- زمان مطالعه : 3 دقیقه
- توسط : حمید الله رفیعی
- 0 نظر
آیه الله سید حسن صدر پس از این بحث وارد در بحث اوّلین مصنَّف در طبقات راویان می‌گردند، و اوَّلین مصنَّف آن را شیعه، و أبوعبدالله محمد بن عُمَر واقِدی می‌دانند. و سپس فصلی در تقدّم شیعه در علم فقه گشوده، و اوَّلین مصنِّف آن را علی بن أبی رافِع غلام رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم می‌شمرند، و اضافه می‌کنند که نجاشی پس از توصیف این تدوین می‌گوید: شیعه این کتاب را معظَّم به شمار می‌آوردند.
آنگاه می‌گویند: علیهذا اوَّلین مصنِّف در فقه از شیعه، علی بن أبی رافِع بوده است. و بنابراین مراد سیوطی که اوَّلین مصنَّف را در فِقْه، أبوحَنِیفه شمرده است، از اهل سنَّت می‌باشد. به علّت آنکه تصنیف علی‌بن أبی‌رافِع در علم فقه در عصر امیرالمومنین (علیه السلام) بوده و مدّت طویلی قبل از تولّد أبوحنیفه بوده است.
سپس بحثی را در تعیین مشاهیر فقهاء از شیعه در صدر اوَّل منعقد می‌کنند، و نامشان را طبق تسمیه و معرّفی شیخ أبوعمرو کَشِّی در کتاب خود معروف به «رجال کشّی» که معاصر با أبوجعفر کلینی از علماء قرن سوم می‌باشد چنین ذکر نموده‌اند:
أسامی فقهاء از اصحاب حضرت أبو جعفر و أبو عبدالله (علیهما‌السّلام):
عِصابه شیعه (جماعتی از ارکان که کلامشان برای بقیه حجّت است) اتّفاق و اجماع نموده‌اند بر کسانی که جزو پیشینیان از اصحاب حضرت امام محمد باقر و امام جعفر صادق (علیهما‌السّلام) به شمار می‌آیند که گفتار و روایتشان مقبول، و فقه و فتوایشان مُمْضَی و پسندیده، و روایاتی که با سند صحیح از ایشان به ما رسیده است صحیح به طور مطلق می‌باشد، و از ایشان به بعد تا امام (علیه السّلام) نیاز به فحص نیست. زیرا خود روایت آنها در حکم روایت امام است به واسطه وثوقی که به اخبار و احادیثشان دارند و گفته‌اند:
فقیه‌ترینِ اوَّلین شش نفرند: زُرَارَه، و مَعْروف بن خَرَّبُوذ، و بُرَید، و أبُوبَصی أسَدی، و فُضَیل بن یسَار، و محمد بن مُسْلِم طائفی.[أحمد امین بک مصری در کتاب «ضحی الاسلام» ص ۲۶۵ گوید: زراره از بزرگترین رجال شیعه بوده است. ابن ندیم گوید: او از جهت فقه و حدیث و معرفت به کلام و تشیع بزرگترین مرد شیعه بوده است. پدرش أعْین غلامی بود رومی مال مردی از بنی‌شیبان که چون قرآن را آموخت وی را آزاد کرد. جدّش سُنْبُسْ بود که در بلاد روم از رهبانان بود. («فهرست» ابن ندیم ص ۲۲۰) این زراره با امام محمد باقر و پسرش امام جعفر صادق (علیهما‌السّلام) مصاحبت نمود و در سنه ۱۵۰ وفات کرد و او دارای آراء و نظریاتی است بسیار که در کتب کلامیه منتشر می‌باشد.( در مقالات اسلامی اشعری و اصول الدّین بغدادی آمده است.)]
گفته‌اند: فقیه‌ترین این شش نفر، زُرَاره می‌باشد، و بعضی به جای أبوبصیر أسدی، أبو بصیر مرادی ضبط کرده‌اند، و وی لَیثُ بنُ بَخْتَری می‌باشد.
سپس کشِّی گوید: اسامی فقهاء از اصحاب حضرت أبو عبدالله (علیه السلام):
عصابه شیعه اتّفاق و اجماع نموده‌اند بر تصحیح روایاتی که با سند صحیح از آنان به ما رسیده است و تصدیق گفتارشان را در جمیع اقوال نموده، و اقرار و اعتراف به فقه ایشان کرده‌اند. و آنها از جهت مقام و منزلت پائین‌تر از آن شش نفری هستند که ما آنان را شمردیم و نامشان را ذکر نمودیم، و ایشان نیز شش نفر هستند:
جَمِیلُ بن دُرَّاج، و عبدالله بن مُسْکَان، و عبدالله بن بُکَیر، و حَمَّاد بن عِیسی، و حَمَّاد بن عثمان، و أبَان بن عثمان.
گفته‌اند: أبواسحق فقیه که ثَعْلَبَه بن مَیمون است چنان می‌داند که: فقیه‌ترین این دسته، جمیل بن درَّاج می‌باشد، و این جماعت اصحاب جوان حضرت امام صادقند.
سپس کشِّی‌گوید: أسامی فقهاء از اصحاب حضرت ابوابراهیم و أبوالحسن (علیهما‌السّلام):
عصابه شیعه اتّفاق و اجماع نموده‌اند بر تَصْحِیح مَا یصِّحُ عنهم و تصدیقهم و الإقرار لهم بالفقه و العِلْم. و ایشان همچنین شش نفر دیگرند که مقام و منزلتشان پائین‌تر از این شش نفر اخیر: اصحاب خصوص حضرت امام صادق (علیه السلام) هستند که بر شمردیم. از ایشان است:
یونس بن عبدالرَّحمن، و صَفْوَان بن یحْیی بَیاع سابِری (سابوری فروش: نوعی پارچه نازک) و محمد بن أبی‌عُمَیر، و عبدالله بن مُغِیرَه، و حسن بن محبوب، و أحمد ابن محمد بن ابی‌نَصْر، و بعضی به جای حسن بن محبوب، حسن بن علی بن فضَّال، و فُضَالَه بن أیوب گفته‌اند، وبعضی به جای فُضَالَه، عثمان بن عیسی را شمرده‌اند.
و فقیه‌ترین ایشان یونس بن عبدالرَّحمن، و صَفْوان بن یحْیی هستند – انتهی کلام کشّی.
منبع : امام شناسی ج ۱۶ و ۱۷ ص ۱۲۰
فایل تصویری در سایت شما
فایل صوتی در سایت شما
به اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی