دعای روز دوم

تا در ره عشق او مجرّد نشوى
هرگز زخودىِّ خویش، بی خود نشوى
دنیا همه بند توست بر درگه او
در بند «قبول» باش تا ردّ نشوى

آنچه انسان را به بهشت مى برد، یا به دوزخ مى کشد، «رضا»، یا «سَخَط» پروردگار است.

خشم و رضاى خدا

خشم و خشنودى خدا هم، نتیجه و بازتاب عمل ماست. ماییم که با عملمان، خدا را راضى مى کنیم یا به خشم مى آوریم. «طاعت» ما، مایه رضایت اوست و معصیتمان، او را ساخط و خشمگین خواهد کرد. چه عذابى دردناکتر از غضب و نارضایى خدا؟!… و چه پاداشى برتر و بزرگتر از خشنودى و رضاى حق؟!

پس باید موجبات رضایتش را فراهم کرد، باید با عمل صالح، کار خیر، حق طلبى، ایثار و اخلاص، انفاق و صدقه، طاعت و عبادت و… به خداوند نزدیک شد و رضاى او را کسب کرد.

باید از نافرمانى، کینه توزى، بدخواهى، سوء نیّت، حسد و غیبت، احتکار و زراندوزى، گرانفروشى و حرامخوارى، ستم و حق کشى دورى کرد، چرا که اینها مایه غضب الهى است، و هر کس مغضوب درگاه خدا گردد، خیر و برکت از او روى گردان خواهد شد و درهاى تباهى و گمراهى و عذاب به رویش گشوده خواهد گشت. به فرموده پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) به على (علیه السلام): بالاترین عمل در این ماه، پرهیز از گناه است: «اَفضَلُ الأعمالِ فى هذَا الشَّهرِ الوَرَعُ عَن مَحارِمِ اللّه.»[۱]

از آیات قرآن در این زمینه چه برمى آید و چه عملى موجب رضاى حق، و کدام عمل سبب خشم و نارضایتى خالق، به حساب آمده است؟ در برخى آیات، رضایت طرفینى مطرح شده است، یعنى هم رضایت خدا از انسان و انسان از خدا، و در این زمینه، تعبیر «رَضِىَ اللّه ُ عَنهُم وَ رَضُوا عَنْه» آمده است. امّا موارد این سخن:

اوّل: نسبت به آنان که در ایمان و عملشان و در عقیده و جهادشان «صادق»اند.[۲]

دوم: درباره آنان که در دوره هاى سختِ نهضت اسلامى، جزو پیشگامان انقلاب و دیندارى بودند و در دوره مکّى و مدنى، لقب مهاجرین و انصار را به خود اختصاص دادند و در پیوستن به پیامبر، دست به هجرت زدند.[۳]

سوّم: تابعین و پیروانى که در تداوم راه پیشتازان، تلاش کرده، با پیامبر که رهبر نهضت بود، بیعت کردند.[۴]

چهارم: مؤمنان راستین و راسخى که با دشمنان خدا و پیامبر، و مخالفانِ مکتب و دینشان هرگز سازش نکرده و دشمن را به دوستى نگرفتند و رابطه ولایى و مودّتى برقرار نکردند، هر چند که دشمنان خدا و دین، از بستگان نزدیک و خویشاوندانشان بودند[۵]

پنجم: آنانکه داراى «ایمان» و «عمل صالح» و «خشیت» از خدا بودند.[۶]

اینها از جمله مواردى است که نشانى قبول و رضاى الهى بر آنها خورده است و ما که در دعایمان نزدیک شدن به موجبات رضایت خدا را مى طلبیم، با توجه به موارد یاد شده، باید از طریقِ:

ـ ایمان و عمل صالح و خشیت
ـ صداقت در عقیده و جهاد
ـ پیشاهنگى در هجرت و نصرت انقلاب و دین
ـ بیعت مستحکم با رهبرى و ولایت
ـ پیوندهاى مکتبى داشتن و رعایت مرزهاى عقیدتى و مرامى و ارزشى، وسایل این قرب را فراهم کنیم.

قرائت قرآن

مطلب دیگر نیایش امروز، توفیق براى قرائت قرآن است. قرآن، کتاب خداوند و وحى الهى است، مجموعه آیات روشن پروردگار است. برخورد ما با قرآن نیز ممکن است در «رضا» و «سخط» الهى مؤثّر باشد. خواندن و نخواندن آن، عمل کردن و عمل نکردن به آن، قرآن را روى سرنهادن یا زیر پا افکندن، در این که خدا از ما راضى باشد یا ناراضى، نقش تعیین کننده داد. قرآن را باید گشود و خواند، که این قانون، مرامنامه زندگى و منشور حیات است.

چه خوش است یک شب، بکُشى هوا را
به خلوص خواهى، زخدا، خدا را
آبه حضور خوانى، ورقى ز قرآن
فکنى در آتش، کتب ریا را

راستى آیا قرآن حق ندارد که از غربت خویش در میان مسلمین، به شکوه برخیزد؟ آیا جا ندارد که از مهجور ماندن قرآن میان امّت هاى اسلامى بنالیم؟ قرآنى که آیه آیه اش الهام دهنده است و سوره سوره اش، درسى گران و آموزشى عمیق دارد، چگونه مورد فراموشى قرار گرفته است!…

امام صادق (علیه السلام) فرموده است: «قرآن، عهد خدا با خلق است و سزاوار است کـه هـر مسلمان، به این « عهدنامه » نگاه کند و هر روز مقدارى (۵۰ آیه) از آن را بخواند.»[۷]

امّا آنچه مهمّ است، صِرف تکرار الفاظ نیست، بلکه فهم معانى و عمل به امر و نهى و احکام آن است. خواندنى با تأمّل و تدبّر، قرائتى همراه با عبرت و اعتبار، و تلاوتى با اندیشه و استبصار.

امام صادق (علیه السلام) فرمود: «بر شما باد قرآن… هر آیه اى را یافتید که سبب نجات پیشینیان شما گشته، به آن عمل کنید و هر آیه اى را دیدید که بیان هلاکت اقوام گذشته را داراست، از آن مسأله اجتناب کنید.»[۸]

این، خود بیان یک فلسفه بلند حیات و تاریخ است یعنی مسأله عبرت گرفتن و آموزش و تجربه اندوزى. باید قرآن را تلاوت کرد، زیاد هم باید خواند، با تفکّر و تأمّل، باید قرائت کرد، با وضو و با شستشوى دهان به تلاوت پرداخت، و با صداى خوب و لحن زیباى عربى باید خواند. (اِقرَؤُوا القُرآنَ بِلُحُونِ العَرَبِ وَ اَصواتِها.)[۹]

پیامبر اسلام (صلى الله علیه و آله و سلم) فرمود: «براى هر چیزى زینتى است و زینت قرآن، صداى خوب است».[۱۰]

در سیره معصومین (علیهم السلام) روایت شده است که در ماه رمضان زیاد قرآن مى خواندند و گاهى چند ختم قرآن در این ماه داشتند و به اصحاب خود نیز چنین سفارش مى کردند.[۱۱]

از خداى ارحم الراحمین بخواهیم که با توفیق قرائت قرآن، زمینه عمل به آیات الهى را فراهم کنیم، تا به دیدار حق و قرب الهى و مقام «رضا» نایل گردیم.

پی نوشت ها
[۱] ـ شهر اللّه ، ص ۱۴۹؛
[۲] ـ مائده، آیه ۱۱۹؛
[۳] ـ توبه، آیه ۱۰۱؛
[۴] ـ حجرات، آیه ۱۹؛
[۵] ـ حدید، آیه ۲۳؛
[۶] ـ بینه، آیه ۸؛
[۷] ـ القرآنُ عهدُ اللّه الى خلقه، فقد ینبغى لِلمرء المسلمِ اَنْ یَنْظُرَ فى عهدِه و اَنْ یقرءَ منه فى کلّ یومٍ خمسین آیهً. جامع الاخبار، ج ۱، ص ۳۳۵؛
[۸] ـ الحیاه، ج ۲، ص ۱۱۶؛
[۹] ـ کافى، ج ۲، ص ۶۱۴؛
[۱۰] ـ میزان الحکمه، ج ۸، ص ۳۳۳۸؛
[۱۱] ـ ر.ک: شهر اللّه فى الکتاب و السنّه، رى شهرى، ص ۱۹۳؛
منبع: سینای نیاز ؛ جواد محدثی