لشکر طیبه

اشاره:

کشور پاکستان مرکز و منشاء جریانهای تروریستی است. به ویژه در دوران اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیرشوری انگیزه های و بهانه های جدی برای تشکیل اینگونه جریانها به وجود آمد. «لشکر طیبه» یا «عسکر طیبه» یکی از بزرگترین گروه سلفی جهادی در منطقه جنوب آسیا است که در این زمان تأسیس شده است. این جریان که در این نوشته به آن پرداخته شده، دارای تفکرات نزدیک به القاعده می‌باشد.

این گروه در پاکستان  و کشمیر فعالیت می‌کند. این جماعت همزمان با جهاد ملت مسلمان افغانستان علیه اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۸۷م. توسط حافظ محمد سعید، عبدالله عزام و ظفر اقبال در ولایت«کنر» افغانستان تأسیس شد و در ابتدا به عنوان شاخه نظامی سازمان مذهبی بزرگ به نام «مرکز دعوه الارشاد» وابسته به مکتب افراطی «اهل حدیث» پاکستان فعالیت خود را آغاز نمود. این گروه مربوط به طالبان پاکستان و هفتاد در صد رهبران آن از فارغ التحصیلان مدارس مذهبی پاکستان می‌باشد و چون همانند گروه های جیش محمد و حرکت المجاهدین متأثر از بنیاد گرایی اسلامی پاکستان و از جمله گروه های ضد هند است، با حمایت ارتش پاکستان و سازمان اطلاعات ارتش آی اس آی عمل می کند و اعضای این گروه ها تابعیت پاکستانی دارند.^[۱]روی همین جهت است که بارها گروه‌های افراطی پاکستانی نظیر لشکر طیبه و جیش محمد، و .. از سوی هندوستان مورد اتهام ایجاد تنش و کشتار در کشمیر قرار گرفته است و هندوستان از کشور پاکستان خواسته است که به حمایت‌های خود از این گروه‌ها ادامه ندهد و از طریق کنترل مدارس مذهبی و زیر نظر گرفتن فعالیت‌های سازمان‌های غیر دولتی مذهبی  و انجمن های خیریه پاکستان این گروه‌ها را مهار کند. اما پاکستان چنین اتهاماتی را هم نسبت به خود و هم نسبت به گروه های مثل لشکر طیبه انکار  کرده است.^[۲]

      گروه لشکر طیبه با توجه به ادعای خودش که می‌گوید از ۱۷ کشور مختلف جهان از جمله الجزایر، سودان، یمن، ایران، چچن، ایالات متحده آمریکا، پاکستان، و. . .عضو داشته  و بیش از۲۰ اردوگاه برای اعزام جنگجویان به آن سوی خط کنترل – مرز میان کشمیر هند و پاکستان-  دارد و با توجه به حجم بالای حملاتی که تا کنون انجام داده است، خطرناک ترین تشکیلات جهادی است که در پاکستان و کشمیر فعالیت می کند. بیشترین اعتبارات مالی این گروه از سوی حامیان پاکستانی‌های داخل و خارج کشور و نیز ثروتمندان عرب در یافت تأمین گردیده و گستره فعالیت‌های ایدئولوژیک آن به پاکستان محدود نمی‌شود؛ بلکه ضمن تلاش برای گسترش اسلام اولیه مورد نظر «اهل حدیث» در کشمیر، قصد دارد کل امت اسلامی را در آسیای جنوبی و نقاط دیگر متحد کند. لذا این گروه که در موضوع جهاد، نگاه تند روانه‌ای دارد و جهاد را با استناد به قرآن توجیه می‌کند و آن را در هر زمان و هر جا که اسلام در خطر باشد وظیفه تمام مسلمانان می‌داند، در سالهای جهاد ملت افغانستان علیه شوروی سابق  برای شرکت در جهاد فعالیت های خود را بطور موقت در هند و کشمیر تعطیل کرد و جنگجویان این گروه و نیز الیاس کشمیری از رهبران وقت آن در صحنه نبرد با کمونیست‌ها در افغانستان حضور فعال داشتند.^[۳] بعد از خروج اشغالگران کمونیست از افغانستان در سال ۱۹۹۳م. که جهاد ملت افغانستان با پیروزی  بر ارتش شوروی دستاورد مهم خود را به نمایش می گذاشت امید‌هایی تازه‌ای از موفقیت رویکرد انقلابی و شهادت طلبانه در میان گروه های اسلامی پاکستان از جمله «لشکر طیبه» به وجود آمد و به علاوه تبلیغات و سخنان رهبران این گروه روحیه انقلابی جنگجویان را بیش از پیش تقویت کرد که به عنوان مثال پروفسور حافظ سعید رهبر لشکر طیبه در این رابطه می گوید: « واقعیت این است که در هرنقطه ای از جهان که جهاد ادامه دارد از نتایج جهاد افغانستان است و من این را مهم ترین دستاورد جهاد افغانستان می دانم».^[۴] این گونه شد که به دنبال به وجود آمدن این امیدهای تازه و روحیه شهادت طلبی، جنگجویان لشکر طیبه به صورت جدی فعالیت خود را همانند دیگر گروه های تندرو کشمیری- پاکستانی ضد هند، برای بازپس گیری مناطقی از کشمیر که توسط هند اشغال شده است، متمرکز نمودند. جنگجویانی که مدتی را در جبهه‌های افغانستان سپری کرده و روحیه شهادت طلبی در آنان تقویت شده است، معتقدند فرهنگ جهاد و شهادت در جهان اسلام از کشور افغانستان صادر شده است. دولت پاکستان نیز به منظور هدایت موج رو به رشد جهاد و شهادت طلبی، به بیرون از کشور پاکستان، گروه هایی مثل گروه لشکر طیبه را تشویق کرد؛ اما بعدها این گروه مراکز آموزشی و اردوگاه های خود را به دلیل فشار آمریکا بر پاکستان از این کشور به افغانستان منتقل کرده و نیروهای آن تا آخر در کنار طالبان و افراد اسامه بن لادن فعالانه حضور داشتند. به ویژه پس از جنگ کارگیل در سال ۱۹۹۸م. بخش عمده این نیروها از کشمیر به افغانستان منتقل شد.^[۵]

برخی از محققین از  لشکر طیبه، حرکت المجاهدین  و جیش محمد  به «گروه‌هاى کشمیرى ـ پاکستانى» تعبیر کرده و می گوید هدف از شکل گیری این گروه‌ها و از جمله «لشکر طیبه»جهاد در کشمیر علیه سلطه  هند بوده و در جبهه کشمیر در حال مبارزه هستند.. رهبران این گروه‌ها معمولاً در پاکستان مستقر هستند. فعالیت‌هاى آنها در شهرهاى بزرگ پاکستان به ‌ویژه در کراچى، که اکثر جمعیت آن را مسلمانان مهاجر هندى تبار تشکیل مى‌دهد، بسیار چشمگیر است. نمایندگى‌هاى این گروه‌ها کمک‌هاى مردمی و نیز مذهبی از قبیل گوشت های قربانی، فطریه و. . . را از طریق کمیته های مستقر در مساجد از سراسر پاکستان  جمع آورى کرده و در میان جنگجویان مستقر در کشمیر و خانواده آنان و خانواده کشته ها توزیع مى‌کنند.^[۶]  

اما بخش دیگری از سوال و اینکه آیا  لشکر طیبه از گروهای تکفیری است یانه؟ در پاسخ باید گفت چنانکه اشاره شده این گروه  یکى از گروه‌هاى بسیار فعال نظامی- سیاسی کشمیرى است که، عملیات‌هاى چریکى زیادى را در کشمیر انجام مى‌دهد. این گروه از لحاظ اندیشه سیاسی طرفدار حکومت ناب اسلامی در پاکستان و از نظر بینش و اندیشه فکری و عقیدتی وابسته به «جمعیت اهل حدیث» که اسم سیاسی « مکتب اهل حدیث» در پاکستان است، می باشد و مکتب اهل حدیث پیش از تأسیس و استقلال پاکستان در هند وجود داشته است. مکتبی که توسط شاه ولی الله دهلوی(۱۱۱۴-۱۱۷۶) حامل برخی افکار ابن تیمیه از قبیل عدم جواز توسل به انبیاء و تکفیر شیعه^[۷] ، دارای وسعت نظر و اندیشۀ دید تقریبی بین مذاهب اربعه، متبحر در فقه، کلام، ادبیات، حدیث و. . . تأسیس شد و ایشان به عنوان طرفداری از وحدت مسلمین در قالب «مکتب اهل حدیث» ، ابن تیمیه و طریقه نقشبندیه، در دوره حضور استعمار- انگلستان و رشد اندیشه های هندی در میان مسلمانان و زیاده خواهی آنها؛ ظهور کرد و آثاری از جمله «ازاله الخفاء» و «قره العینین فی تفضیل الشیخین» را در رد تشیع نوشت در کتاب اخیر شیعه را فرقه ضاله خواند چه اینکه شیعیان به گفته او به ثقه بودن قرآن عقیده ندارند و در ختم نبوت راه زندقه را پیش گرفته اند.^[۸]

محمد اکرم عارفی که در مورد فرقه های موجود در پاکستان تحقیق کرده می‌گوید اهل حدیث پاکستان از لحاظ اینکه تقلید از علمای پیشن را نادرست دانسته و از آنان پی در پی انتفاد  می‌کند و پیشوایان فقه اهل سنت را بر نمی تابند و با مراجعه به ظاهر احادیث و نقل گرایی مفرط، عقل و جایگاه آن را نادیده می‌گیرند و بدین صورت قداست امامان فقه را از بین برده و همین دیدگاه آنان را به وهابیت نزدیک کرده است.  لذا غیر از شیعه دیگر مسلمانان را نیز نقد می‌کند. البته اهل حدیث در پاکستان  ضمن فعالیت هایی دیگری که دارد به فعالیت های مذهبی و فرهنگی و از جمله ساخت مساجد، مدارس و انجام کارهای تبلیغی از این قبیل، زیاد بها می‌دهد. جمعیت اهل حدیث که بر بازگشت به سنت پا فشاری و آن را  به سیره خلفاء راشدین، صحابه و تابعین توسعه داده و از احیای خلافت جهانی راشده تبلیغ می‌کند، از جمله گروه هایی است که شیعه را خارج از دین  اسلام می داند و  از جمله شخصیت های برجسته اهل حدیث پاکستان احسان اللهی ظهیر است که شیعه را مذهب انحرافی و غیر مرتبط به اسلام معرفی کرده و کتاب های نیز بر ضد شیعه نوشته است.^[۹]

     اما برخی دیگر از محققین ضمن تحقیقی که در مورد گروه های تندرو پاکستانی انجام داده، در این باره  که گروه هایی از قبیل لشکر طیبه، سپاه صحابه و لشکر جهنگوی، وابسته به کدام  فرقه است، در ضمن تحقیقات خود همۀ گروه های نام برده را وابسته به افراطی های مکتب دیوبند دانسته است.^[۱۰] و در جایی دیگر تصریح نموده است که: «سپاه صحابه و لشکر جهنگوی به غلط خود را به مکتب دیو بند نسبت می دهند» و گفته است روابط محکمی میان اینها و وهابی ها وجود دارد.^[۱۱]  همچنین در خصوص این مطلب که این گروه ها که لشکر طیبه یکی از آنها است آیا همه مسلمانان را تکفیر می‌کند یا خصوص شیعیان را، در یک جا این‌ها را از گروه هایی به شمار آورده که «مسلمانان دیگر را کافر می دانند و به همین دلیل آنان را مهدور الدم می شمارند»^[۱۲] و در جای دیگر در مورد این گروه ها اظهار داشته که اینان شیعیان را کافر می‌دانند.^[۱۳]

به هرحال  همانطوری که قبلاً نیز اشاره شد باید گفت گروه «لشکر طیبه» شاخه افراطی و نظامی اهل حدیث پاکستان است و اهل حدیث همانطوری که از سخنان و آثار مؤسس آن شاه ولی الله دهلوی در قرن دوازدهم  و نیز از آثار و سخنان یکی از شخصیت های آن در قرن حاضر یعنی احسان الهی ظهیر ، پیداست فقط شیعیان را تکفیر می‌کند. و بر فرض اینکه اگر لشکر طیبه وابسته به افراطی های دیو بند باشد، باز هم  باید گفت لشکر طیبه فقط شیعیان را تکفیر می کند؛ زیرا در جای خود به اثبات رسیده است که مکتب دیوبند نیز نتیجه و آمیزه از اندیشه های شاه ولی الله دهلوی است. «قمر عثمانی» در این باره می‌گوید در پی اندیشه‌های شاه ولی الله دهلوی  در شبه قاره هند دو گروه که هردو خود را منتسب به شاه ولی الله می دانند، پدید آمد یکی گروه «اهل حدیث» و دیگری «مکتب دیوبند»^[۱۴] و این مکتب همۀ مسلمانان را کافر نمی داند بلکه برخی از بزرگان دیو بندیه خصوص شیعیان را مرتد و کافر و خارج از اسلام و برخاسته از مجوس، یهود، نصاری و زنادقه می‌داند.^[۱۵] پس اینکه مکتب دیوبند و مکتب اهل حدیث هردو خود را منتسب به شاه ولی الله دهلوی می داند، خود مؤید این مطلب است که گروه های مثل لشکر طیبه چه از شاخه های نظامی اهل حدیث باشد و چه از جمله گروه های افراطی دیو بندیه باشد، هردو مکتب فقط شیعیان را تکفیر می کنند. این سخن که لشکر طیبه و. . .« مسلمانان دیگر را رسماً کافر می دانند و به همین دلیل آنان را مهدور الدم می شمارند»^[۱۶] صحیح نیست.

پی نوشت:

[۱]. جمعی از پدید آورندگان،کتاب آسیا۵ ویژه مسایل پاکستان، ص۱۷۹،مؤسسه فرهنگ مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر،چ۱،۱۳۸۹ش.

[۲]. فرزین نیا، زیبا، سیاست خارجی پاکستان، ص۳۴،تهران،دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه، چ۲،۱۳۸۴ش.

[۳]. کتاب آسیا۵ ویژه مسایل پاکستان، ص۱۸۳،ص۲۴۲و۲۵۲.

[۴]. ماهنامه المسلم، چاپ پاکستان،ج۲،شماره۱-۴،ص ۶۴ (جنوری تا آوریل ۲۰۰۰)

[۵] .عارفی، محمد اکرم ، پاکستان و بنیاد گرایی اسلامی،( مجله علوم سیاسی،شماره۱۶ ص۲۷۴) ،دانشگاه با قر العلوم،زمستان ۱۳۸۰ش.

[۶]. همان،( مجله علوم سیاسی،شماره۱۶ ص۲۷۴).

.[۷] موثقی،سیداحمد،جنبشهای اسلامی معاصر،ص۱۹۶،سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه،چ۱،۱۳۷۴ش.

[۸] . دهلوی، شاه ولی الله ،قره العینین فی تفضیل الشیخین،ص۱۶۹،پیشاور،نورانی کتابخانه،۱۳۱۰ق.

[۹]. عارفی، محمد اکرم، جنبش اسلامی پاکستان،ص۱۱۵-۱۳۱،قم، بوستان کتاب،چ۱،۱۳۸۲ش.

[۱۰] . علی زاده موسوی،مهدی، سلفی گری و وهابیت، ج۱،ص ۱۱۶،قم، بوستان کتاب، چ۱،۱۳۹۱ش.

[۱۱] . همان،ج۱،ص۱۱۹.

[۱۲].  همان، ج۱،ص ۱۱۶.

[۱۳].  همان ، ج۱،ص۹۶.

[۱۴].  عثمانی، قمر احمد، بررسی فکری،گروه های مذهبی،ص۹۵، لاهور، اسلام برنترز،۱۹۹۹م.

[۱۵]. دهلوی، شاه عبدالعزیز غلام حکیم ابن شاه ولی الله، مختصرالتحفه الاثناعشریه، فی الرد علی فرق الشیعه الامامیه،تعریب:حافظ غلام محمد، ص۲۹۸،۶۹،۸۵،قاهره، المطبعه السلفیه،۱۳۷۳ق.

[۱۶]. مهدی،سلفی گری و وهابیت، ج۱،ص ۱۱۶.

نویسنده: عبدالله لطفی