اصول روابط سالم در همسران

یکی از نکاتی که باید در زندگی مد نظر قرار گیرد، این است که زن و شوهر، اطلاعات دقیقی از وضعیت جسمی و روحی یکدیگر داشته تا بتوانند به درک متقابلی از یکدیگر برسند. هر چقدر دانش و اطلاعات زوجین گسترش یابد، این مسأله به راحتی میسر خواهد شد.

لذا باید خانواده‌های گرامی به این نکته توجه داشته باشند برای این که آرامش بیشتری در محیط خانه مستولی و حاکم باشد، باید به این اصول اساسی گردن نهاد تا بتوان به تحکیم نهاد خانواده کمک کرد. روابط سالم و صحیح زوجین، زمانی میسر می‌شود که زوجین، در امر مبادله ی اطلاعات و احساسات، مسایل خاصی را رعایت کنند. در این بخش، به این مسایل اشاره می‌شود:

۱- درک متقابل یکدیگر

شک نیست که زن و شوهر، از دو خانواده و در دو فرهنگ جداگانه پرورش یافته‌اند، طرز فکرها، سلیقه‌ها، طرز تلقی‌ها و برداشت‌ها متفاوتند و ممکن است درباره ی هر مسأله یی اختلاف نظر وجود داشته باشد. در اختلاف نظرها است که هر یک از زوجین مدعی اتخاذ شیوه‌ای می‌شود و چون با همدیگر کنار نمی‌آیند. می‌گویند: «همسرم مرا درک نمی‌کند» و این خود، موجب پیدایش انفجار در زندگی خانوادگی است، اما گر دو نفر بکوشند که یکدیگر را بشناسند و از علایق و اندیشه‌های یکدیگر آگاهی پیدا کنند، مطمئناً به موفقیت‌های بزرگی دست می‌یابند.

در راه درک یکدیگر و رسیدن به تفاهم، زوجین باید به این اطمینان برسند که محبوب یکدیگرند و در بین شان پیوندی حقیقی وجود دارد. این نکته را نباید فراموش کنیم که اگر انتظارات افراد از دیگران با مقدورات آنها برابری داشته باشد، درک کردن و تفاهم متجلی می‌شود.

در چنین موقعی، تلاش، کوشش و امید حرکت به وجود خواهد آمد. ولی وقتی انتظارات از حدود مقدورات فرد خارج باشد، درک کردن وجود ندارد و در نتیجه، سردی، یأس و سکوت به وجود خواهد آمد و به جای حرکت بیشتر سکون و رکود جایگزین خواهد شد؛ زیرا وقتی کسی را درک نکرده باشیم، طرف مقابل دچار رنج و ملال شده، از حرکت و پویایی باز خواهد ایستاد.

۲- چشم‌پوشی از خطاها

بیشترین سفارش اسلام در مورد مسایل خانوادگی، در زمینه ی گذشت و اغماض هر یک از زن و شوهر در لغزش ها، کج خلقی‌ها و اشتباهات یکدیگر است؛ زیرا زن وشوهر هر دو انسانی هستند که همانند همه ی انسان‌های دیگر، روحیات و طرز تفکرهای دوگانه دارند. آنها که مدعی‌‎اند ما در همه ی موارد یک طرز تفکر داریم و در همه ی مسایل موافق و هماهنگ هستیم، شاید هنوز زمینه و موقعیت برای شان پیش نیامده است که خصلت‌های واقعی همدیگر را بشناسند.

ضمن آنکه اگر زن و شوهری با روحیه ی مشترک پیدا شوند، باز هم هیچ کدام، از اشتباه، خطا و عصبانیت مصونیت ندارند. از اینجاست که اهمیت گذشت و تاثیر آن در تداوم روابط سالم آشکار می‌شود. وجود عفو و گذشت به یقین کانون خانواده را گرم نگه می‌دارد، عشق و محبت را سرزنده می‌کند و اختلاف و مشاجرات را به پایان می‌برد. عفو و گذشت نشانه ی حسن نیت و خوش بینی به زندگی است.

عفو و اغماض بطور قطع، به عواطف دو طرف اثر خوبی می‌بخشد و در طرز تفکر و شیوه ی عمل آنها تحول ایجاد خواهد کرد. چه بسیار تیرگی‌ها که در پرتو این صفت از میان برخاسته و جای خود را به صفا و صمیمیت داده است. زن و شوهر، هر دو باید توجه داشته باشند که انسان به این سادگی و سرعت توان رسیدن به آگاهی و پی بردن به خطاها و اشتباهات خود را ندارد و باید با شیوه یی بسیار لطیف و با روشی بسیار ملایم و دقیق او را به قله ی آگاهی رسانید. خداوند در قرآن کریم سفارش می‌کند که از خطای دیگران چشم‌پوشی کنید.

«و لیعفوا و لیصفحوا الا تحبون ان یغفر الله لکم و الله غفور رحیم.» (نور: ۲۲) باید عفو کنید و چشم بپوشید، آیا دوست نمی‌دارید خداوند شما را ببخشد؟! و خداوند آمرزنده و مهربان است.

۳- تکریم یکدیگر

در زندگی مشترک زوجین، شاید رعایت آداب به صورتی کامل امکان پذیر نباشد. ولی وجود احترام متقابل برای آنها اصلی اساسی است. درگیری‌ها و اختلافات آشکار هنگامی پدید می‌آیند که پرده ی حرمت دریده شود و طرفین برای یکدیگر ارزش و احترامی قایل نباشند. مهم ترین شیوه برای جلوگیری از بروز درگیری‌ها بین زن و شوهر تحکیم روابط و تکریم یکدیگر است.

تکریم کردن زن و شوهر و بر عکس، طرفین را دلباخته و اسیر یکدیگر می‌کند، آن چنان که هرگز از زندگی با همدیگر احساس سیری و خستگی نمی‌کنند و سعی دارند همیشه در کنار یکدیگر و دور از همه گونه فریب‌ها زندگی کنند. حرمت گذاردن به هم یک حسن است و هر زن و مردی باید در جست و جوی نقاط مثبت در زندگی همسر و تکرم او به خاطر آن نقطه مثبت باشد.

بزرگداشت و تکریم شخصیت، نه تنها برای همسران، بلکه برای هر انسانی یک نیاز طبیعی است. در اثر غریزه ی حب ذات که در طبیعت انسان نهاده شده هر فردی، به ذات خویش علاقه دارد و میل دارد دیگران نیز شخصیت او را بپذیرند و گرامی بدارند.

اگر نیاز طبیعی به تکریم شخصیت هر فرد در خانواده تامین شود، احساس آرامش کرده و به نفس خویش اعتماد پیدا می‌کند؛ از توانایی‌های خود بهره می‌برد و با دلگرمی وامید به موفقیت، برای کسب رضایت سایر اعضای خانواده در مسیر زندگی قدم برمی دارد. به خانواده ی همسر و دیگر مردم خوش بین می‌شود، آنان را قدر شناس و قابل اعتماد می‌داند و از همکاری با افرادی که قدر او را شناخته و شخصیتش را گرامی می‌دارند، هراسی ندارد.

انسان برای حفظ ذات و مقام و موقعیت خود، حاضر می‌شود حتی از خواسته‌های درونی خویش چشم‌پوشی کند. در احادیث معصومان(علیهم السلام) نیز نسبت به این امر اشاره شده است. امیرالمؤمنین(علیه السلام) می‌فرماید: «هر که نفس خویش را گرامی بدارد، او را به ذلت معصیت نمی‌کشاند.»

اگر این نیاز طبیعی در چارچوب روابط سالم همسر تامین نشود، همسر مورد تحقیر قرار می‌گیرد؛ به شخصیتش ضربه وارد می‌شود و خود را ضعیف و ناتوان و همسر خود را قدرناشناس به حساب می‌آورد. او چون از همسر و خانواده اش احترام ندیده است، نسبت به همسر خود بدبین می‌شود. در این زمان است که سوء ظن‌ها و بدبینی‌ها سراسر وجود او را می‌گیرد و در صدد انتقام جویی برمی آید. از این رو، در احادیث معصومان(علیهم السلام) در مورد کسانی که مورد تحقیر قرار گرفته‌‎اند و عزت نفس آنها مورد خدشه واقع شده، به نکات مهمی اشاره شده است.

۴- برخورد منطقی

از ویژگی‌های روابط سالم و سازنده ی همسران، این است که در عین انتقاد و اعتراض‌هایی که به عملکرد یکدیگر دارند، با همسرشان برخوردی انسانی و منطقی داشته باشند. انسان از پیروزی چیزی یاد نمی‌گیرد ولی از شکست، خیلی چیزها فرا می‌گیرد.

منبع: مجله هفت روز زندگی؛ شماره ۹۳؛  عبدالرسول کریمی