جوانان و تحصیل علم و دانش

یکى از چیزهایى که مى تواند براى پیشرفت کارهاى انسان در زندگى، نقش بسزایى را ایفاء کند، فراگیرى ( علم و دانش) است. معناى علم و دانش چیست؟

علم و ایمان، دو بالى هستند براى سیر صعودى انسان ها و شکوفا نمودن وجود انسان براى رسیدن به کمال. چرا یادگیرى علم و دانش براى همگان ضرورى است؟

حضرت على (علیه السلام) مى فرماید: «بى سوادى، مایه و ریشه هر شرّى است»(۱).

اولین آیه اى که بر پیامبر اسلام (صلى الله علیه و آله و سلم) نازل شد جمله (إقرا)(۲) یعنى (بخوان) بود. حضرت رسول (صلى الله علیه و آله و سلم) گاهى که در جنگ ها اسیر مى گرفتند مى فرمودند: (اگر هر اسیرى ده مسلمان را تعلیم دهد، آزاد است)(۳). این نشان دهنده اهمیّت علم و دانش است.

براى یاد گرفتن، زمان و مکان مطرح نیست؛ از گهواره تا گور و از شرق تا غرب. پیامبر اسلام (صلى الله علیه و آله و سلم) وارد مسجد شدند، گروهى را دیدند که مشغول عبادت هستند و گروه دیگرى را دیدند که مشغول گفتگوى علمى هستند. حضرت هر دو را پسندیدند ولى خودشان در کنار گروهى قرار گرفتند که گفتگوى علمى داشتند(۴). به افرادى که روز قیامت از خلافکارى خود عذرخواهى کرده و مى گویند: «خداوندا! ما نمى دانستیم» گفته مى شود: چرا یاد نگرفتید؟(۵)

احترام معلم، بر شاگرد لازم است. معلم، پدر علمى انسان است. شاگردان امام صادق (علیه السلام) به امام مى گفتند: خداوند جان ما را قربان شما کند(۶). ما باید نسبت به معلم خود علاقه شدیدى داشته باشیم که او چشم ما را به کتاب باز و دست ما را به قلم آشنا نمود.

دنیاى امروز، دنیاى علم است. دلیل حکومت کفّار بر مسلمانان، قدرت علمى آنهاست. همین که آنها هواپیما و ماشین و تراکتور ساختند و ما نساختیم، آنها بر ما مسلط مى شوند. قرآن مى فرماید: نباید کفار بر مسلمانان مسلط شوند. در قرآن و روایات، تحصیل علم بسیار سفارش شده است.

مادرى که سواد ندارد، فرزندش زودتر مریض و دیرتر خوب مى شود. کشاورزى که سواد ندارد، نمى تواند درست از تراکتور استفاده کند، انسان بى سواد همیشه در جامعه خود را ضعیف مى داند. در انتخابات چون نمى تواند نام نماینده خود را بنویسد، گاهى ممکن است کلاه سرش برود و نام دیگرى را به جاى شخص مورد دلخواه خود نوشته و به صندوق بیندازند.

درصدى از فرزندان که در تحصیل نامؤفقّ مى باشند، از خانواده‌هایى هستند که پدر و مادرشان سواد ندارند. کسى که سواد داشته باشد بهتر و بیشتر مى تواند از آب و خاک استفاده کند.

به هر حال، اکنون که به فرمان امام (رحمه الله) کلاس هاى نهضت سوادآموزى در اختیار ما قرار گرفته است، آنهایى که بى سواد هستند مى توانند با شرکت در این کلاس ها باسواد شوند.

جوانان و نوجوانان عزیز باید این نکته را بدانند اگر جوانى باسواد و همیشه سرگرم تحصیل باشد، مى بینیم کمتر یا اصلاً دنبال کارهاى خلاف و نامشروع نمى رود چرا؟ چون علم و دانش و آگاهى، مانع آن مى شود و انسان را نسبت به عاقبت آن کار آگاه مى کند و این باعث مى شود که انسان جوان در زندگى پاک سرشت بماند. پس بشتابیم به سوى دو بال علم و ایمان، تا در دنیا و آخرت رستگار شویم.

پی‌نوشت‌ها

۱-غررالحکم/۲۰
۲-علق/۱
۳-سیره حلبى ج‏۳/۲۰۴
۴-بحارالانوار ج۱ص۲۰۶
۵- تفسیر البرهان ج ۱ ص ۵۶۰
۶-اصول الکافی ج ۱ ص ۳۳۷