اعلام الوری باعلام الهدی

کتاب اعلام الوری باعلام الهدی نوشته امین الاسلام، ابی علی الفضل بن الحسن الطبرسی است

تصحیح و تعلیق: علی اکبر غفاری.

ناشر: دارالمعرفه، بیروت.

شماره صفحه ها: ۴۶۰.

امین الاسلام طبرسی، از عالمان، مفسران، مجتهدان بنام قرن پنجم و ششم هجری است.

وی، به احتمال زیاد، به سال ۴۶۸، یا ۴۶۹، دیده به جهان گشوده و روزگار جوانی را در مشهد مقدس، به فراگیری دانش گذراند و در رشته های علمی متداول: ادبیات عرب، حدیث، فقه، اصول، تفسیر و… اطلاعات گسترده ای اندوخت و در این دانشها، صاحب نظر شد و در سال ۵۲۳ هـ. ق. به شهر سبزوار رفت و تا پایان عمر، در همان جا بزیست و به نشر فرهنگ اسلامی پرداخت۱.

ابوالحسن علی بن زید بیهقی معاصر طبرسی درباره مقام علمی وی می نویسد:

«در نحو، فرید بود… در علوم دیگر، به درجه افادت رسید. تصانیف بسیار است او را…» ۲.

مرحوم طبرسی، پس از سالها تحقیق، تألیف، تدریس، تربیت شاگردان و… به سال ۵۴۸ هـ. ق. در سبزوار به دیدار حق شتافت.

از وی، آثار علمی بسیار به جا مانده، از جمله: اعلام الوری بأعلام الهدی۳۰. وی در این اثر، زوایای گوناگون زندگی ائمه(ع) را با تتبع وسیع و ژرف، نمایانده و در بیان مطالب، شیوه استدلال عقلی و نقلی را به گونه بسیار عالمانه و دقیق پی گرفته و با ابتکار در خوری، مباحث را روشن و به اثبات رسانده است. مطالب کتاب، از چنان اتقانی برخوردار است که عالمان بزرگ، در نوشته های خود، فصل، یا فصلهایی را از آن، به صورت کامل نقل کرده اند.

نویسنده، کتاب را در چهار رکن اساسی، سامان داده، رکن چهارم آن، درباره امامت ائمه(ع) بویژه امامت امام زمان(ع) است. درباره امام زمان(ع)، روی مطالب زیر، انگشت گذارده است:

اسم، کنیه، لقب، ولادت، نام مادر گرامی حضرت، کسانی که امام را در کوچکی ملاقات کرده اند، اثبات امامت امام عصر، به دلیل عقل، چگونگی غیبت، دلایل و شواهد بر غیبت، برخی توقیعات، نام کسانی که به دیدار امام توفیق یافته اند، نشانه های قیام، ایّام ظهور، سیره عملی حضرت، به هنگام قیام، روش حکومت و ویژگیهایی که در حضرت وجود دارد و…

در پایان، به پاسخ شبهات می پردازد:

۱. علت طولانی شدن غیبت؟

۲. اگر غیبت، سودی به حال مسلمانان نداشته باشد، چه تفاوتی بین حیات و مرگ حضرت خواهد بود.

۳. حکم حدودی که بر جنایتکاران در زمان غیبت واجب می شود، چیست؟

۴. دلیل غیبت.

۵. آیا ادله ای که برای غیبت امام عصر(عج) مورد استناد قرار گرفته، کافی است.

۶. اگر شیعه پذیرفته است که پس از پیامبر(ص) نبیّ نخواهد آمد، چگونه در اخبار شیعه، آمده: مهدی شریعت را نسخ می کند، به حکم داوود حکم می کند، جزیه نمی پذیرد و… آیا اینها اثبات نبوت جدید نیست؟

پی نوشت: 

۱. روضات الجنات، خوانساری. ج۵، ص۳۵۷؛ امل الآمل، حر عاملی، تحقیق سید احمد حسینی، ج۲، ص ۲۱۶، دارالکتاب الاسلامی؛ (معجم المؤلفین)، عمر رضاکحاله، ج۸، ص ۶۶، داراحیاء التراث العربی؛ (اعیان الشیعه)، ج۸، ص ۳۹۹.

۲. تاریخ بیهق، ۲۴۳ ـ ۲۴۲.

منبع :حوزه – مهر و آبان- آذر و دی ۱۳۷۴، شماره ۷۰ و ۷۱.