بررسی تمایزهای فقهی زن و مرد

عنوان: بررسی تمایزهای فقهی زن و مرد
مولف: محسن جهانگیری
مترجم/ محقق :****
ناشر: انتشارات بوستان کتاب
سال نشر: اول
نوبت نشر: ۱۳۸۵
محل نشر: قم

۴۱۶ صفحه

این کتاب از یک مقدّمه و پنج بخش فراهم آمده است:

۱. ضرورتها

۲. مقایسه تکالیف زنان و مردان از منظر فقه شیعی

۳. حقوق زن و مرد

۴. مقایسه حقوق و تکالیف مردان با زنان

۵. پاسخ به پاره‌ای از شبهات

نویسنده در بخش نخست، در سه فصل به عدالت در منظر حقوق، تمایز عدالت با مساوات، جانبداری اسلام از عدالت و تشویق به آن پرداخته است.

وی در بخش دوّم، از بلوغ، پاکیزگی، نماز، روزه، حج، جهاد، ازدواج و طلاق و تمایزهای زن و مرد در احکام موضوعات یاد شده، سخن گفته است.

در بخش سوم، در فصول یازده گانه، در تبیین حقوق زن و مرد در ابواب فقهی نکاح، طلاق، ارث، اجاره، معاملات، نذر و قسم، قضاء، شهادت، حدود، قصاص و دیات مطالبی نگاشته است.

او، در فصل نخست از فصل چهارم به مقایسه حقوق و تکالیف زن و مرد به عنوان زن و شوهر در موضوعات: طهارت، ازدواج، طلاق، ارث، اجاره و مسائل مالی، نذر و قسم و قصاص پرداخته است.

بخش پنجم کتاب نیز در دو فصل سامان یافته است: فصل نخست با تفاوت‌های خلقتی مرد و زن و فصل دوّم پاسخ به برخی شبهات درباره قصاص، دیات و حجاب.

نویسنده بر این نظر است که:

«نشناختن تفاوت‌های طبیعی عالَم خلقت و عدم درک صحیح و دقیق فلسفه وجودی این تفاوت‌ها… سبب می‌شود (که) انسان با بدبینی جهان هستی را سراسر بی‌عدالتی و غرق در تبعیض بداند.

بدیهی است که این عدم شناخت، و قتی با بی‌توجهی به مستندات فقهی احکام درباره دو جنس زن و مرد تقویت شد، قطعا دین را در معرض اتّهام بی‌عدالتی و تبعیض قرار می‌دهد که نوعی ظلم و ستم مشهود و دیرینه را بر نیمی از پیکره خلقت آدمی روا داشته و با استناد آن به دین خدا مهر سکوت را بر لبها می‌زند، تا کسی جسارت اعتراض پیدا نکند.»

نویسنده، در این کتاب، پس از بیان آرای فقهای شیعه در تفاوت‌های فقهی احکام الزامی زن و مرد در عبادات و معاملات، به بررسی درستی یا نادرستی أدلّه آنان پرداخته است.

وی، با اذعان به این که نظام مرجعیت و تقلید در عصر غیبت، بهترین و کاراترین نظام فقهی دینی است، کتاب خود را رساله عملیه و متعرّض عالَم فتوا نمی‌داند.

مؤلّف نوشتار خود را پژوهشی می‌انگارد که دستاوردهای علمی خود را در آن آورده که نه تمام است و نه جامع.

منبع: مجله حوزه؛ فروردین ماه ۱۳۹۱؛ شماره ۱۶۳؛ کتابشناسی زنان