اهمیت و ضرورت آراستگی زنان در برابر همسرانشان

رهنمودهایی به زنان

از آنجا که لطافت و آراستگی زنان ودیعه ای الاهی و عاملی مؤثر در جذب همسران به شمار می رود، اولیای دین رهنمودهای بیشتری را در زمینه ی نظافت و زینت آنان ارائه کرده و موارد دیگری را نیز به آنچه درباره مردان گفته شد، بر شمرده اند؛ بنابراین ضمن پرهیز از طرح موارد مشترک میان زنان و مردان، تنها به موارد اختصاصی بانوان یا به برخی موارد متفاوت آراستگی زنان اشاره می کنیم:

۱- خوشبویی

خوشبویی، از ویژگی هایی است که هم برای مرد و هم برای زن پسندیده است؛ ولی به دلیل اهمیت بیشتر این ویژگی در زنان، آیین اسلام توجه ویژه ای به دلنشین بودن رایحه ی زنان داشته است. به همین جهت امام صادق (علیه السلام) خوشبویی را شاخصه ی بهترین همسر دانسته و فرموده اند: «خیر نسائکم الطیبه الریح؛(۱) بهترین زنان شما زن خوشبو است».

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که می خواستند با زنی ازدواج کنند، زنی را می فرستادند تا صفحه گردنش را ببوید و خوشبویی گردن را شاخص خوشبو بودن آن زن به شمار می آورند.(۲) و نیز حضرت یکی از دلایلی را که بر اساس آن، مردان را به ازدواج با دوشیزگان فرا می خواندند، آن می دانستند که دهان آنان خوش بوتر است: تزوجوا الابکار فانهن الطیب شییء افواهاً؛(۳) با دوشیزگان ازدواج کنید به درستی که دهانشان پاکیزه‌تر است.

با توجه به این که استشمام بوی خوش از همسر عاملی بسیار مؤثر در جذب همسر و مقدمه ای برای سازگاری بیشتر شمرده می شود، توصیه ی بزرگان دین همواره به خانم ها این بوده است که خود را برای همسر معطّر و خوشبو سازند و حتی آن را از حقوق مردان بر همسران خویش دانسته اند:

عن ابی عبدالله (علیه السلام): قال جائت امرأه الی رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) فقالت: یا رسول الله ما حق الزوج علی المرأه؟ قال: اکثر من ذلک فقالت: فخبرنی عن شییء منه… قال: و علیها ان تطیّب باطیب طیبها؛(۴) زنی خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آمد و گفت:‌ ای رسول خدا! حق شوهر بر زن چیست؟ حضرت فرمود: فراوان است. پس آن زن گفت: به بخشی از آن مرا آگاه کن. حضرت فرمود:… بر اوست که به بهترین بوی خود را خوشبو سازد.

البته زینت های زنان – از جمله معطر بودن آنان – نباید از حریم محارم فراتر رود و به عرصه ی جامعه کشیده شود. آراستگی زنان در محیط اجتماعی، زمینه ساز تحریک می‌گردد و خود سبب ناهنجاری های متعدد خانوادگی و اجتماعی است؛ از این رو اسلام زنان را از ارائه زینت به نامحرمان بر حذر داشته است: عن ابی عبدالله (علیه السلام): لا ینبغی للمرأه ان تجمّر ثوبها اذا خرجت من بیتها؛(۵) امام صادق (علیه السلام) فرمودند: سزاوار نیست زن هنگامی که از خانه خارج می شود، خود را خوشبو سازد.

در روایتی دیگر، رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) زنی که خود را خوشبو سازد و از خانه خارج شود، دور از رحمت خداوند دانسته و درباره او فرمودند: ایّه امرأه تطیبت ثم خرجت من بیتها فهی تلعن حتی ترجع الی بیتها متی رجعت؛(۶) هر زنی که خود را خوشبو سازد، آن گاه از خانه خود خارج شود تا به خانه خود بر نگردد، همواره ملعون است.

۲- آرایش دست

برخی رهنمودهای اولیای دین، درباره آراستگی دست است. برای نمونه، در حالی که برای مردان کوتاه بودن ناخن پسندیده بود، برای زنان بلند گذاشتن آن زینت به شمار آمده است. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به زنان فرمودند: طَوّلن اظافیرکن فانه ازین لکنَّ؛(۷) ناخن هایتان را بلند بگذارید؛ چرا که برای شما زینت بیشتری دارد.

نکته ی دیگری که در زمینه ی دست مورد توجه قرار گرفته، استفاده از رنگ برای آراستن آن است. در گذشته معمولاً برای خوش رنگ کردن دست، از خضاب استفاده می شد. بر همین اساس، از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که فرمودند: لا ینبغی لها ان تدع یدها من الخضاب و لو ان تمسحها بالحِنّاء مسحاً و ان کانت مسنهً؛(۸) برای زن سزاوار نیست که خضاب را ترک کند، دست کم این که حنا استعمال کند، گرچه پا به سن گذاشته باشد.

با گذشت زمان، شیوه ی استفاده از رنگ برای زینت کردن دست، دست خوش تعبیر شده؛ ولی اصل استفاده از آن همچنان مطلوب است. جالب آن که تأکید این روایت بر آن است که حتی زنان پیر نیز آن را ترک نکنند. شاید یکی از دلیل‌های این تأکید نیز آن باشد که نفس آرایش زن برای شوهر، از ارزش قایل شدن او برای همسر حکایت می‌کند، هر چند آرایش زن در آن سن جاذبه جوانی را نداشته باشد.

۳- آراستن مو

با توجه به نقش اساسی مو در زیبایی و آراستگی زنان، لازم است در جهت نظافت و زینت آن تلاش دو چندانی صورت گیرد. در این زمینه روایتی از امام باقر (علیه السلام) نقل شده است که حضرت وصل کردن چیزی از قبیل کلاه گیس را به موی زن برای زینت در برابر همسر جایز دانسته و فرموده اند:

سئل ابوجعفر (علیه السلام) عن القرامل التی تصنعها النساء فی روؤسهنّ یصلنه بشعورهن؛ فقال: لا بأس به علی المرأه ما تزیّنت به لزوجها؛(۹) از امام باقر (علیه السلام) درباره ی ابریشم و دیگر وسایلی که زنان به موهایشان می بندند، پرسیده شد. پس حضرت فرمودند: آنچه که با آن زن برای شوهر خود زینت کند، مجاز است.

۴- استفاده از زیور آلات

علاقه به زینت در سرشت زن نهفته و با خمیره ی وجود او عجین شده است. به همین جهت، اسلام استفاده از نوع زیور آلات را برای زنان روا دانسته، هر چند برخی انواع آن – از جمله طلا و لباس ابریشم – را برای مردان ممنوع کرده است. از دیدگاه اسلام روا نیست زن شوهردار لحظه ای بدون زینت باشد. باید از حدّاقل امکانات نیز برای آراستن خود بهره جوید.

امام صادق (علیه السلام) در این خصوص می فرمایند: لا ینبغی للمرأه ان تعطل نفسها و لو ان تعلّق فی عنقها قلاده؛(۱۰) سزاوار نیست زن خود را بدون زینت بگذارد. دست کم این که باید به گردن خود گردن بندی بیاویزد.

بنابراین، نوع زینت نیز مهم است(۱۱) و هر چه گرایش همسر هماهنگ تر باشد، در جهت جذب او تأثیرگذارتر است؛ ولی مهمتر از آن اصل زینت است که زن بدین وسیله نشان می دهد برای شوهر خویش ارزش و احترام ویژه ای قائل است.

۵- پوشش زیبا

برخی زنان بهترین لباس خود را برای استفاده در مجالس و مراسم اختصاص می دهند و با ادعای احساس یکرنگی با شوهر، کمتر به پوشیدن آنها در برابر همسر تمایل دارند؛ امّا بر اساس آنچه گذشت، از دیدگاه اسلام زن باید بهترین لباس خود را برای همسرش بپوشد.

این اقدام ضمن آن که باعث جذب هر چه بیشتر مرد به همسر خود می شود و او را به وی علاقه مند می سازد، زمینه‌ای فراهم می‌آورد که مرد چشم به زنان دیگر و آراستگی آنان ندوزد و هرگز در مقام مقایسه همسر خود با آنان برنیاید و این به نوبه خود عاملی است که سازگاری همسران را بیشتر و زمینه ی تزلزل بنیاد خانواده را تا حدود زیادی از بین می‌برد.(۱۲)

به این دلیل رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) یکی از حقوق شوهر را پوشش زیبای زن دانسته و فرموده اند: «و علیها ان تلبس احسن ثیابها؛(۱۳) بر زن است که در برابر شوهر، بهترین لباس خود را بپوشد».

پی نوشت ها

۱- همان، ج ۲۰، ص ۳۰
۲- میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۱۸۰
۳- همان، ص ۱۸۰
۴- محمدبن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۵، ص ۳۳۴
۵- همان، ص ۵۱۹
۶- محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۱۰۰، ص ۲۵۶
۷- همان، ج ۷۳، ص ۱۲۵
۸- محمدبن حسن حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ج ۲، ص ۹۷
۹- همان، ج ۲۰، ص ۱۷۸
۱۰- همان، ج ۲، ص ۹۷
۱۱- «علیها ان تزیّن باحسن زینتها؛ بر او است که با بهترین زینت خود را زینت کند». محمدبن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۵، ص ۵۰۸-
۱۲- برای آشنایی بیشتر با مدل‌های آرایشی و جذابیت رنگ‌ها ر.ک: ارل ال منیدل، با ویتامین‌ها چگونه زیبا بمانید و تدآندروز، رنگ درمانی.
۱۳- همان.

منبع: حسین زاده، علی؛(۱۳۹۱)، همسران سازگار: راهکارهای سازگاری، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، چاپ سیزدهم