عقاید و احکام عملی آیین شینتو

اشاره:

دین شینتو خدایان بیشماری داشته و خدای واحدی ندارد. برای همین این آیین را «راه خدایان» یا «طریق روان های پاک» نامگذاری کرده اند. در آئین شینتو عالم فیزیکی را سه بخش می دانستند: آسمان اثیری در بالا، جهان در سطح زمین و مناطق پست سایه گون در بطن خاک، در این عالم خدایان بی‌شماری بودند که همه را با هم، «کامی» می نامیدند که در لغت به معنای «بالا» یا «مهتر» است.

موتوئوری(۱) نوری ناگا، دانشمند نام آور آیین شین تو، کامی را اینگونه تعریف می کند:

اصطلاح کامی به خدایان گوناگون آسمان و زمین که ذکرشان در گزارش های باستانی آمده است، و نیز به ارواح آنها (میتاما)، که ساکن ایزدکده هایی که آنها را در آنجا می پرستیدند اطلاق می شود. دیگر نه فقط انسان ها بلکه پرندگان، چهار پایان، درختان، دریاها، کوه ها و همه چیز های دیگر که به خاطر نیروهای فوق العاده و برجسته ای که دارند، و هراس انگیز و شایسته احترام اند، نیز کامی خوانده می شوند. هم چنین فرزند خورشید نیز پرستش می شود. ربّ النوع خورشید که طبق افسانه ای خود بوجود آمده است، حکومت ژاپن را در اختیار فرزندش که همان «میکادو» باشد، قرار داد. اصطلاح میکادو در فرهنگ ژاپنی به فرمانروایان و امپراطور اطلاق می شود. بنابراین میکادو فرزند خدای خورشید است و پرستش وی تا جنگ جهانی دوم متداول بود تا اینکه «هیروهیتو» امپراطور سابق ژاپن در سال ۱۹۴۷ میلادی الوهیت یعنی جنبه خدایی خود را لغو کرد و حاکمیت ملی را به رسمیت شناخت.

بنابر تحقیقات انجام شده، بنیانگذار آیین شین تو معلوم نیست و احتمالاً از چین و هند و دیگر عقاید و اقوام ابتدایی اقتباس شده است. بنابراین معلوم می شود که آیین شینتو پیامبری نداشته است و فرقه های مختلف آن هم که بیش از ۸۰۰ فرقه می باشد، پیامبر به آن معنا که در ادیان آسمانی مطرح می باشد، نداشته است. البته مؤسسین برخی از فرقه ها، مخصوصاً آنهایی که اخیراً به وجود آمده اند معلوم است و جالب است که بدانیم برخی از به وجود آورندگان فرقه های نو، خانم می باشند که از حقوق زنان دفاع می کنند.

مردم ژاپن به بهشت و دوزخ معتقد نیستند و می گویند :«بهشت و دوزخ در دل ماست.» دین شینتو روانها (ارواح) را بدون مجازات و پاداش رها کرده و به بقای دائمی آنها معتقدند مهمترین متن مقدس دین شینتو دو کتاب است که اولی به نام «کوجیکی» که در سال ۷۱۲ م نوشته شده و دومی به نام «نیسهون گی» خوانده می شود که به سال ۷۲۰م به کتابت در آمده است.

اندرزهایی از کتاب های مقدس شینتویی:

۱. سازش نیکو است و پرهیز از ستیزه مایه سرافرازی.

۲. کسی که مطلقاً بد باشد، کمیاب است.

۳. خوبی دیگران را مپوشان و اگر بدی دیدی آن را اصلاح کن.

۴. کمتر کسی با خرد به دنیا می آید، فرزانگی حاصل اندیشه است.

۵. هر کاری را از کوچک و بزرگ به صاحب فن بسپار تا به خوبی انجام شود.

۶. در امور مهم، تصمیم باید از شورا باشد، نه از یک نفر.

۷. وقتی در دل کینه داری به زبان مهر نورز.

۸. تنها به فکر خود نباش.

عبادت مذهبی شینتو در معبد چهار بخش دارد که عبارتند از:

۱. تطهیر (هارایی harai): کسی که برای عبادت به معبد می آید قبل از ورود به آن خود را در حوضچه ای که برای شستشو تعبیه گردیده، تطهیر می کند. دست ها را شسته و در دهان نیز آبی را مزمزه می کند و علاوه بر این با ریختن آب بر روی سر، تمامی بدن را غسل می دهد. سپس کاهن با مالیدن شاخه یا برگی از درخت ساکاکی بر روی سر، او را تطهیر می کند.

۲.تقدیم هدایا (شینسن shinsen ) : که معمولاً از جنس حبوبات یا شراب بوده و اخیراً چنین متداول شده است که زائران هدایای خود را به صورت نقدی به معابد می دهند. چنانچه زائر توانایی مالی نداشته باشد، می تواند شاخه ای از درخت ساکاکی را به معبد هدیه کند.

۳. نماز خواندن (نوریتو norito) : نماز در آئین شینتو منحصر به خواست های مادی و بشری می گردد. این نماز خواندن به صورت دعا و ایستاده و با احترام به خدایان به صورت زدن کف دو دست به همدیگر می باشد.

۴. میهمانی سمبلیک (نیورای neorai) : که در آن زایران با «کامی» معبد، غذا تناول می کنند و معمولاً این پذیرایی به صورت نوشیدن چند قطره از عرق برنج است که آن را یکی از کاهنان معبد به زایران می دهد. زایران می توانند در هنگام زیارت، درخواست اجرای رقص مذهبی مخصوص معبد را بنمایند.

عبادت در منزل:در هر بامداد و هر شامگاه پیروان آیین شینتو باید هدایایی را برای «خدایان روی طاقچه» که در حقیقت مجسمه های کوچکی هستند، و ارواح نیاکان خود تقدیم کنند. پیروان این آئین باید پس از گرفتن وضوء به شیوه خاص خود و تطهیر خویش در برابر خدایان خانگی خویش تعظیم کنند و برای مدت یک دقیقه ساکت شوند.

از میان عقاید متعدد شینتو، ریشه دارترین و مهم ترین آنها، تقدیس و بزرگداشت خورشید به عنوان منبع روشنایی و زندگی است که در شخصیت الهه بزرگ «اماتراسو» متجلی می شود. به همین علت ژاپنی ها معتقدند که معبد بزرگ «ایسیه» که مخصوص عبادت این الهه است، مقدس ترین معبد مذهب شینتو است. چنین اعتقادی به خورشید برای مردمی که اکثریت آنان را کشاورزان تشکیل می دهند، امری بسیار طبیعی است، اما ما امروزه شاهدیم که این عقیده با وجود گذشت قرن ها و علی رغم پیشرفت صنعتی ژاپن، هنوز هم در میان ژاپنی ها استوار است. شاهد ما بر این مطلب نقش خورشید سرخی است که بر پرچم ملی ژاپن قرار گرفته و نماینده سرزمین آفتاب تابان ژاپن است.

پی نوشت:

1. جان ژاپنی، ویراسته چارلز ای مور، ترجمه ع پاشایی، نشر نگاه معاصر، چاپ اول، ۱۳۸۱ هـ . ش، ص ۲۴.

منبع: نرم افزار پاسخ مرکز مطالعات حوزه