ضرورت تشکیل جلسات خانوادگی

جلسات خانوادگی تشکیل دهید

این نیاز که پدران و مادران باید افرادی مسئول باشند و به هدایت و مراقبت از فرزندان بپردازند، به این نکته اشاره ندارد که والدین باید افرادی مستبد باشند و کلام آنها به عنوان حقیقت محض در نظر گرفته شود و اجرا گردد. پدر و مادر مستبد در واقع افرادی زورگو هستند که با رفتارهای نابجا ممکن است در فرزندان خود ایجاد ترس و رعب نمایند و با این عمل احترام و مهربانی دو جانبه را از دست بدهند.

یکی از موارد مهمی که ما والدین باید مد نظر داشته باشیم این است که فرزندانی مسئول و مستقل تربیت کنیم که برای حفظ بقای خود نیازی به ما نداشته باشند. به منظور این کار، باید به آنان استقلال فکری، تصمیم گیری، مسئولیت‌‏پذیری در قبال خود و ارتباط و همکاری با دیگران را بیاموزیم.

دیکتاتور نباشید، خانواده را برای تصمیم‌گیری‏‌های درست تشویق کنید

در جهت ایجاد ارتباطات صمیمانه میان افراد خانواده، یکی از بهترین فرصت‏ها این است که هر یک از اعضای خانواده در جلسات خانوادگی که با برنامه و قاعده‏ ی خاصی صورت می‏گیرد، شرکت و همکاری داشته باشد. دراین گونه جلسات نظرات افراد به راحتی و در محیطی دوستانه مطرح می‏‌گردد و عقاید هر یک از افراد خانواده چه بزرگسال و چه فرزند شنیده می‏‌شود و با احترام با آن برخورد می‏‌شود، در عین حال به هر یک از اعضای خانواده فرصت مساوی برای بیان عقایدش داده می‏‌شود.

والدین می‏توانند در این جلسات نظر بچه‏‌ها را خواستار باشند و قوانین جدیدی را در منزل پیاده کرده و یا به اصلاح امور قبلی بپردازند و همچنین مسئولیت‏‌ها را بر عهده‏ ی افراد خانواده بگذارند. در طول جلسات خانوادگی فرزندان فرصت بیشتری برای تصمیم گیری در مورد امور خانواده دارند که این امر سبب ارتقای مسئولیت‏‌ها، خویشتن داری و استقلال می‏‌گردد.

این جلسات فرصتی را جهت بحث و گفتگو پیرامون موارد ضد و نقیض میان اعضای خانواده فراهم می‌‏آورد و سبب می‏‌شود که افراد خانواده با داشتن روح همکاری به سوی حل این تضادها به بهترین وجه ممکن قدم بردارند و هدف مشترکی را دنبال کنند. همچنین صرف وقت برای یکدیگر، تمرکز روی نیازهای خانواده و همکاری با یکدیگر سبب می‏‌شود که خانواده‌‏ای متحد و به هم پیوسته به وجود آید.

چرا تشکیل جلسات خانوادگی ضرورت دارد

دو روان شناس به نام‏های دان دینکمیر (۱) و گری مک کی (۲) در کتابشان تحت عنوان «تربیت فرزندان مسئولیت‌‏پذیر»، بعضی از مقاصد عمومی و کلی را پیرامون ایجاد جلسات خانوادگی مطرح کرده‌‏اند. این جلسات حس تعلق و پذیرش را در خانواده ایجاد می‏کند و همچنین سبب افزایش ارتباطات گشاده و دوستانه در محیط خانواده می‏‌گردد.

در طی این گفتگوها، اعضای خانواده سعی دارند که فرصت‏هایی را پیرامون توافق روی قوانین و برنامه‏‌های زندگی ایجاد کنند که سبب بهبود همکاری و روابط افراد خانواده گردد و تضادها را از میان بردارد. این جلسات فرصتی است که افراد خانواده روی حوادث و برنامه‏‌های قریب الوقوع زندگی به صحبت بنشینند و درگیر برنامه‏‌ها و فعالیت‏هایی گردند که تازه و به روز می‏‌باشد.

گفتگوها و بحث‏های آزاد میان افراد خانواده سبب می‏‌شود که صحبت‏های هر یک از اعضا شنیده شود و بچه‏‌ها در تصمیم گیری‏های خانواده وارد شوند و نظر هر کس محترم شمرده شود. در جلسات همواره باید روح همکاری و احترام متقابل وجود داشته باشد و چنین جلساتی نباید به صورت رقابتی میان اعضای خانواده و یا ارزیابی قدرت تصمیم گیری والدین در نظر گرفته شود.

جلسات فرصتی را برای انتقاد فراهم می ‏آورد

جلسات انتقادی خانواده باید در محیطی آرام و با خونسردی صورت بگیرد نه در اوقاتی که اعضای خانواده در اوج تضادها و مخالفت‏ها با یکدیگر قرار دارند. حقیقتا این امر سبب می‏‌شود که افراد سریع‏تر و آسان‏تر به توافق برسند و راه‌حل‌‏های مثبتی را برای این کشمکش‏ها و عدم توافق‏ها بیابند.

تشکیل جلسات خانوادگی حتی سبب می‏‌شود که افراد خانواده، این شکایات و انتقادات را تا زمان تشکیل جلسه نادیده بگیرند و منتظر بمانند که در جلسه ‏ی خانوادگی آن را مطرح کنند. رهبر این جلسه باید افرادی را به سوی حل مشکل مورد نظر هدایت کند تا به راه حل‏های سودمند و عاقلانه دست پیدا کنند. اگر افراد خانواده در مسیر همکاری همگانی قدم بردارند، در این صورت راه‌حل‏‌ها آسان‏تر پیدا می‏‌شود و آسان‏تر نیز پذیرفته می‏‌شود.

شکل و طرح جلسات هر خانواده‌‏ای مختص خودش است، راه کارها و اصول خاصی در هر خانواده‌‏ای وجود دارد که می‏تواند سودمند واقع شود. به هر حال هر خانواده‌‏ای باید روش خاص خود را امتحان کند و به خاطر بسپارد که کدام شیوه بهتر پاسخگوی مشکل خانواده می‏‌باشد.

گفتگوهای خانوادگی باید هفته‌‏ای یک بار و یا اگر لازم بود بیشتر از یک بار برقرار گردد. در مواردی که بحرانی وجود دارد یا موضوع مهمی مطرح شده است، می‌‏توان جلسات اضطراری برگزار کرد. این جلسات، لحظات خوبی برای به هم پیوستگی اعضای خانواده است که اگر مشکلی وجود دارد دور هم جمع شوند تا به راه حل توافقی مناسبی دست یابند.

معمولا والدین به عنوان رئیس و یا رهبر این جلسات محسوب می‏‌شوند اما کودکان هم حق دارند که قبول مسئولیت کنند و جلسه را هدایت نمایند. وظیفه‏ ی رهبر جلسه این است که سر ساعت مقرر گفتگو را آغاز کند و مسئولیت هر یک از اشخاص را مشخص کند، تصمیم بگیرد که چه کسی شروع به صحبت کرده و یا چه کسی ادامه دهد و در نهایت به خانواده کمک کند تا رفع آن مشکل، به کار و گفتگو پیرامون آن مسئله ادامه دهد.

در مورد تصمیمات خانوادگی، رأی گیری مفید است. البته موضوعاتی وجود دارد که در مورد آنها امکان رأی گیری وجود ندارد همچون چند ساعت می‏‌توان تلویزیون تماشا کرد یا تکلیف شب را باید انجام داد یا خیر. به هر جهت در بسیاری از موارد می‏توان رأی گیری انجام داد. همچنین طول جلسات خانوادگی متفاوت است و می‏تواند ۱۵ دقیقه، ۱ ساعت و حتی بیشتر باشد و این امر، بستگی به صبر و حوصله‏ ی افراد و سن فرزندان دارد.

در جلسات خانوادگی تصمیم گیری پیرامون حقوق خانواده و هزینه‌‏های آن نیز قابل بررسی و مطرح نمودن است. تصمیم‏ها و قوانینی که در جلسه مطرح می‏‌گردد، حتما باید به وسیله‏ی والدین به اجرا در آید. هنگامی که دستور العمل به تصویب می‏‌رسد باید مورد احترام واقع شود و به انجام رسد مگر این که در جلسه‏ ی دیگر این قوانین تغییر یابد و یا اصلاح شود.

کارهای خانه، ساعت منع رفت و آمد، مسئولیت‏‌ها

بیشتر خانواده‏‌ها به اهمیت این مسئله پی نبرده‌‏اند که مسئولیت دادن به فرزند و سپردن کارهای منزل به او مفید است، به بیان دقیق‏تر کارهای خانه باید به عنوان بخشی از مسئولیت‏‌های فرزندان در خانواده در نظر گرفته شود و انجام گردد. مثلا بسیاری از خانواده‏‌ها، وقتی فرزندانشان کاری را به انجام می‏‌رسانند با توجه به میزان آن کار، به او پولی می‏‌دهند.

این امر درست مثل این است که فرزند به خاطر کار کردن پول گرفته و اگر آن کار را درست انجام ندهد او را از حقوقش محروم می‌‏کنند. این عمل هرگز صحیح نیست بلکه راه درست این است که اگر پولی به فرزندمان می‏‌دهیم این عمل را مرتبط به انجام آن کار یا مسئولیت ندانیم بلکه به عنوان راهی در نظر بگیریم که به فرزندمان فرصت داده شود تا پول خود را خرج کند و یا این که بیاموزد چطور به درستی از پول خود استفاده کند.

اگر لازم است که برای انجام کارهای خانه و مسئولیت‏‌های آن، فرزندتان را تشویق کنید تا انگیزه‏ ی لازم در او ایجاد شود، بهتر این است که یکسری امتیازات و آزادی‏هایی را برای او محدود کنید. مثلا اگر صبح شنبه، فرزندتان مایل نیست که اتاقش را تمیز کند به او بگویید که نمی‏تواند تلویزیون تماشا کند و یا از تلفن استفاده کند تا این که اتاقش تمیز شود. در این صورت فرزند شما برای بازگشت آن امتیازات کار خود را کامل می‏‌کند.

ساعت به تختخواب رفتن و عدم ورود و خروج از منزل هم، باید در جلسات مورد بحث و گفتگو قرار گیرد و برای فرزند روشن گردد که این ساعت ورود و خروج از منزل، به سن او بستگی دارد و هر چه بزرگتر شود آزادی و امتیازاتش نیز افزایش می‏‌یابد. مسئولیت‏‌های هر شخص باید در خانواده مشخص گردد و با توجه به سن و سال افراد مورد بحث و گفتگو قرار گیرد. اگر به بچه‏‌ها حق انتخاب داده شود تا خود کارهایشان و مسئولیت‏‌هایشان را انتخاب کنند، در این صورت جنجال و هیاهوی کمتری به راه می‏افتد.

راحت‏ترین راه این است که حس و روح همکاری را در خانواده به وجود آورده و بخواهیم که اعضای خانواده برای انجام امور خانه داوطلب شوند. اگر این امر عملی نبود و داوطلبی وجود نداشت، اعضای خانواده می‏‌توانند تصمیم بگیرند که چه کسی، چه کاری را انجام دهد و اگر واقعا کاری ناخوشایند است در این صورت اعضای گروه باید به صورت نوبتی این کار را انجام دهند.

پی‌نوشت‌ها

۱- Don Dinkmeyer
۲- Gary Mckay

منبع: راسخون