا، مدائن فلسطین، ۱۹۹۳م، ص۴۳ و ۴۴.
- صالح، فلسطین، ۲۰۰۲م، ص۳۱.
- آغا، مدائن فلسطین، ۱۹۹۳م، ص۴۲.
- آغا، مدائن فلسطین، ۱۹۹۳م، ص۴۵.
- خاقانی، «شیعه فلسطین وعوده الحق»، ص۳.
- خاقانی، «شیعه فلسطین وعوده الحق»، ص۳؛ شحاده، الموسوعه الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۱۸۶.
- خاقانی، «شیعه فلسطین وعوده الحق»، ص۳.
- شحاده، الموسوعه الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۱۸۶.
- شحاده، الموسوعه الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۱۸۷.
- خاقانی، «شیعه فلسطین وعوده الحق»، ص۳.
- «فلسطینیون یعتنقون المذهب الشیعی فی غزه و حماس السنیه تتکیف مع الوضع».
- «سایت آمار انجمن دین و زندگی اجتماعی».
- شحاده، الموسوعه الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۱۸۷.
- «غزه تحت مظله التشیع والولی الفقیه».
- شحاده، الموسوعه الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۲۰۲.
- دلو، «هل یوجد شیعه حقًا فی غزه؟».
- «غزه تحت مظله التشیع والولی الفقیه».
- شحاده، الموسوعه الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۲۲۲.
- «فلسطینیون یعتنقون المذهب الشیعی فی غزه و حماس السنیه تتکیف مع الوضع».
- شحاده، الموسوعه الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۲۰۷ و ۲۰۸.
- شحاده، الموسوعه الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۲۰۸.
فهرست منبع:
- «غزه تحت مظله التشیع والولی الفقیه»، سایت العربیه، تاریخ درج مطلب: ۴ مارس ۲۰۱۵م، تاریخ بازدید: ۱۱ مهر ۱۳۹۷.
- «فلسطینیون یعتنقون المذهب الشیعی فی غزه و حماس السنیه تتکیف مع الوضع»، سایت فرانس ۲۴، تاریخ درج مطلب: ۶ آوریل ۲۰۱۱م، تاریخ بازدید: ۱۱ مهر ۱۳۹۷.
- «ما هو یوم القدس العالمی ؟»، سایت یوم القدس العالمی، تاریخ بازدید: ۱۱ مهر ۱۳۹۷.
- ابو ظریفه، وجیه، الآثار السلبیه للمستوطنات، در مجله الاستیطان الیهودی وأثره علی مستقبل الشعب الفلسطینی، عمان، مرکز الدراسات الشرق الأوسط، ۲۰۰۶م.
- ابو خلیل، شوقی، أطلس دول العالم الإسلامی، دمشق،دار الفکر، ۲۰۰۳م.
- ابوعرفه، عبدالرحمن، الاستیطان التطبیق العملی للصهیونیه، عمان، المؤسسه العربیه للدراسات، ۱۹۸۱م.
- آغا، نبیل خالد، مدائن فلسطین، بیروت، المؤسسه العربیه للدراسات والنشر، ۱۹۹۳م.
لطفا نظرتان را درباره این محتوا بنویسید
فایل تصویری در سایت شما
فایل صوتی در سایت شما
به اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی