اطلاق کریم اهل بیت به امام حسن(علیه السلام)

اشاره:

حسن بن علی بن ابی طالب(علیه السلام) مشهور به امام حسن مجتبی(۳-۵۰ق) دومین امام شیعیان که ۱۰ سال (۴۰-۵۰ق.) امام و حدود ۷ ماه خلیفه مسلمانان بود. اهل سنت او را آخرین خلیفه از خلفای راشدین دانسته‌اند. حسن بن علی نخستین فرزند امام علی(علیه السلام) و فاطمه زهرا(سلام الله علیها) و نخستین نوه پیامبر(صلی الله علیه و آله) است. بنابر گزارش‌های تاریخی، نام «حسن» را پیامبر(صلی الله علیه و آله) برای او برگزید و او را بسیار دوست داشت. او هفت سال از عمر خود را با پیامبر(صلی الله علیه و آله) همراه بود و در بیعت رضوان و ماجرای مباهله با مسیحیان نجران حضور داشت.

چون محبّت و عطا بخشی امام حسن ـ علیه السّلام ـ زبانزد عام و خاص گردیده بود. و به خاطر اینکه ایشان دارای قلبی پاک و رؤوف نسبت به دردمندان و تیره بختان جامعه داشتند و با خرابه نشینان دردمند و اقشار مستضعف و کم درآمد همراه و همنشین می‎شدند و دردِ دلِ آنها را با جان و دل می‎شنیدند و به آن ترتیب اثر می‎دادند، و در این حرکت انسان دوستانه جز خداوند را مدّنظر نداشتند به کریم اهل بیت مشهور شده‎اند.

و لذا هر ناتوان و ضعیف و درمانده‎ای درِ خانه آن حضرت را می‎کوبید نا امید بر نمی‎گشت و حتّی خود ایشان به سراغ فقراء می‎رفتند و آنها را دعوت به منزل می‎کردند و به آنها غذا و لباس می‎دادند.[۱]

امام حسن ـ علیه السّلام ـ تمامی توان خویش را در راه انجام امور نیک و خداپسندانه به کار می‎گرفت و اموال فراوانی در راه خدا می‎بخشید، مورّخان و دانشمندان در شرح حال زندگانی پر افتخار ایشان، بخشش‎های بی‎سابقه و انفاقهای بسیار بزرگ و بی‎نظیری ثبت کرده‎اند که در تاریخچه زندگانی هیچ کدام از بزرگان به چشم نمی‎خورد و نشانه دیگر از عظمت و کریم بودن ایشان بی‎اعتنایی به مظاهر فریبنده دنیاست که نوشته‎اند حضرت در طول عمر خود دو بار تمام اموال و دارایی خود را در راه خدا خرج کردند و سه بار نیز ثروت خود را به دو نیم کردند و نصف آن را برای خود و نصف دیگر را در راه خدا به فقرا بخشیدند.[۲]

از ابن شهر آشوب روایت شده که روزی امام حسن ـ علیه السّلام ـ بر جمعی از گدایان گذشت که پاره‎ای چند از نان خشک‎ها را بر روی زمین گذاشته‎اند و می‎خورند، چون نظر ایشان به آن حضرت افتاد از امام دعوت کردند و حضرت از اسب پیاده شدند و فرمودند که خدا متکبّران را دوست نمی‎دارد و با ایشان نشستند و از طعام ایشان تناول کردند و بعد از همه گدایان خواستند که برای صرف غذا به خانه حضرت بروند و حضرت بر ایشان طعام‎هایی نیکو حاضر ساختند و به لباس‎های فاخر همه آنها را مزیّن ساختند.[۳]

تاریخ از بخشندگی‎های امام حسن ـ علیه السّلام ـ داستان‎های فراوان به یاد دارد مثلاً روزی عربی به نزد ایشان آمد و درخواست کمک کرد و امام دستور دادند که آنچه موجود است به او بدهند و قریب ده هزار درهم موجود را به آن اعرابی بخشیدند.[۴]

نسبت به کرامتهای امام حسن ـ علیه السّلام ـ داستانهای زیادی در تاریخ آورده شده است که جای ذکر همه آنها نیست. امّا وقتی از خود امام پرسیدند، چرا هرگز سایلی را نا امید بر نمی‎گردانید؟ فرمودند: من هم به درگاه خدا سایلی هستم و می‎خواهم که خدا محروم نسازد و شرم دارم که با چنین امیدی سایلان را ناامید کنم. خداوندی که عنایتش را به من ارزانی می‎دارد، می‎خواهد که من هم به مردم کمک کنم.[۵]

پس این بخشندگیها و کارهای نیکویی که از امام حسن ـ علیه السّلام ـ در مسیر خیر و احسان و کمک به طبقات درمانده و نیازمند انجام می‎گرفت و آنچه را که داشت به آنها می‎بخشید باعث شده که به ایشان کریم اهل بیت گفته شود.

برای مطالعه بیشتر می‎توانید به کتب حقایق پنهان احمد زمانی، و کتاب امام حسن الگوی زندگی اثر حبیب الله احمدی مراجعه کنید.

پی نوشت:

[۱] . زمانی، احمد، حقایق پنهان، نشر دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اوّل، سال ۱۳۷۵، ص ۲۶۸٫

[۲] . شیخ عباس قمی، منتهی الأعمال، ج ۱، انتشارات هجرت، چاپ هشتم، ۱۳۷۴، قم، ص ۴۱۷ ـ سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، نشر مؤسسه تحقیقاتی امام صادق، چاپ دوّم، ۱۳۷۴، قم، ص ۹۰٫

[۳] . جلاء العیون، ملا محمد باقر مجلسی، نشر انتشارات علمیه اسلامیه، ص ۲۴۱٫

[۴] . منتهی الأعمال، پیشین، ص ۴۱۸٫

[۵] . باقر شریف القریش، زندگانی امام حسن ـ علیه السّلام ـ ، ترجمه فخر الدین حجازی، نشر بعثت، چاپ اوّل، ۱۳۷۶، تهران، ص ۱۳۵٫