امتیازات دین اسلام

انتخاب دین مقدس اسلام، به خاطر شایسته‌ها و خصوصیات ویژه این دین است که در ادیان دیگر وجود نداشته است. هرچند «ایمان به همه پیامبران و فرق نگذاشتن بین آن‌ها ازنظر تصدیق نبوت و نیز پذیرفتن همه پیام‌ها و معارفی که بر آنان نازل‌شده و عدم تبعیض بین آن‌ها، بر هر انسانی لازم است.[۱] و تکذیب یک پیامبر به‌منزله تکذیب همه ایشان و انکار یک حکم الهی، مساوی با انکار همه احکام خدا هست.[۲] ولی وظیفه عملی هر امتی در هرزمانی، پیروی از دستورالعمل‌های پیامبر همان امت و همان زمان است.»^[۳]

امتیاز اول:

دین اسلام در بین ادیان موجود و به‌خصوص در مقایسه با دین یهودیت و مسیحیت فعلی تنها دینی است که توحید واقعی را تبلیغ می‌کند و مردم را از شرک به خداوند متعال که ظلم عظیم است، بازمی‌دارد. درحالی‌که یهودیان و مسیحیان با بعضی از اعتقاداتی که دارند از توحید دورافتاده و در ردیف مشرکان درآمده‌اند. چنان‌که خداوند می‌فرماید: «یهود گفتند: عُزیر پسر خداست و نصاری گفتند: مسیح پسر خداست. این سخنی است که با زبان خود می‌گویند که همانند گفتار کافران پیشین است. خدا آنان را بکشد، چگونه از حق انحراف می‌یابند.»[۴] این شرک که در قرآن بدان اشاره‌شده، در سرتاسر کتاب‌های مقدس یهودیت و مسیحیت کنونی وجود دارد به‌عنوان‌مثال در اول انجیل یوحنا می‌گوید: «در ازل پیش از آن‌که چیزی پدید آید «کلمه» وجود داشت و نزد خداوند بود، او همواره زنده بوده و خود او خداست.»[۵] و بدین ترتیب حضرت عیسی را یکی از خدایان و بلکه خود خدا معرفی می‌کند. این شرک در یهودیت نیز به‌صورت‌های مختلفی نمود پیداکرده است. گاهی به‌صورت تجسیم ، گاهی به‌صورت تشبیه و گاهی به‌صورت انسان‌انگاری به‌گونه‌ای که خدا را در شکل انسانی معرفی می‌کنند که با حضرت یعقوب کشتی می‌گیرد[۶] و یا غافل از همه‌جا در باغ عدن قدم می‌زند و به دنبال آدم و حوا می‌گردد.[۷]

یهودیان و مسیحیان علاوه برتحریف توحید ابلاغ‌شده از سوی انبیاء در مسئله نبوت و معاد نیز دچار گمراهی شده‌اند و پیامبران را مردمانی هوسران و گناه‌کار معرفی می‌کنند[۸] و معاد را به صورتی غیرواقعی معرفی می‌کنند. همین انحرافات در بعد اعتقادی و جهان‌بینی باعث شده است که به‌جای این‌که نور و هدایت‌گر و موجب نجات انسان باشد به عاملی برای گمراهی و رواج فسق و فجور به نام دین، تبدیل شود.

امتیاز دوم:

آموزه‌های دین مبین اسلام بنا بر مذهب شیعه منطبق بر مبانی عقلی و فطری است و هیچ‌گونه تعارض و منافاتی باعقل و فطرت سلیم انسان ندارد. این مطلب از مراجعه به قرآن و احادیث صحیح پیامبر و اهل‌بیت آن حضرت  قابل‌اثبات است.

امتیاز سوم:

دین اسلام با داشتن احکام عملی چون نماز، روزه، زکات، خمس، جهاد، امربه‌معروف و نهی از منکر، و … انسان را در حیات فردی و اجتماعی راهنمایی کرده و راه سعادت را به او نشان می‌دهد. این در حالی است که یهودیت با تغییر احکام شریعت موسی (علیه‌السلام) و مسیحیت با ترک آن به‌نوعی اباحه‌گری دچار شده‌اند و پیروان دو دین نه‌تنها برنامه عملی برای هدایت و رستگاری انسان در حوزه فردی ندارند و تنها به برخی از سنت‌های برگرفته از بت‌پرستان و مشرکان قبل از خود اکتفا می‌کنند بلکه در حوزه اجتماع نیز برنامه‌ای برای اداره جامعه ندارند و در طول تاریخ سر در آستان مکاتب مختلف سیاسی و فلسفی ساییده و «ایسم»‌های متعددی را تجربه کرده‌اند و درنهایت سکولاریسم را تنها راه نجات خود یافته و به‌صراحت خود را از ارائه برنامه‌ای برای اداره جامعه عاجز اعلام کرده‌اند.

امتیاز چهارم:

پیامبر اسلام (صلی‌الله علیه و آله) قبل از وفات خویش دو عامل مهم را به جامعه اسلامی معرفی کردند که حافظ دین اسلام هستند و در صورت پیروی مسلمانان از این دو هرگز گمراه نخواهند شد. آن دو عامل چیزی جز ثقل اکبر یعنی قرآن کریم و ثقل اصغر که همان اهل‌بیت عصمت و طهارت باشد، نیست. آن حضرت دراین‌باره می‌فرماید: «من در میان شما دو ثقل را باقی می‌گذارم اگر به آن دو تمسک کنید، گمراه نمی‌شوید: کتاب خداوند و عترت و اهل‌بیتم و این دو از همدیگر جدا نمی‌شوند تا در حوض بر من وارد شوند.»[۹]

همین دو عامل باعث شده است که دین اسلام که مکتب فروزان شیعه نماد کامل آن است از تحریف بازماند و مایه هدایت انسان‌ها باشد.

بعد از ذکر این مطالب توجه به این نتیجه لازم است که دین اسلام از حیث جهان‌بینی و اعتقادی برنامه کاملی ارائه کرده و از انحرافاتی که مسیحیان و یهودیان در این زمینه دچار آن شده‌اند مصون مانده است. هم‌چنین دین اسلام از حیث عملی و ایدئولوژی برنامه کاملی را برای هدایت انسان‌ها در حوزه فردی و اجتماعی ارائه کرده و کامل‌ترین برنامه زندگی را معرفی می‌کند. برخلاف ادیان مسیحی و یهودی که در هر دو حوزه عاجز بوده ریزه‌خوار مکاتب دیگر هستند و درنهایت این‌که دین اسلام به دلیل داشتن معجزه جاویدانی به نام قرآن و امامان معصوم پویا و زنده است و از تحریف صاحبان زر و زور و تزویر در امان مانده ولی ادیان دیگر به‌خصوص مسیحیت و یهودیت فاقد این دو عنصر بوده و در همان ابتدا به دست صاحبان قدرت و شیاطین تحریف‌شده از بین رفته‌اند و آنچه امروز باقی‌مانده به درد جامعه بشری نمی‌خورد و مسیحیان و یهودیان در حوزه فردی و اجتماعی چاره‌ای جز پناه بردن به عرفان هندی و مکاتب اومانیسم، لیبرالیسم و… ندارند.

  امتیاز پنجم:

جهانی بودن دین اسلام از ضروریات این آیین الهی است. همگان هم به‌خوبی می‌دانند که محدود به منطقه جغرافیایی خاصّی نبوده است. علاوه بر این، پیامبر اکرم(صلی‌الله علیه وآله) به سران کشورهایی مانند: قیصر روم، پادشاه ایران و فرمانروایان مصر و… نامه نوشتند و همه را دعوت به پذیرفتن دین اسلام کرده و از پیامدهای کفر بر حذر داشتند. و اگر دین اسلام، جهانی نبود چنین دعوتی عمومی انجام نمی‌گرفت و سایر اقوام و امت‌ها هم عذری برای عدم پذیرش می‌داشتند. بنابراین، نمی‌توان بین ایمان به اسلام و ضرورت عمل بر طبق این شریعت الهی تفکیکی قائل شد و درنتیجه کسی یا کسانی را از این آیین الهی مستثنا دانست.[۱۰]

آیات قرآنی نیز دین اسلام را برای هدایت تمام مردم می‌داند: «اِنْ هُوَ اِلاّ ذکرٌ لِلعالَمِین»[۱۱] در این آیه تأکید شده است که قرآن و پیامبر برای جهانیان نازل‌شده است.

ودر آیه دیگر خبر از پیروزی دین جهانی اسلام، بر همه ادیان خبر داده و می‌فرماید: «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِینِ الْحَقِّ لِیظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ[۱۲] ؛او کسی است که رسول خود را با هدایت و دین حق فرستاد تا او را بر همه ادیان غالب سازد».

امتیاز ششم: 

یکی از خصوصیات دین اسلام جامعیت آن است.جامعیت دین به دو گونه بررسی شده است: ۱. جامعیت قرآن؛ ۲. جامعیت منابع دین. گروهی از اندیشمندان اسلامی جامعیت دین را همان جامعیت قرآن دانسته اند و برای بیان جامعیت قرآن به آیات استناد کرده اند: آیه ای که تبیین بودن قرآن را مطرح کرده است: «وَیوْمَ نَبْعَثُ فِی کُلِّ أُمَّهٍ شَهِیدًا عَلَیهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَجِئْنَا بِکَ شَهِیدًا عَلَى هَؤُلاءِ وَنَزَّلْنَا عَلَیکَ الْکِتَابَ تِبْیانًا لِکُلِّ شَیءٍ وَهُدًى وَرَحْمَهً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِینَ؛[۱۳] (به یاد آورید) روزی را که از هر امتی، گواهی از خودشان بر آن‌ها بر می انگیزیم و تو را گواه بر آنان قرار می دهیم. و ما این کتاب را بر تو نازل کردیم که بیانگر همه چیز، و مایه هدایت و رحمت و بشارت برای مسلمانان است».

طبق این آیه، هدف از نزول قرآن روشنگری است یعنی قرآن بیانگر و روشنگر همه امور است که نظر صحیح آن است که قرآن بیانگر همه مسایل مربوط به هدایت انسان است.

در آیاتی نیز اشاره به این نکته شده است که قرآن تفصیل دهنده هر چیز است: «مَا کَانَ حَدِیثًا یفْتَرَى وَلَکِنْ تَصْدِیقَ الَّذِی بَینَ یدَیهِ وَتَفْصِیلَ کُلِّ شَیءٍ؛[۱۴] اینها داستان دروغین نبود; بلکه (وحی آسمان است و) هماهنگ است با آنچه پیش روی او (از کتب آسمانی پیشین) قرار دارد و شرح هر چیزی (که پایه سعادت انسان است)».

از آنجا که قرآن، کتاب هدایت است و برای رشد و کمال انسان‌ها نازل‌شده، لذا مراد از تفصیل «کل شیء» محتوای برنامه پیامبر است یعنی هر آنچه را که بشر برای تکامل خود لازم دارد در قرآن آمده است.[۱۵]

امتیاز هفتم:

با توجه به معجزه بودن قران اسلام دین ثابت و جاودانه است ودر قرآن درباره ثبات آن براهینی اقامه شده است که به جهت اختصار به بعضی از براهین اشاره می‌شود:

الف. برهان اولی که برای ثبات دین اقامه شده است، مبتنی بر مبدأ فاعل دین است. این برهان از انضمام دو آیه حاصل می‌شود. آیه اول می‌فرماید: «إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الإسْلامُ»[۱۶] یعنی تسلیم و انقیاد در برابر حق تنها دینی است که در نزد خداوند به رسمیت شناخته شده است و آیه دوم نیز می‌فرماید: «مَا عِنْدَکُمْ ینْفَدُ وَمَا عِنْدَ اللَّهِ بَاقٍ»[۱۷] یعنی آنچه در نزد شماست فناپذیر و از بین رفتنی است و آنچه در نزد خدا است همیشگی و باقی است. خلاصه برهان این است که دین اسلام نزد خداوند است و آنچه در نزد خداوند است باقی است، پس دین اسلام باقی است.

ب. دین برهان مبتنی بر فطرت انسانی است که مبدأ قابل دین است به این بیان‌که اسلام برای پرورش و شکوفایی فطرت انسانی نازل‌شده است و فطرت انسانی امری ثابت و تغییر ناپذیر است چنانکه فطرت اصیل همه­ انسان‌ها متحد است آنچه در زندگی انسان محل تغییر است آداب، عادات و رسومی است که متعلق به طبیعت و زندگی مادی است. اما ساختار درونی و روحی انسان‌که امری خدا خواه و خدا طلب است ثابت و مشترک بین همگان است، پس دینی که برای تربیت فطرت انسان‌ها تنظیم می‌شود ثابت و مشترک خواهد بود.[۱۸]

امتیاز هشتم:

  از ویژگی های دین اسلام توجه کامل آن به انسان شناسی است. در این دین به تمام ابعاد انسان توجه شده است. یعنی از معماهای وجود انسان، جایگاه انسان در هستی، عوامل تکامل انسان، نیازهای انسان و راههای ارضای آن‌ها، روش رشد انسان در ارتباطهای انسان یعنی رابطه انسان با خود، خدا، طبیعت و دیگران و سنتهای الهی حاکم بر حیات فردی و جمعی انسان سخن گفته است.

امتیاز نهم:

از صفات دیگر این دین سهولت و سادگی آن است ودستورالعمل آن برای همه افراد بشر در تمام زمانها و مکانها به‌صورت انفرادی و جمعی به راحتی قابل عمل است والتزام به آموزه‌های آن عسر و حرجی را برای مکلفین ایجاد نمی کند. قرآن دراین زمینه می‌فرماید «یریدُ اللّهُ بِکُم الیسْرَ وَ لا یریدُ بِکُم العُسْر»[۱۹] خداوند راحتی شما را می خواهد نه زحمت شما را.

پی نوشت:

[۱]. سوره شوری، ۱۳؛ نساء، ۱۳۶ـ۱۳۵؛ آل عمران، ۸۵ـ۸۴.

[۲]. نساء، ۱۵. بقره، ۸۵.

[۳]. محمد تقی مصباح یزدی، آموزش عقائد، ج ۱ ، ص ۲۸۰ ، تهران، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چ۱۳، ۱۳۷۴ش.

[۴] . توبه، ۳۰.

[۵] . انجیل یوحنا، باب ۱:  ۳؛  ر.ک: میشل، توماس، کلام مسیحی، ص ۷۲ تا ۷۸، ترجمه حسین توفیقی، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چ ۲، ۱۳۸۱.

[۶] . سفر پیدایش، باب ۳۲: ۲۴ تا ۳۱.

[۷] .  سفر پیدایش: باب۳:  ۸ ـ ۱۲.

[۸] . همان، باب ۱۹: ۳۸ ؛ انجیل لوقا، باب ۲۲: ۱۶ ـ ۱۹.

[۹] . حر عاملی، محمد، وسایل الشیعه ج ۲۷، ص ۳۳، انتشارات آل البیت.

[۱۰]. محمد تقی مصباح یزدی، اصول عقاید، ج ۱و ۲، ص ۳۳۰ـ۳۲۹، تهران،  ناشر مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چ۱۳، ۱۳۷۴ش.  

[۱۱]. تکویر، ۲۷.

[۱۲]. صف، ۹.

[۱۳]. نحل، ۸۹.

[۱۴]. یوسف، ۱۱۱.

[۱۵]. تلخیص از کتاب انتظار بشر از دین، عبدالله نصری، ص ۷۳ـ۷۱.

[۱۶]. آل عمران، ۱۹.

[۱۷]. نحل، ۹۶.

[۱۸]. جوادی آملی،  تلخیص از شریعت در آینه معرفت، ص ۱۱۵- ۱۱۶ ، مرکز نشر اسراء، چ۱، ۱۳۷۷ش.  

[۱۹]. بقره، ۱۸۵.

منبع: برگرفته از سایت اندیشه قم.