رابطه ی کمال و خاتمیت دین اسلام

خاتَمِیّت، به‌معنای این است که حضرت محمد(ص) آخرین پیامبر و اسلام آخرین دین آسمانی است و پس از او پیامبر و دین الهیِ دیگری نخواهد آمد. مسئله خاتمیت در قرآن و احادیث اسلامی آمده است و علمای مسلمان آن را از ضروریات دین اسلام می‌دانند.

در آیه چهلم سوره احزاب، پیامبر اسلام «خاتَم‌الانبیا» معرفی شده است که علمای مسلمان آن را به این معنا تفسیر کرده‌اند که او آخرین پیامبر خدا است. جامع‌بودن دین اسلام و تحریف‌ناپذیری قرآن را از علت های عدم نیاز به دین جدید و خاتمیت دانسته‌اند.

خاتمیت از اواخر قرن بیستم میلادی و به‌سبب ظهور فرقه‌هایی همچون بابیّت و بهائیّت در اسلام که مدعی شریعت جدید بودند، و همچنین به‌علت مطرح‌شدن دیدگاه‌های نو درباره وحی و نبوت، موردتوجه ویژه بحث‌های کلامی قرار گرفت.

ازجمله آثاری که درباره خاتمیت نوشته شده است، کتاب الخاتمیه فی الکتاب و السنه و العقل الصریح، نوشته جعفر سبحانی از مراجع تقلید شیعه و کتاب ختم النبوه فی ضوء القرآن و السنه، نوشته ابوالاعلی مودودی (۱۲۸۲-۱۳۵۸ش) مؤسس جماعت اسلامی پاکستان است.

هیچ کدام از ادیان الهی همچون یهود و مسیحیت مانند اسلام، ادعای کمال نداشته و همگی به دین و آیین و پیامبری پس از خود بشارت داده اند.

به نص صریح خداوند در قرآن، دین مبین اسلام کامل ترین و آخرین دین الهی است. الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی‏ وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً[۱] امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت‏ خود را بر شما تمام گردانیدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آیینى برگزیدم.

اسلام عزیز مدعی خاتمیت است و بنابر همین ادعا پس باید کامل ترین ادیان نیز باشد، چون براساس هدفی که خداوند متعال پیامبران را برای هدایت و رهنمون ساختن بشر به سوی کمال فرستاد، خاتمیت را باید با اکمال همه ی گزاره های مورد نیاز بشر در این راه، همسان و ملازم سازد.

این کمال در مورد دین خاتم و آخرین آیین باید کمال مطلق و کل الکمال باشد، کمال نسبی مورد نظر و قابل قبول نیست و منظور از دین کامل در مورد دین خاتم یعنی هیچی نقصی در آن نباشد.

قرآن کریم کمال دین اسلام را با اعجاز خود به اثبات رسانیده و خود را معجزه ی جاویدان آخرین پیامبر الهی معرفی کرده است و بر اعجاز خود نیز هماورد طلبیده که اگر می توانید مانند آن بیاورید: وَإِن کُنتُمْ فِی رَیْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُواْ بِسُورَهٍ مِّن مِّثْلِهِ وَادْعُواْ شُهَدَاءکُم مِّن دُونِ اللّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ[۲].

اگر در آنچه بر بنده خود نازل کرده‏ ایم شک دارید پس اگر راست مى‏ گویید سوره‏ اى مانند آن بیاورید و گواهان خود را غیر خدا فرا خوانید. و در آیات دیگر می فرماید: قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلی أَنْ یَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیراً [۳] اگر همه انسان‌ها و همه جنیان جمع گردند تا مثل این قرآن بیاورند اگرچه همگی یار و یاور یکدیگر باشند نخواهند توانست.

این تحدی [۴] قرآن کریم و عدم توفیق جن و انس بر مقابله با قرآن، نشان می دهد که دین اسلام در ادعای خود مبنی بر کامل بودن صادق بوده و تمامی رموز رستگاری را در آیات خود جای داده است.

هیچ کدام از ادیان الهی همچون یهود و مسیحیت چنین ادعایی نداشته و همگی به دین و آیین و پیامبری پس از خود بشارت داده اند.

برای مثال در انجیل یوحنا از قول مسیح علیه السلام آمده: و بسیار چیزهای دیگر دارم به شما بگویم لیکن اکنون طاقت تحمل آن ها را ندارید ولی چون او، یعنی روح راستی آید، شما را به جمیع راستی هدایت خواهد کرد زیرا که از خود تکلم نمی کند بلکه به آن چه شنیده است سخن می گوید و از امور آینده به شما خبر می دهد.[۵]

واینکه فرمود: شما را به تمامی راستی رهنمون خواهد گشت و هدایت خواهد کرد، دلیل است براینکه دین اسلام خاتم ادیان و محمّد بن عبدالله صلّی الله علیه وآله  خاتم انبیاء است چون چیزی را نا گفته نخواهد گذاشت.

البته نباید گفته بماند که در کتاب مقدس، بشارتهای فراوانی در مورد پیامبر اسلام و خاتم النبیین موجود است که مسیحیان تلاش زیادی در مورد جوابگویی و توجیه به این بشارت ها کرده اند که غالباً بی نتیجه مانده است و مع العسف مجبور شده اند که همان کاری را که یهودیان با مسیح کردند با حضرت محمد صلی الله علیه وآله بکنند ، یعنی انکار و تکفیر و آزار پیروان آن حضرت!

پی نوشت ها

1. سوره ی مائده آیه ۳
2. سوره ی بقره آیه ۲۳
3. سوره اسراء آیه ۸۸
4. تحدی به معنای مبارز طلبی و دعوت نمودن منکران نبوت برای آوردن مثلی برای معجزه
5. انجیل یوحنا، باب ۱۶. آیه های ۱۲و ۱۳

منبع:پایگاه جامع فرق و ادیان و مذاهب