دعای روز بیستم

• دعای روز بیستم ماه مبارک رمضان •

أَللّهُمَّ افْتَحْ لى فیهِ أَبْوابَ الْجِنانِ وَ أَغْلِقْ عَنّى فیهِ أَبْوابَ النّیرانِ وَ وَفِّقْنى فیهِ لِتِلاوَهِ الـْقُرْانِ یا مُنْزِلَ السَّکینَهِ فى قُلُوبِ الْمُؤْمِنینَ؛

«خدایا در این روز درهاى بهشت را به رویم بگشاى، و درهاى آتش دوزخ را به رویم ببند، و توفیق تلاوت قرآن را در این روز به ما عطا کن، اى فرود آورنده وقار و آرامش در دلهاى مؤمنان».

بهشت به «بها»ست، نه به «بهانه»

بهشت، جاى صالحان و پاکان است، بهاى بهشت، «عمل صالح» است، درهاى بهشت، از طریق «تقوا»، «جهاد»، «طاعات» و «صالحات» به روى انسان ها گشوده مى گردد.

اگر در دعاى امروز، از خداوند گشایش درهاى بهشت را به روى خودمان درخواست کرده ایم، باید برگ ورود به بهشت را هم فراهم کنیم. جواز ورود به بهشت جاودان، اعمال نیک و طاعتِ خدا، اطاعت از رسول، انجام واجبات، ترک محرّمات، خدمت به مردم و دورى از ستم است. بهشت جاى هر دیو و دد نیست. بهشت، خانه ناپاکان آلوده دامن نیست. بهشت، سراى اقامت گنهکاران پلید نیست.

با بار گنه ز دام جستن نتوان
دژبانى حشر را گذشتن نتوان

روزى است که بى برگ تردّد به بهشت
آن سوى پل صراط رفتن نتوان

بهشت، در مقابل «عمل» است و عمل، برگ تردّد و جواز ورود به بهشت است. اگر سراى آخرت و خانه بهشت برایمان مهیّا شود، در سایه کارهاى نیکى است که در اجراى فرمان خدا انجام مى دهیم. سنگ ها، آجرها و مصالح ساختمانى خانه آخرت، و قصرهاى بهشتى از صالحات و حسنات این دنیاى ما، تأمین مى شود. دنیا، مزرعه آخرت است، «زندگى، زراعت وجودى انسان است، و هر کسى دهقانِ بذر «خویشتن» است».

دهقان سالخورده چه خوش گفت با پسر
کاى نور چشم من، بجز از کِشته، ندروى

جهان برپایه حساب و کتاب است، نه بیهوده. وقتى که هستى «عبث» نیست و سرانجام بشر، رجعت «الى اللّه» است، پس فرجامى دارد، خوب یا بد، نعمت یا نقمت، بهشت یا دوزخ، سایه سار جنّت، یا شعله هاى سوزان جهنّم خدا. همسایگى پیامبران و امامان و اولیاء و خوبان، یا همخانگى فراعنه و طواغیت و نِرون ها و شدّادها و جلاّدها و ستمگران تاریخ، جوار رحمت حق، یا عذاب شدید خدا.

آنچه انسان را به یکى از این دو سرنوشت نیک و بد مى کشد، رعایت یا عدم رعایتِ «باید»ها و «نباید»هایى است که در اسلام، توسّط وحى و از زبان رسول خدا و ائمه اطهار علیه السلام و فقهاى دین و مکتبداران متعهّد بیان شده است. رسول خدا در «حجّه الوداع»، خطاب به مسلمین فرمود: «اى مردم!… هرچه که شما را به بهشت نزدیک مى کند و از آتش، دور مى سازد من شما را به آن فرمان دادم، و آنچه که شما را از بهشت دور کرده و به آتش نزدیک مى کند، شما را از آن نهى کردم…»

و… چه راهنمایى بهتر از قرآن، در این زمینه! پس راه ورود به بهشت را هم از قرآن کریم بیاموزیم.

درهاى جهنّم

با ملاحظه آیات قرآن، و بررسى آیاتى که براى جمعیّت ها و افرادى وعده آتش مى دهد، مى توان پى برد که «درهاى جهنّم» کدام است…[۱] وعده هاى آتش در قرآن براى افراد زیر بیان شده است: کافران، تکذیب کنندگان آیات خدا، مستکبرین، زراندوزان که انفاق نمى کنند، ستمگران، منافقین، مشرکین، و… کسانى دیگر. همچنین در آیات، بهشت را براى کسانى همچون: «صابرین»، «متّقین»، «عمل کنندگان»، «شهیدان»، «توکل کنندگان» و «مطیعان خدا و رسول» و… بیان کرده است.

براى بسته شدن درهاى جهنّم به روى خود، باید از «کفر» و «استکبار» و «زراندوزى» و «احتکار» و «گرانفروشى» و «تکذیب آیات و انبیاء»، دورى کرد. هرگناه، درى به دوزخ است، و هر طاعت، بابى به سوى بهشت برین. پس… اى خدا! جنّت به «بها» مى دهى، نه به «بهانه». گنهکاران و شرک آلودگان و ظالمین را به دوزخ مى فرستى. آتش دوزخ، فراورده اى است از اعمال خود ما… عذاب جهنّم همه دستاورد عصیان ها و نافرمانی هاى بندگان است…«بِما کَسَبَتْ اَیدیهِم» است.

در خدمت قرآن بودن

در حدیث نبوى است: «نَوِّرُوا بُیُوتَکُم بِتِلاوَهِ القُرآن»…[۲] خانه هاى خود را با تلاوت و قرائت قرآن، روشن کنید.

قرآن، پیام آسمانى توحید و مرامنامه عملى یک مسلمان است، مجموعه سخنان خداوند و وحى الهى است، دستورالعمل امّت اسلامى و قانون زندگى و اندیشه، کتاب علم و فقه و فکر، کتاب بشارت و انذار، کتاب جهاد و اجتهاد است. قصّه آموزنده و عبرت انگیز دارد، شفاى دل ها و فروغ جان ها و روشنى بخش اندیشه هاست، کتاب الهام و اشراق و معرفت و شناخت است، پیام همیشه زنده آسمانى و سروش جاویدان و مشعل حیاتبخش است، باید آن را خواند، فهمید و عمل کرد و بر سرگذاشت و نصب العین قرار داد.

اگر دلداده اهل وفایى
گر از اهل صفاى مصطفایى

اگر صبح و مسا جویاى فیضى
اگر همدل، اگر همراز مایى

بیا تا روز و شب قرآن بخوانیم
که دل گیرد ز نورش روشنایى

صداى بال جبریل است گویا
تلاوت هاى آیات خدایى[۳]

در حدیث است: اگرمى خواهید خداوند با شما سخن بگوید، قرآن تلاوت کنید، و اگر مى خواهید شما با خدا گفتگو کنید، نماز بخوانید.

اداى نماز و تلاوت قرآن، نقش رابط بین خالق و مخلوق و عبد و مولى را ایفا مى کند. جفاى به قرآن است اگر روزها بر ما بگذرد و ما این کتاب مقدس را پیش چشم خود نگشاییم و گوش جان به پند خـدایى آن ندهیم. در ماه رمضان که توصیه به تلاوت قرآن شده، باید بر قرآن خوانى خود بیفزاییم.[۴] به قرآن ستم کرده ایم اگر در «رمضان» که بهار قرآن است، با قرآن انس کمترى داشته و به سراغش نرویم. باید در خدمت قرآن بود و تا مى توان قرآن خواند.[۵]

قرآن، کتاب همیشه است ، کتاب همه جا و کتاب همه است ،هرکس به فراخور استعدادش، به قدر ظرفیّتش، به اندازه کشش ذهنى و قدرت درک و فهمش از این «پیام» بهره مى گیرد. قرآن، ـ به فرموده امام صادق (علیه السلام): ـ «همیشه شاداب و زنده است و نزد هر قومى با طراوت است، زیرا براى قوم خاص و نسل معیّن و زمان خاصّى قرار داده نشده بلکه کتاب همه و همیشه است و تا قیامت، شاداب و زنده است…»[۶]

پس باید از خدا توفیق «تلاوت» آن را در این ماه خواست، تا فاصله ما از قرآن، کمتر شود و در ماه رمضان که بهار قرآن است،[۷] دل و جان بهارى شود.

آرام بخش دلها

نیایش و نیازمان را با خدایى مطرح کرده ایم که در دل هاى مؤمنین، آرامش و وقار را نازل مى کند. دلى که به یاد خدا باشد، از «اطمینان» و «سکون» برخوردار است، قلبى که با نور حق روشن شده باشد، از اضطراب و وحشت و نگرانى و ترس و یأس، دور است. اضطراب هاى درونى، از ابهام آینده است، از نامعلومى وضعیّت، از بلاتکلیفى، از سر درگمى، از «شکّ» و «دیرباورى» است.

امّا مؤمن، به خاطر ایمان، و صدق و اخلاصش، داراى «یقین» است. «یقین» هم آرام بخش است. «ایمان» هم، اطمینان مى آورد و «عقیده توحیدى» مایه سکینه و وقار است. خداوند، این آرامش را در دل مؤمنین فرود مى آورد: «هُوَ الَّذى اَنزَلَ السَّکینَهَ فى قُلُوبِ المُؤمِنینَ…»[۸] از خدا بخواهیم آن دریا دلى را، آن آرامش خاطر و یقین و «سکون» را.

پی نوشت ها
[۱] ـ قرآن براى دوزخ هفت در بیان مى کند که بخشى از دوزخیان سهم هر یک از آن درهایند: «لَها سَبعَهُ أبوابٍ لِکُلِّ بابٍ مِنهُم جُزءٌ مَقسُومٌ»
حجر، آیه ۴۴؛
[۲] ـ بحارالأنوار، ج ۸۹ ص ۲۰۰؛
[۳] ـ برگ و بار، جواد محدثى، ص ۲۳۶؛
[۴] ـ پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله و سلم): أکِثروا فیه من تلاوه القرآن شهر اللّه، ص ۱۹۲؛
[۵] ـ فَاقرؤا ما تیسّر مِن القرآن مزّمل، آیه ۲۰؛
[۶] ـ اِنّ اللّه تبارک و تعالى لم یجعله لزمانِ دونَ زمانٍ و لا لِناسٍ دونَ ناسٍ، فهو فى کلّ زمانٍ جدیدٌ و عندَ کّل قومٍ غَضٌّ الى یوم القیامه. جامع الاخبار و الاثار، ج ۱ ص ۱۶۹؛
[۷] ـ لِکّل شى ءٍ ربیعٌ و رَبیعُ القرآنِ شهرُ رمضان. امام باقر (علیه السلام). کافى۲/۶۳۰؛
[۸] ـ فتح، آیه ۴؛
منبع: سینای نیاز؛ جواد محدثی