جایگاه شهدای کربلا

پرسش:

در روایات هست که شهدای عاشورا کسانی اند که نه قبلی ها و نه بعدی ها بر آن ها سبقت نخواهند گرفت و به مقام آن ها نمی رسند. آیا عالمان بزرگ دین، شهدای ما و بسیاری از مردم مومن لیاقت چنین مقامی را ندارند؟

پاسخ:

شهادت در لغت به معنای «حاضر بودن، گواهی دادن» و در اصطلاح «کشته شدن در راه خدا» را می گویند.^(۱) شهید با فدای جان خود و ریخته شدن خونش به بشریت و جامعه، آزادی و امنیت به ارمغان می آورد. در سایه این امنیت و عدالت برای محیط است که دانشمندان و مخترعین با خیال راحت به کار خود مشغول می شوند. پس هیچ کس به اندازه شهدا و برای بشریت خدمت نکرده و نخواهد نمود.^(۲)
در قرآن کریم و روایات و احادیث از اجر و فضیلت شهیدان مطالب زیادی وجود دارد. درباره شهدای کربلا باید گفت که با توجه به شرایط زمانی و مکانی که آن ها زندگی می کردند و جان خود را فدای امام ـ علیه السلام ـ و اسلام نمودند جایگاه خاصی دارند. گر چه در صدر اسلام مسلمانان با بذل جان خود، دین اسلام را گسترش داده اند و دارای جایگاهی می باشند. اما در دوران امام حسین علیه السلام با وجود توسعه فرهنگ اسلامی، روحیه شهادت طلبی اندک و ظلم اموی، همه جا را تاریک نموده بود. به طوری که شهدای کربلا هم چون ستارگانی در شب تاریک در تاریخ می درخشند.^(۳)
حضرت سید الشهداء در شب عاشورا خطاب به یاران خویش که بیانگر مقام و جایگاه اصحاب خویش است فرمودند: «فانی لا أعلم أصحاباً أوفی و لا خیراً من أصحابی و لا اهل بیت أبرّ و لا أوصل من اهل بیتی فجزاکم الله عنی خیراً ….»^(۴) همانا من یارانی با وفاتر و اصحابی بهتر از شما سراغ ندارم … خدا به همه شما جزای خیر دهد. شهید مطهری ـ رحمه الله علیه ـ در این باره می گوید: یعنی من شما را بر یاران «بدر» (که یاران پیغمبر بودند) ترجیح می دهم، بر یاران پدرم علی ترجیح می دهم، بر یارانی که قرآن کریم برای انبیا ذکر می کند … ترجیح می دهم، یعنی اعتراف می کنم که همه شما قهرمان هستید. مرحبا، مرحبا به گروه قهرمانان!^(۵)
در زیارت عاشورا در حال سجده از خداوند متعال می خواهیم که ثبات قوم در پیروی صادقانه از امام حسین علیه السلام و یارانش به ما عنایت فرماید: «اللهم ارزقنی شفاعه الحسین یوم الورود و ثبت لی قدم صدق عندک مع الحسین و اصحاب الحسین الذین بذلوا مهجهم دون الحسین علیه السلام ».^(۶) خداوندا شفاعت حسین در روز قیامت و ثبات قدم در همراهی با حسین و یارانش را که خون خویش را در راه وی فدا کردند نصیبم کن.
شهیدان از درجات متفاوتی برخوردار هستند که شهدای کربلا در بالاترین مقام قرار دارند. میثم تمار به جبله می گوید: «یا جبله اعلمی أنّ الحسین بن علی سید الشهداء یوم القیامه و لأَصحابه علی سائر الشهداء درجه …»^(۷) ای جبله بدان به درستی که حسین بن علی سید شهیدان در روز قیامت است و اصحاب شهیدانش نیز از سایر شهدا برترند.
در حدیث دیگر امام علی ـ علیه السلام ـ از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم روایت می کند که امام حسین علیه السلام واصحابش از بزرگان شهدا در روز قیامت هستند: «… الا انه و اصحابه من سادات الشهداء یوم القیامه…».^(۸)
روایاتی به همین مضامین در مورد شهدای کربلا زیاد است که بیانگر درجه والای آن ها نسبت به سایر شهدا از قبیل شهدای جنگ بدر و احد و انقلاب اسلامی و … می باشد.
پس حادثه کربلا در شرایط زمانی و مکانی خاص اتفاق افتاد و شهدای آن از سایر شهیدان و مردمان مومن از درجه والایی برخوردار هستند. سایر شهدا نیز از اجر و ثواب زیادی بهره مند هستند ولی به پای یاران امام حسین علیه السلام نمی رسند.

پی نوشت ها:

1. محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، قم، نشر معروف، ۱۳۷۴، ص ۲۵۸.
   ۲. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج ۱۷، (حماسه حسینی)، چاپ سوم، صدرا، ۱۳۶۸، ص ۴۲.
   ۳. شمس الدین، محمد مهدی، انصار الحسین، ترجمه هوشنگ اجاقی، آفاق، چاپ اول، ۱۴۰۶ ق، ص ۱۵.
   ۴. شیخ مفید، الارشاد، قم، چاپ اول، کنگره هزاره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۱.
   ۵. مطهری، مرتضی، همان، ص ۳۶.
   ۶. قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، ترجمه الهی قمشه ای، رجاء، با همکاری موسسه جهانی خدمات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۶۶، ص ۸۳۷.
   ۷. علامه مجلسی، بحار الانوار، بیروت، موسسه الوفا، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق، ج ۴۵، ص ۲۰۳.
   ۸. همان، ج ۳۶، ص ۲۵۳.

 منبع: نرم افزار پاسخ ۲.