چرا شیعه در نماز مانند سایر مسلمانان دست روی دست نمی‌گذارند؟

شبهه

از شبهاتی که متوجه مذهب شیعه شده این است که شیعه بر خلاف مسلمانان به تکتف عمل نمی کند یعنی در نماز دست های شان را نبسته روی هم نمی گذارد بلکه  آنها را رها می کند.

پاسخ شبهه

نماز اوّلین فریضه ای است که بعد از اعلان رسالت بر پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ عرضه شد و آن حضرت آنرا برای مسلمانان آموزش دادند. چنانچه از روایات و اخبار بر می آید مسلمانان صدر اسلام در دوران حیات نبوی همگی به یک شکل نماز می گذاردند و به یک شکل وضو می گرفتند و این اختلاف و تفاوتی که در وضو و نماز بوجود آمده ناشی از افتراق امت به گروه ها و فرقه های متعدد است. در زیر به روایاتی که نحوۀ انجام فریضۀ نماز توسط پیامبر را تشریح کرده اند اشاره می شود.
صرف نظر از روایات فراوانی که از جانب ائمه شیعه در مورد کیفیت نماز پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ وارد شده خود اهل سنت هم روایات معتبر و صحیحی نقل می کنند که اشاره به تکتف پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نکرده اند.
محمد بن عمر و ابن عطا روایت کرده اند، ابو حمید ساعدی از ده نفر از اصحاب رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ شنید که یکی از این ده نفر ابو قتاده است. پس ابو حمید می گوید: من داناترین شما بر نماز رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ هستم به او گفتند: نماز را عرضه کن پس گفت: رسول خدا زمانی که به نماز می ایستاد دو دوست خود را بالا می برد تا موازی دو گوشش قرار می داد. سپس تکبیر می گفت تا اینکه هر عضو بدنش در جای خود قرار می گرفت و سپس حمد و سوره را قرائت می کرد. پس تکبیر می گفت و دستها را تا گوش بالا می برد سپس به رکوع می رفت و دو کف دست خود را بر زانو می گذاشت سپس آرام می گرفت نه سرش را بالا می برد و نه زیاد پایین می انداخت و می گفت خدا سخن کسی که او را مدح کند شنید (سمع الله لمن حمده) سپس دو دست را بالا می برد تا کنار گوش و الله اکبر می گفت و خود را به زمین می انداخت و دو کف دست خود را کنار خود می گذاشت سپس سر به سجده می برد، و بلند می شد بر روی پای چپ می نشست و انگشتان دو پایش را موقع سجده باز می کرد و سجده می‌کرد و سپس الله اکبر می گفت و بلند می شد و بر پای چپ می نشست تا اندامش آرام می‌گرفت سپس به همین ترتیب نماز را ادامه می‌داد… همه گفتند: راست گفتی رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ این چنین نمازمی خواند.
با توجه به اینکه در روایت ابوحمید که ازطریق خود اهل سنت نقل شده سعی گردیده تمام جزئیات و مستحبات نماز را که حضرت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ ‌انجام می دادند بیان کند و از این بیان ابوحمید ساعدی بدست می آید که حضرت محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ در قیام نماز دست روی دست نمی گذاشتند و در آخر سورۀ حمد آمین نمی گفته است و از طریق اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ هیچ حدیث و روایتی در تأیید روش نماز خواندن اهل سنت نقل نشده است و این خود حاکی از این است که نماز رسول خدا به همان روشی بوده که ائمه معصومین ـ علیهم السّلام ـ انجام می داده اند.
اکثر علمای اهل سنت این روایت را حسن و صحیح دانسته اند و آن را در کتاب های خود نقل کرده اند. و با وجود اینکه راوی تمام جزئیات نماز رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ را بیان می کند هیچ اشاره ای به تکتف آن حضرت نمی کند. پس معلوم می شود که این عمل در زمان رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ مرسوم نبوده است و بعد از آن حضرت ابداع شده و به نماز که فرمان الهی است اضافه گردیده است.
بنابراین از مجموع آن چه نقل شد بر می آید که نماز تشیع همان نماز پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ است چون این روش از طریق ائمۀ معصومین ـ علیهم السّلام ـ که اعلم الناس به سنت پیامبر بودند به ما رسیده، و لذا از انحراف مصون هست بر خلاف روش اهل سنت که انحراف فراوانی از روش و سنت پیامبر دارند و هیچ دلیل و روایتی بر خلاف کییفیت نماز شیعه وجود ندارد.
البته دست بسته نماز خواندن را سه گروه از اهل سنت، یعنی شافعی ها، حنبلی ها، حنفی ها در نماز، مستحب می دانند نه واجب و مالکی ها آن را مکروه می شمارند و می گویند مستحب است در نماز دست ها به حالت باز باشد. (مثل شیعیان )،
ابن رشد اندلسی در این باره می گوید: علما درباره قرار دادن دو دست یکی بر روی دیگری در نماز اختلاف کردند، بنابراین مالک آن را در نماز های واجب مکروه می داند و در نماز مستحبی اجازه می دهد و عده ای معتقدند که این فعل از مستحبات نماز است و آن جمهور علما هستند. سبب اختلاف آنها این است که روایات معتبری در صفت نماز پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در این مورد وارد نشده است و روایت صحیحی نیست که در آن اشاره به دست روی دست گذاشتن پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ اشاره شده باشد. و به علت همین مطلب علما اختلاف کرده اند.
پس خود اهل سنت می گویند آنچه که درباره دست گذاشتن روی دست در روایات آمده است صحیح و معتبر نیست. و روایتی که به کیفیت نماز پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ اشاره کرده باشد وجود ندارد چون رسول خدا نماز را با عمل برای مسلمانان آموزش داده چنانچه در روایتی آمده که رسول خدا(ص) فرمود: (صلّوا کما رایتمونی اصلّی، نماز بخوانید همان گونه که می بینید من نماز می خوانم).
مهم ترین دلیلی که بخاری برای دست بسته نماز خواندن آورده است این است که می گوید: «الناس یومرون» مردم چنین می گویند. و نمی گوید که پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ چنین امر کرد یا چنین نماز خواند. با توجه به اینکه این عمل از پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ وارد نشده مشاهده می کنیم که حتی خود اهل سنت در این باره اختلاف دارند برخی می گویند که دست ها باید روی سینه باشد برخی می گویند زیر سینه و برخی می گویند زیر ناف و این نشان از این امر دارد که اگر پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ این عمل را انجام می داد قطعاً به یک صورت انجام می داد نه به شکل های گوناگون بنا براین این روش بعده در زمان خلفا ابداع شده و وارد نماز گردیده و هیچ گونه مشروعیتی ندارد چون نماز یک امر تعبدی است و همان طور که پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ انجام داده و به آن امر کرده باید عمل شود نه اینکه در آن بدعت گذاشته شود.
از آنجائی که شیعیان معتقدند که پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ سفارش فرمودند: اهل بیت آن حضرت همانند قرآن با ارزش و گران بها هستند و هر کس به این دو تمسک کند و به دستورات و فرامین آنها عمل کند نجات خواهد یافت، از این رو شیعیان در عقاید و احکام از اهل بیت رسول خدا(ص) پیروی می کنند.

منبع: نرم افزار پاسخ مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزۀ علمیه قم. (با تصرف و اصلاحات).