البلد الأمین و الدرع الحصین

مولف

 شیخ ابراهیم بن على عاملى کفعمى، صاحب کتاب شریف مصباح کفعمى، متوفاى ۹۰۵ هجرى.

موضوع

 ادعیه و اوراد و زیارات و اعمال السنه.

 مؤلف کتاب برادر شیخ شمس الدین محمد جبعى عاملى، جد شیخ بهایى است. کفعمى کتاب شریف« البلد الأمین» را مدت ها قبل از مصباح خود تألیف نموده و تمام مطالب مصباح را در بر دارد و علاوه بر آن اضافات فراوانى نیز در آن هست.

ترتیب مطالب

 مؤلف در ابتداى کتاب، آدابى از جمله آداب تخلى، آداب نماز و کفن و دفن میت و… را بیان کرده، سپس آداب نمازهاى یومیه و تعقیبات نماز را بر شمرده است.

 ادعیه اوقات مختصه و ادعیه ایام هفته عنوان هاى بعدى کتاب است. کفعمى در این قسمت براى هر روز از ایام هفته چندین دعا و حِرز آورده است.

 پس از ایام هفته، شروع به ذکر اعمال و ادعیه ماه هاى سال کرده و ابتداى آن را ماه شریف رجب قرار داده است.

 کفعمى زیارات متعددى براى پیامبر صلى الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام ذکر کرده و زیارات ایام مخصوصه را با آداب آن مانند غسل زیارت و… آورده است.

 در پایان نیز مناجات هاى ائمه و ادعیه وارده در مناسبت هاى گوناگون مانند دعاى کمیل، جوشن کبیر، جوشن صغیر، دعاى فرج، توسل و… را ذکر نموده.

 حسن ختام کتاب شریف البلد الامین دعاى« الأسماء الحسنى»، مروى از پیامبر صلى الله علیه و آله و دعاى تهلیل قرآن است.

ترجمه

 کتاب البلد الأمین یک بار توسط سید محمد باقر زوارى اصفهانى و یک بار توسط مولا محمد حسین بن شاه محمد ترجمه شده است. البته چون هر دو ترجمه در عهد صفویه بوده بعضى از صاحبان تراجم احتمال داده اند که هر دو ترجمه یکى باشد و اشتباها به دو نفر نسبت داده شده باشد.

منابع کتاب

 شیخ ابراهیم کفعمى( ره) در پایان کتاب خود، بیش از ۲۰۰ کتاب نام برده که از مآخذ کتابش مى باشند.

 شیخ آقا بزرگ در الذریعه نام کتاب ها را ذکر کرده و در ذیل همه آنها اشاره کرده که از منابع البلد الأمین هستند.

اشکالات

 جاى بسى تأسف است که در چاپ کنونى کتاب البلد الأمین بسیارى از نکات مهم رعایت نشده، از جمله:

 ۱- نام کتب منبع، که کفعمى در پایان کتاب ذکر کرده بود ساقط شده است.

 ۲- در نسخه اصلى البلد الأمین تمام صحیفه سجادیه آمده و کفعمى شرحى در پاورقى کتاب بر آن نوشته است که متأسفانه در این چاپ موجود نیست( البته کفعمى کتابى مستقل نیز با نام شرح صحیفه سجادیه دارد که غیر از حواشى البلد الأمین است).

 ۳- در نسخه اصلى کتاب، کفعمى رساله« دعوات الاسماء فی شرح أربعین اسما من اسماء الله» شیخ شهید سُهروردى را خلاصه کرده و به آخر کتاب اضافه کرده است که در نسخه حاضر موجود نیست.

 ۴- علاوه بر موارد بالا، مصنف حواشى فراوانى بر کتاب شریف البلد الأمین داشته که بنا به نقل الذریعه و اعیان و… بسیار ارزشمند بوده و در نسخه هاى آنان موجود بوده است، اما در چاپ حاضر هیچ حاشیه و تعلیقه اى بر کتاب دیده نمى شود؛ و این جاى تأسف است که براى کم حجم شدن کتاب و به خیال این که کتابى صرفا کتاب دعا است آن همه مطالب ارزنده را به سادگى از دست بدهیم. امید است که مؤسسه اى متکفل این مهم شده و کتاب البلد الأمین را از نُسَخ خطى موجود با تمام متعلقات به زیور چاپ بیاراید که مسلّما اجرى عظیم عند الله خواهد داشت.

چاپ

 چاپ حاضر کتاب تنها یک مقدمه در شرح احوالات مؤلف دارد و فهرست مطالب کتاب در پایان آن آمده است.

 هیچ گونه تعلیقه و پاورقى نیز در کتاب دیده نمى شود. سال انتشار و نام انتشارات نیز در نسخه موجود ذکر نشده و تنها در پایان مقدمه کتاب آمده:« کتبه احمد النجفى الزنجانى ۱۳۸۲ ه»