اعلام الوری باعلام الهدی

این اثر یک دوره تاریخ چهارده معصوم است که نوشته عالم بزرگ شیعه امامیه امین الاسلام، فضل بن حسن طبرسی (م ۵۴۸) است. بنا به آنچه در مقدمه کتاب آمده، مؤلف این اثر را برای یکی از ملوک آل باوند نوشته است.

مؤلف که از شیعیان معتدل به شمار می‌رود کتاب خود را به گونه‌ای گردآورده که مورد قبول شیعه و سنی باشد. از این رو بخشی از منابع خود را از کتب اهل سنت قرار داده است. صحیح بخاری، صحیح مسلم، دلائل النبوه ابوبکر بیهقی، کتاب المعرفه ابوعبدالله بن منده، شرف المصطفی ابو سعید خرگوشی، مقاتل الطالبیین ابوالفرج اصفهانی، عیون الاخبار ابن قتیبه از جمله منابع او هستند. چنانکه از منابع شیعی او می‌توان به کتاب کافی، عیون اخبار الرضا علیه السلام، کمال الدین، الغیبه شیخ مفید اشاره کرد. با توجه به شباهت موضوع و محتوای اعلام الوری با کتاب الارشاد شیخ مفید، بخشی از مطالب آن را می‌توان برگرفته از آن دانست.

اهتمام طبرسی به سیره رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ستودنی است زیرا کمتر کتابی از متقدمان شیعه درباره سیره آن حضرت تدوین شده است. از ویژگی‌های اعلام الوری آن است که مطالب زیادی از کتاب ابان بن عثمان احمر بجلی صحابی امام صادق علیه‌السّلام نقل کرده که اکنون این کتاب از بین رفته و تنها از طریق کتاب اعلام الوری به گزارش‌های آن دسترسی داریم.

محتوای کتاب

این کتاب در چهار رکن ترتیب یافته است:

رکن اول در سیره رسول خدا (صلی الله علیه وآله) و فاطمه زهرا(علیها السلام)؛ [۱]

رکن دوم در زندگی و امامت علی بن ابی طالب – علیه السلام؛ [۲]

رکن سوم در شرح امامت و زندگی امامان تا امام حسن عسکری [۳]

رکن چهارم درباره امامت ائمه و امام زمان علیهم السلام . [۴]

این کتاب در دوره‌های مختلف قابل توجه بوده و نویسندگان شیعی به آن استناد کرده‌اند، چنانکه از منابع مجلسی در بحار به شمار می‌رود. گویا زمانی نسخه‌ای از آن بدون نام طبرسی یافت شده که با عنوان ربیع الشیعه شهرت یافته و به سید ابن طاووس (متوفای ۶۶۴) نسبت داده شده است. در حالی که اهل فن، این دو را یک کتاب می‌دانند که نسبت آن به طبرسی جای تردید ندارد.

وضعیت نشر

این کتاب، به وسیله مؤسسه آل البیت – علیهم السلام – لاحیاء التراث، در سال ۱۴۱۷ق، به قطع وزیری چاپ و منتشر شده است.

همچنین این کتاب به همت استاد عزیزالله عطاردی به فارسی ترجمه و منتشر شده است.

پی نوشت:

۱. طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج۱، ص۳۹.

۲. طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج۱، ص۳۰۳.

۳. طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج۱، ص۳۹۹.

۴.  طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج۲، ص۱۵۳.

منبع:  سایت اندیشه قم

نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.