عقاید وهابیت درباره توحید و خداوند متعال

عقاید وهابیت درباره توحید و خداوند مخالف با عقاید ادیان ابراهیمی است. توحید که اساسی‌ترین باور دینی و مذهبی مسلمانان بلکه سایر ادیان الهی است؛ از نگاه عقاید وهابیت به گونه ­ای ترسیم شده که سر از تجسیم و تشبیه در آورده است؛ زیرا وهابیت، خداوند متعال را دارای «حد و حدود»، دست، پا و صورت و… می ‌داند و آن را توحید اسلامی می داند.

همچنین بنا بر عقاید وهابیت خدای تبارک و تعالی محدود به مکان خاص است و وهابی ها اعتقاد به آن را واجب می­ دانند و کسانی را که منکر «حد و حدود» برای خداوند هستند، بدعت­ گذار، مشرک، کافر و زندیق می­ خوانند.[۱]

بنا بر عقاید وهابیت خداوند دارای صورت، چشم، گوش، دست، پا و … است. وهابی ها برای خدا جاه و مکانی نیز در نظر گرفته و کمال معرفت به ذات مقدس الهى را در این دانسته­ اند که انسان معتقد شود خداى متعال بالاى همه مخلوقات و بر روى عرش و کرسى قرار گرفته است و گاهی بر اثر خستگی، پا را روی پا قرار می ­دهد و به استراحت می ­پردازد! و اگر کسی چنین خدایی را انکار کند، گمراه و کافر است.[۲]

در یکی از کتاب های فتوایی وهابیان، در پاسخ به این سوال که امام مسجد قریه ­ای معتقد است که خداوند در جای خاصی نیست؛ یعنی منزه از مکان است. حکم نماز به امامت این شخص چگونه است؟ لجنه فتوای وهابیت در پاسخ به این پرسش می­ گوید: این­گونه افراد (منکرین مکان برای خدا) کافر اند و نماز به امامت آن ها صحیح نیست: «أنهم کفار، لاتجوز الصلاه خلفهم و لاتصح».[۳] سپس می­ گوید: «هرکه مخالف این دیدگاه باشد یا در آن طعن بزند، او مبتدع و خارج از جماعت است: «فمن خالف شیئاً من هذه المذاهب او طعن فیها فهو مبتدع، خرج من الجماعه».[۴]

در کتاب اثبات الحد لله آمده است: «و لله عزّوجل عرش و للعرش حمله یحملونه و لله عزّوجل علی عرشه و له حدّ یتحرک و یتکلم و ینظر و یضحک و یفرح؛[۵]  برای خداوند عرشی است، و برای عرش حاملانی است که آن را حمل می­ کنند، و همچنین خداوند محدود است، حرکت می ­کند، حرف می ­زند، نگاه می­ کند، می­ خندد و شادی می­ کند»

سوالات ما

۱. این عقاید وهابیت با عقاید یهود و مجسمه چه تفاوتی دارد؟ آیا این عقاید وهابیت مخالف با سوره توحید نیست که می فرماید «و لم یکن له کفوا احد»؟ آیا وهابی ها آیه «لیس کمثله شی» چگونه معنا و تفسیر می کنند؟

۲. آیا بنا بر عقاید وهابیت چه تفاوتی بین خدا و انسان وجود دارد؟ اگر خدا واقعا آن گونه که وهابی ها توصیف می کنند باید یک انسان مقتدر و زورمند باشد که به چشم دیده نمی شود.

۳. آیا خدایی که مانند انسان است و دارای چشم و گوش و پا بوده و از جایی به جایی می رود، چرا یک بار به زمین نمی آید و خود را به بندگانش نشان نمی دهد؟ چرا خدایی که مانند انسان است از بندگانش فاصله گرفته و در میان آنان زندگی نمی کند؟

۴.آیا خدایی که مانند انسان است و نیاز به مکان دارد، باید نیاز به غذا و آب و لباس هم داشته باشد واگر چنین چیزی را قبول کنیم تمام لوازم آن را که در انسان وجود دارد باید برای خدا هم بپذیریم آیا وهابی ملتزم این لوازم هم هستند؟

۵. خدایی که بر طبق عقاید وهابیت خسته می شود و به استراحت می پردازد پس انرژی مصرف می کند آیا خدا برای به دست آوردن انرژی و قدرت بدنی نیازی به غذا ندارد؟

۶. خدایی که خسته می شود و نیاز به استراحت پیدا می کند قطعا نیاز به خواب هم دارد در حالی که قرآن کریم می فرماید: «لا تَأْخُذُهُ سِنَهٌ وَ لا نَوْمٌ» یعنی خدا را نه چرتی می گیرد و نه خواب. آیا عقاید وهابیت با این آیه شریفه صریحا مخالف نیست و به این دلیل وهابی ها درباره خداوند به انحراف نرفته اند؟

نویسنده: حمیدالله رفیعی

پی نوشت ها

[۱] .  ابن عثیمین، محمد بن صالح بن محمد، (المتوفى: ۱۴۲۱هـ)، شرح العقیده السفارینیه – الدره المضیه فی عقد أهل الفرقه المرضیه، ص ۲۳۷.

[۲] .  ابن عثیمین، محمد بن صالح، سلسله مؤلفات العثیمین، ج ۴، ص ۳۴۵.

[۳] .  احمد بن عبدالرزاق الدویش، فتاوی اللجنه الدائمه للبحوث العلمیه: ، ج ۷، ص ۳۶۱.

[۴] . همان.

[۵] . ابن تیمیه، احمد بن عبد الحلیم، اثبات الحد لله، ص ۱۱۶.