دعا کردن قبل از آنکه احتیاجى پیدا شود (یعنى در دوران بى‏ نیازى)

اشاره:

انسان همیشه محتاج خداوند است و بدون عنایت الهی نمی تواند لحظه ای به زندگی اش ادامه دهد. انسان نباید بر این تصور باشد که در حال آسایش و رفا و نبود بلاها از دعا بی نیاز است. در روایات معصومین(علیهم‌السلام) توصیه شده که انسان پیش از  اینکه گرفتار شود باید در درگاه خداوند احساس نیازمندی نماید و قبل از اینکه مشکلی برای شحادث گردد در درگاه الهی دعا نماید. در این نوشته کوتاه در بیان این موضع چند حدیثی از معصومین (علیهم‌السلام) نقل شده است.

رسول خدا(صلی‌الله علیه و آله) به ابى ذر فرمود: «یا ابا ذرّ، الا اعلّمک کلمات ینفعک اللَّه عزّ و جلّ بهنّ؟ قال: بلى یا رسول اللَّه، قال: احفظ اللَّه یحفظک، احفظ اللَّه تجده امامک، تعرّف الى اللَّه فی الرّخاء یعرفک فی الشّدّه، و اذا سألت فاسأل اللَّه، و اذا استعنت فاستعن باللَّه، فقد جرى القلم بما هو کائن الى یوم القیامه، و لو انّ الخلق کلّهم جهدوا على ان ینفعوک بما لم یکتبه اللَّه لک ما قدروا علیه» یعنى: «اى ابا ذرّ! آیا کلماتى به تو بیاموزم که برایت منفعت داشته باشد؟ (ابا ذر مى گوید:) گفتم: بلى اى رسول خدا! فرمود: تو از خدا حفاظت کن تا خدا از تو حفاظت کند. اگر از خدا حفاظت نمایى، او را در جلو خود، خواهى یافت، در روز راحتى و آسایش، معروف و شناخته شده درگاه حق باش تا او تو را در روز شدّت و نیازت بشناسد. اگر درخواستى دارى از خدا بطلب و اگر کمک مى خواهى از او بخواه، همانا مقدّرات عالم تا روز قیامت تحت قلم ذات اقدس الهى است، اگر تمام خلق بکوشند تا نفعى به تو برسانند که خدا آن را برایت ثبت نکرده است، هرگز قدرت چنین کارى را نخواهند داشت».

«هارون بن خارجه» از امام صادق(علیه السّلام) روایت کرده است که فرمود: «انّ الدّعاء فی الرّخاء لیستخرج الحوائج فی البلاء» یعنى: «دعا، در زمان راحتى و آسایش، براى بر آورده شدن حوایج در روز نیازمندى است».

و از آن حضرت است که فرمود: «من تخوّف من بلاء یصیبه فتقدّم فیه بالدّعاء لم یره اللَّه عزّ و جلّ ذلک البلاء ابدا»

یعنى: «کسى که از رسیدن بلایى هراسناک است، اگر قبل از آن دعا کند، خداوند متعال هرگز آن بلا را به او نشان نخواهد داد».

امام زین العابدین(علیه السّلام) فرمود: «الدّعاء بعد ما ینزل البلاء لا ینتفع به» یعنى: «دعا کردن بعد از نزول بلا، فایده اى ندارد».[۱]

پی نوشت:

[۱]. برگرفته از:  ابن فهد حلى، احمد بن محمد، آیین بندگى و نیایش (ترجمه عده الداعی)، ص۲۹۹، بنیاد معارف اسلامی – ایران ؛ قم، چاپ: اول، ۱۳۷۵ش.