کانون گرم خانواده بخش دوم

انسان در تلاطم‌های زندگی که ناشی از برخوردهای ناگزیر است، به دنبال یک فرصت می‌گردد تا به آن پناه برد. اگر یک زوج باشند، در این تلاطم‌ها به یکدیگر پناه می‌برند، زن به شوهرش پناه می‌برد و شوهر هم به زنش پناه می‌برد. مرد در کشاکش زندگی مردانه خود، احتیاج به یک لحظه‌ی آرامشی دارد تا بتواند راه را ادامه بدهد. آن لحظه‌ی آرامش کِی است؟

همان وقتی است که او در محیط سرشار از محبت و عطوفت خانوادگی خودش قرار می‌گیرد. با همسر خودش که به او عشق می‌ورزد، با اوست، در کنار اوست و با او احساس یگانگی می‌کند. وقتی با همسر خود مواجه می‌شود، این همان لحظه آسایش و آرامش است.۵۳

زن هم در کشاکش زندگی زنانه خود، با بحران‌ها و با تلاطم‌هایی مواجه می‌شود. چه در محیط بیرون از خانه مشغول تلاش و فعالیت و کارهای گوناگون سیاسی، اجتماعی و… باشد یا در داخل خانه مشغول باشد که زحمت و اهمیتش کمتر از کار بیرون نیست. حالا زن در این کشاکش به تلاطم‌هایی برخورد می‌کند و چون روح او ظریفتر است، بیشتر به آرامش، به آسایش، به تکیه کردن به یک شخص مطمئن احتیاج دارد. او کیست؟ او شوهر است.۵۴

انسان که ماشین نیست، انسان روح است، انسان معنویت است، انسان عواطف و احساسات است. حالا می‌خواهد آرامش پیدا کند. این آرامش کجاست؟ محیط خانواده است.۵۵

محیط خانواده، محیط آرامش است باید محیط آرامش باشد. این عاطفه ‌ای که در زن و مرد نسبت به هم وجود دارد، به این آرامش درونی کمک می‌کند. این سکونت، این آرامش، به معنای آرامش در مقابل حرکت نیست، حرکت خوب است؛ این به معنای آرامش در مقابل تلاطم است. انسان گاهی در زندگی‌اش دچار تلاطم می‌شود. همسر، یک آرامشی به انسان می‌دهد که متلاطم نباشد. این در صورتی است که فضای خانه، فضای متلاطمی نباشد.۵۶

خانواده‌ی آرام تر با بهره‌وری بیشتر

هر انسانی – هم زن و هم مرد – در طول زندگی، در شبانه روز مشکلاتی دارد و با پیش‌آمدها و حوادثی مواجه است. این حوادث اعصاب را می‌کوبد و خسته می‌کند. انسان ها را دچار ناآرامی و سراسیمگی می‌کند. وقتی وارد محیط خانواده شد، این محیط امن و امان به او تجدید قوا می‌بخشد. او را آماده‌ی یک روز دیگر و یک شبانه روز دیگر می‌کند. خانواده برای تنظیم زندگی انسان خیلی مهم است. البته خانواده باید خوب اداره بشود، باید سالم اداره بشود.۵۷

این بهره‌ای که مرد و زن از این خانواده‌ی آرام می‌برند، بهره‌ی کاری آنها را در بیرون خانواده بالا می‌برد، به آن اهمیت و ارزش می‌دهد، آن را باارزش و با کیفیت می‌کند.۵۸

فرصت ازدواج و آرام گرفتن در یک مجموعه‌ی خانواده،‌ یکی از فرصت‌های مهم زندگی برای مرد و زن است. این یک وسیله‌ی آسایش، آرامش روحی، وسیله‌ی دلگرم شدن به تداوم فعالیت زندگی است، وسیله‌ی تسلی، وسیله‌ی پیدا کردن یک غمخوار نزدیک است، که برای انسان در طول زندگی بسیار لازم است.۵۹

فرصتی برای تجدید قوا

در داخل خانواده است که مرد و زن – که زوجین هستند – می‌توانند تجدید قوا کنند، می‌توانند همت خودشان را برای ادامه راه آماده کنند. می‌دانید که زندگی یک مبارزه است، کل زندگی عبارتست از یک مبارزه‌ی بلند مدت، مبارزه با عوامل طبیعی، مبارزه با موانع اجتماعی، مبارزه با درون خود انسان که مبارزه‌ی با نفس است. دائم انسان در حال مبارزه است.

بدن انسان هم در حال مبارزه است. جسم انسان هم دائم دارد با عوامل مضر مبارزه می‌کند، قدرت این مبارزه وقتی در جسم باشد، جسم سالم است. در انسان، این مبارزه باید صحیح، منطقی، در جهت درست، با رفتارهای صحیح و با ابزارهای درست باشد.

این مبارزه گاهی یک استراحت و یک باراندازی لازم دارد. این یک سفر و یک حرکت است. این نقطه‌ی استراحت، داخل خانواده است.۶۰

احترام به قرارداد زناشویی

خانواده، یک قرارداد است، یک امر طبیعی نیست که دو چیز را به هم وصل کرده باشند. نه! یک قرارداد است. یک امر اعتباری است. ماندن او بسته به این است که طرفین قضیه و جامعه و قانون آن را محترم بشمارند. اگر به آن بی‌اعتنایی کردند، باقی نمی‌ماند.۶۱

غریزه‌ی جنسی، نیاز متقابل

اسلام همین غریزه‌ی جنسی را پشتوانه‌ی بنای خانواده قرار داده است، یعنی، وسیله‌ی استحکام خانواده قرار داده است. یعنی چه؟ یعنی وقتی زن و مرد عفیف‌اند و متدین و خداترس‌اند و طبق دستور اسلام از گناه در باب غریزه‌ی جنسی اجتناب می‌کنند، طبعاً نیاز زن و مرد به یکدیگر در این مورد بیشتر خواهد شد. وقتی به هم زیادتر احتیاج داشتند، این بنای خانواده که پایه اصلی‌اش زن و مرد است، مستحکم‌تر خواهد شد.۶۲

اسلام می‌خواهد این پشتوانه را از خانواده نگیرد. اسلام می‌خواهد این انسان ها بیرون از محیط خانواده این غریزه را اشباع نکنند، تا نسبت به خانواده بی‌قید و بی‌اعتنا و لاابالی بشوند، لذاست که جلوی راه را سد می‌کند.۶۳

تدیّن؛ رمز مانایی خانواده

در بنا و تشکیل خانواده و در حفظ خانواده، باید این احکام اسلامی را رعایت کرد تا خانواده باقی بماند. لذا شما در خانواده‌های متدین که زن و شوهر به این حدود اهمیت می‌دهند می‌بینید که سال‌های متمادی با هم زندگی می‌کنند. محبّت زن و شوهر به یکدیگر باقی می‌ماند و جداییشان از هم سخت است و دل در گرو محبت یکدیگر دارند. این حسن و این محبتهاست که بنای خانواده را ماندگار می‌کند و لذا اسلام به این چیزها اهمیت داده است.۶۴

اگر روش‌های اسلامی رواج پیدا کند، خانواده‌ها مستحکم خواهد شد. همچنان که در گذشته‌های ما – نه در دوران منحوس پهلوی – آن وقت هایی که هنوز ایمان مردم سالمتر و کاملتر و دست نخورده‌تر بود، در زمان قدیم. خانواده مستحکم تر بود. زن و شوهر به هم علاقه‌مندتر بودند، فرزندان در محیط‌های امن و امان بیشتری پرورش پیدا می‌کردند. حالا هم راه همین است. آن خانوادهای که جهات اسلامی را رعایت می‌کنند، اینها غالباً خانواده‌هایی محکم‌تر، بهتر، قوی‌تر و محیط امن تری برای فرزندان و کودکان خواهند بود.۶۵

نقش زن و شوهر

دختر و پسر باید سعی کنند این پیوند را پاسداری کنند. وظیفه‌ی ی آنها هم نیست که بگوییم هر کاری یکی کرد دیگری تحمل کند. نه، باید هر دو به هم کمک کنند تا این کار صورت گیرد.۶۶

نمی‌شود بگوییم شوهر سهم بیشتری دارد یا زن سهم بیشتری دارد، نه، هر دو در حفظ این بنیان و در حفظ این اجتماع دو نفره، که بعدها به تدریج زیاد می‌شود، نقش دارند.۷۶

از هر چیزی که محیط خانواده را متشنج و دچار افسردگی و هیجان‌های بی‌مورد نماید، اجتناب کنید. هم زن و هم مرد بنا را بر سازش و همزیستی و همراهی بگذراند. آنچه در خانواده خیرات وجود دارد، مال زن و شوهر است و در نهایت مال فرزندان است، مال یک طرف نیست. اگر خدای ناکرده در محیط خانواده بی‌محبّتی و عدم اطمینان و صمیمیت باشد، رنجش مال هر دو طرف است.۶۸

در استحکام بنیان خانواده، خود زن و شوهر بیشترین نقش را دارند. با گذشت خودشان، با همکاری خود، با مهربانی و محبّت و اخلاق خوب خودشان – که از همه مهمتر هم محبّت است – می‌توانند این را ماندگار و این سازگاری را همیشگی بکنند.

خانواده در جوامع اسلامی

در محیط اسلامی، زن و شوهر با هم‌اند، در مقابل هم مسئول‌اند، در مقابل فرزندان مسئول‌اند در مقابل محیط خانواده مسئول‌اند. ببینید از نظر اسلام خانواده این قدر مهم است.۷۰

در محیط‌های اسلامی، خانواده آن چنان مستحکم است که گاهی دو نسل هم می‌گذرد و می‌بینید پدربزرگ و پدر و نوه در یک خانه دارند با هم زندگی می‌کنند. این چقدر ارزش دارد؟ نه اینها از آنها سیر می‌شوند، نه آنها با اینها بد می‌شوند. همه به کمک هم می‌آیند.۷۱

در جوامع اسلامی، یعنی جوامع متدین و مذهبی، مشاهده می‌کنیم که دو نفر آدم مدت طولانی با هم زندگی می‌کنند و اصلاً از هم سیر نمی‌شوند، بلکه دل بستگی شان به هم بیشتر می‌شود، انس و محبت و وفایشان به همدیگر بیشتر می‌شود، این همان خاصیت تدین و دینداری و مذهبی بودن و جهات خدایی را رعایت کردن است.۷۲

در اسلام و در فرهنگ اسلامی، خانواده با دوام است. توی خانواده پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و پدر و مادر هستند، نوه‌ها و نتیجه هایشان را می‌بینند… سنت ها را به هم منتقل می‌کنند. نسل گذشته مواریث خودش را به نسل بعد تحویل می‌دهد. بریده و بی‌ریشه و تنها و بی‌عاطفه بار نمی‌آیند.۷۳

خانواده‌ی ایرانی، الگوی جهانی

بحمدالله،‌ در کشور ما و در بسیاری از جوامع شرقی، به خصوص جوامع اسلامی، هنوز کمربند خانواده محفوظ است. آن پیوند خانوادگی، بحمدالله هست. آن صمیمیت و صفا و محبت هست. زن دلش برای مرد خود می‌طپد،‌ یکدیگر را از اعماق دل دوست دارند و زندگی صمیمی دارند. در جاهای دیگر این چیزها خیلی کم است. در کشورهای ما به خصوص در ایران، این زیاد است. این را تأمین کنید.۷۴

منابع

۲۷- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۵/۱۲/۱۳۷۹
۲۸- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۸/۳/۱۳۸۱
۲۹ خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۴/۶/۱۳۷۲
۳۰- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۲/۹/۱۳۷۶
۳۱- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۲۳/۱۲/۱۳۷۹
۳۲- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۸/۳/۱۳۸۱
۳۳- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۱/۵/۱۳۷۴
۳۴- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۲۹/۱۰/۱۳۷۷
۳۵- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۳۰/۳/۱۳۷۹
۳۶- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۲/۱۱/۱۳۷۲
۳۷- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۲۱/۱۲/۱۳۷۹
۳۸- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۴/۱۰/۱۳۸۱
۳۹- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۸/۱۲/۱۳۷۶
۴۰- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۲۰/۵/۱۳۷۶
۴۱- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۱/۵/۱۳۷۴
۴۲- خطبه عقد مورخه‌ی ۱۹/۲/۱۳۷۴
۴۳- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۲/۹/۱۳۷۷
۴۴- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۲۶/۱/۱۳۷۷
۴۵- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۶/۱/۱۳۷۸
۴۶- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۵/۱۰/۱۳۷۹
۴۷- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۵/۱۰/۱۳۷۹
۴۸- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۴/۱۰/۱۳۷۴
۴۹- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۶/۹/۱۳۷۶
۵۰- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۵/۱۰/۱۳۷۵
۵۱- خطبه‌ی عقد مورخه ۳۱/۴/۱۳۷۶
۵۲- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۲۴/۱/۱۳۷۸
۵۳- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۶/۶/۱۳۸۱
۵۴- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۶/۶/۱۳۸۱
۵۵- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۶/۱۱/۱۳۷۹
۵۶- خطبه عقد مورخه‌ی ۸/۳/۱۳۸۱
۵۷- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۲۹/۱۰/۱۳۷۷
۵۸- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۵/۱۲/۱۳۷۹
۵۹- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۹/۱۲/۱۳۸۰
۶۰- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۸/۳/۱۳۸۱
۶۱- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۹/۱/۱۳۷۷
۶۲- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۹/۱۲/۱۳۸۰
۶۳- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۸/۱۲/۱۳۷۶
۶۴- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۲۳/۱۲/۱۳۷۹
۶۵- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۵/۱/۱۳۷۸
۶۶- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۳۰/۷/۱۳۷۶
۶۷- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۶/۵/۱۳۷۹
۶۸- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۶/۹/۱۳۷۶
۶۹- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۷/۱۱/۱۳۷۹
۷۰- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۱۸/۶/۱۳۷۶
۷۱- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۲۰/۱۰/۱۳۷۲
۷۲- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۲/۱/۱۳۸۰
۷۳- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۲۴/۵/۱۳۷۴
۷۴- خطبه‌ی عقد مورخه‌ی ۳۱/۴/۱۳۷۶

پی‌نوشت‌ها

۱- اشاره به آیه‌ی کریمه‌ی: ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً کَلِمَهً طَیِبَهً کَشَجَرَ‌هٍ طَیِبَهٍ… سوره‌ی ابراهیم، آیه‌ی۲۴؛
۲-سوره‌ی اعراف، آیه‌ی ۱۸۹؛
۳- و من آیاته أن خلق لکم من انفسکم ازواجاً لتسکنوا الیها… سوره‌ی روم، آیه‌ی ۲۱؛

بخش اول

منبع: دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه‌ای(مد ظله العالی)