افسردگی تنفسی چیست؟

افسردگی تنفسی (هیپوونتیلیشن) یک اختلال تنفسی است که تنفس ِ کُند و غیرموثر از ویژگی های آن می باشد. طی یک سیکل طبیعی تنفس، شما اکسیژن را به ریه هایتان می کشید. خون، این اکسیژن را به تمام بدنتان انتقال می دهد و به بافت ها می رساند. سپس خون شما، کربن دی اکسید را که فرآورده ی جانبی است به ریه ها بر می گرداند. این کربن دی اکسید، با بازدم شما از بدنتان خارج می شود.

اما در اختلال افسردگی تنفسی، بدن نمی تواند کربن دی اکسید را به خوبی دفع کند و اکسیژن به طور مناسب توسط ریه ها مصرف نمی شود. در نتیجه، میزان کربن دی اکسید بالا رفته و اکسیژن بسیار کمی در دسترس بدن قرار می گیرد. هیپوونتیلیشن با هایپرونتیلیشن متفاوت است. هایپرونتیلیشن زمانی است که خیلی تند نفس می کشید که باعث خارج شدن بیش از حد کربن دی اکسید از بدنتان می شود.

اکسیژن یکی از مهم ترین موادی است که بدن برای ادامه حیات بدان نیاز دارد. به طور کلی اگر به مدت سه دقیقه اکسیژن به بدن نرسد کارکرد ارگان های بدن مختل می شود و در مواردی مرگ را در پی دارد. به همین دلیل به جرات می توان گفت بیماری های تنفسی یکی از سخت ترین بیماری هایی هستند که برای افراد رخ می دهند. در ادامه این مقاله به معرفی بیماری افسردگی تنفسی می پردازیم تا در پایان به شناخت کاملی از این بیماری رسیده و بهتر بتوانید از سلامت خود محافظت کنید.

علائم افسردگی تنفسی

خستگی، خواب آلودگی طی روز، تنگی نفس، تنفس کُند و سطحی، افسردگی
با پیشرفت این بیماری و افزایش سطح کربن دی اکسید در خون ممکن است دچار کبودی لب ها و انگشت های دست و پا، اختلال حواس، سر درد و حمله ی صرع مانند شوید. تند تند نفس کشیدن از ویژگی های هیپوونتیلیشن نیست، اما بعضی از افراد در نتیجه ی تلاش بدنشان برای بیرون دادن کربن دی اکسید، تنفسشان تند می شود.

علت های افسردگی تنفسی

افسردگی تنفسی می تواند علت های متعددی داشته باشد. احتمال های ممکن شامل موارد زیر می شوند:

بیماری های عصبی عضلانی (موجب ضعف عضلات کنترل کننده ی تنفس می شوند)
آسیب مغزی (در توانایی مغز برای کنترل عملکردهای حیاتی مانند تنفس اختلال ایجاد می کند)
دفرمه شدن دیوار قفسه سینه (در توانایی دم و بازدم اختلال ایجاد می شود)
چاقی مفرط (باعث می شود بدن سخت تر کار کند تا تنفس صورت بگیرد)
آپنه انسدادی خواب (راه های هوایی حین خواب مسدود می شوند)
بیماری مزمن ریوی (بیماری مزمن انسدادی ریه و فیبروز کیستیک که موجب انسداد راه های هوایی می شوند)

افسردگی عصبی می تواند از عوارض جانبی یک سری از داروها نیز باشد. دوز بالای داروهای موثر بر سیستم مرکزی عصبی می توانند عملکرد سیستم تنفسی را کُند کنند. داروهایی که می توانند این اثر را بر بدن بگذارند شامل الکل، باربیتورات ها، آرامبخش ها، مخدرها، و بنزودیازپین ها می شوند.

افسردگی تنفسی چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر علائم افسردگی تنفسی را دارید باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک از شما در مورد علائمی که دارید و داروهایی که مصرف می کنید پرسش هایی می کند و سپس با معاینه ی فیزیکی و آزمایش، تشخیص خواهد داد. ممکن است پزشک شما، برای تعیین علت افسردگی تنفسی تان، یک سری تست تجویز نماید که شامل موارد زیر می شود:

عکسبرداری: یک تست تصویری با اشعه ی X که از قفسه سینه گرفته می شود می تواند ناهنجاری ها را نشان بدهد.

تست عملکرد ریه: تست تنفسی، نشان می دهد ریه هایتان تا چه اندازه خوب کار می کنند.

آزمایش گاز خون شریانی: آزمایش خونی که مقدار کربن دی اکسید و اکسیژن و تعادل اسیدی خونتان را نشان می دهد.

تست اکسی متری نبض دست: سطح اکسیژن جریان خون توسط مونیتوری در انگشت دستتان اندازه گیری می شود.

آزمایش خون هماتوکریت و هموگلوبین: تعداد گلبول های قرمز در دسترس خون که اکسیژن را به تمام بدن می رسانند ارزیابی می شود.

درمان افسردگی تنفسی چگونه درمان می شود؟

افسردگی تنفسی یک بیماری قابل درمان است. شیوه ی درمانی بسته به علت بیماری دارد. اگر، دارو دلیل افسردگی تنفسی باشد، قطع مصرف دارو می تواند تنفس را به حالت نرمال برگرداند. سایر راهکارهای درمانی برای هیپوونتیلیشن شامل موارد زیر می شود:

اکسیژن درمانی برای کمک به تنفس، کاهش وزن، استفاده از دستگاه کمک تنفسی CPAP برای باز نگه داشتن راه های هوایی حین خواب، عمل جراحی برای اصلاح ناهنجاری سینه، داروهای استنشاقی برای باز کردن راه های هوایی و درمان بیماری ریه.

آیا افسردگی تنفسی می تواند عوارض دیگری ایجاد کند؟

هیپوونتیلیشن اگر درمان نشده رها شود می تواند عوارض خطرناکی ایجاد کند که شامل مرگ نیز می شود! افسردگی تنفسی ناشی از اوردوز دارویی می تواند منجر به ایست تنفسی شود که کُشنده است. وقوع مکرر هیپوونتیلیشن نیز می تواند سبب فشار خون ریوی شود که نارسایی سمت راست قلب را به دنبال خواهد داشت.

پیشگیری از افسردگی تنفسی

در صورت ابتلا به افسردگی تنفسی، درمان مهم است. در صورت عدم درمان، هیپونتیلاسیون می تواند منجر به بیماری های تهدید کننده سلامتی از جمله مرگ شود. نمی توان از همه دلایل هیپونتیلاسیون جلوگیری کرد ، مانند موارد ناشی از تصادفات یا بیماری ناگهانی. با این حال ، در برخی موارد ، روش هایی برای کاهش بروز افسردگی تنفسی وجود دارد مانند نظارت بر کودکان مصرف داروهای تجویز شده ، نظارت بر کسانی که داروهای آرامبخش و دارویی مصرف می کنند، جلوگیری از داروهای آرامبخش یا مخدر و جلوگیری از مصرف زیاد الکل.

افسردگی تنفسی می تواند در زندگی طبیعی شما تداخل ایجاد کند. اما با تشخیص و درمان به موقع می توان شرایط را کنترل کرد تا از بروز هرگونه عوارض بعدی برای سلامتی شما جلوگیری کند.

در هر حال نمی توان از همه مواردی که موجب افسردگی تنفسی می شوند جلوگیری کرد. پیشگیری از همه موارد افسردگی تنفسی، مانند تصادف یا بیماری ناگهانی ممکن نیست. اما موارد دیگر قابل پیشگیری هستند. راه های کاهش شانس ابتلا به این بیماری عبارتنداز: اجتناب از داروهای آرام بخش یا احتیاط در زمان مصرف، نظارت بر مصرف داروهای کودکان، اجتناب از مصرف زیاد الکل و عدم مصرف مواد مخدرو

مقایسه هایپرونتیلاسیون و هیپوونتیلاسیون

هایپرونتیلاسیون به عارضه ای گفته می شود که در آن فرد سریع‌ نفس می کشد و بازده بیشتری نسبت به حالت طبیعی دارد. این امر منجر به کاهش سطح دی اکسید کربن در خون می شود.

در هیپوونتیلاسیون بدن قادر نخواهد بود تا دی اکسید کربن را حذف کند. شاید با این مورد برخورد کرده باشید که یک نفر سریع نفس می کشد و این موضوع برای برخی آزار دهنده است. اما در واقعیت این فرد به هیپوونتیلاسیون مبتلاست، نفس های سریع و بازدم بسیار کمی دارد.

منبع: پارسینه؛ روان درمان