الفبای تربیت جنسی کودک و نوجوان

جاذبه شنیدن و فهمیدن درباره مسائل جنسی، باعث می‌شود کودک کنجکاو، به سمت گویندگان اطلاعات کشیده شود و از آنها الگو بگیرد. رابطه ای که غنی از عواطف باشد، باعث می‌شود فرزند به طرف والدین خود جذب شود و برای پیدا کردن پاسخ کنجکاوی هایش، سراغ همسالان ناآگاه نرود. هر چه خلقیات والدین بهتر و پرکشش تر از همسالان باشد، کودک به جای تقلید از همسالان، جذب پدر و مادر خود می‌شود و موفق تر و فرمانبردارتر خواهدشد.

البته آنچه گفته شد، وقتی میسر می‌شود که والدین، این رابطه را از دوران خردسالی و حتی نوپایی ۵-۳ سالگی با کودک خود ایجاد کرده باشند. والدین باید در تفریحات سالم مثل یک دوست صمیمی همراه کودکان باشند؛ آنها را به کوه، سینما و گردش ببرند و اجازه صحبت تلفنی با دوستانشان را بدهند و اجازه دهند در جشن تولدهای غیرآسیب زا با دوستانشان خوش بگذرانند. آنچه در این مطلب خواهید خواند، اصول و پایه های ایجاد صمیمیت سالم با فرزندان و آموزش درست و علمی به آنها است.

۱- توجه به تربیت همه جانبه فرزند

والدینی که به تربیت جنسی کودک بها ندهند، با او در نوجوانی مشکل خواهند داشت. تربیت جنسی عبارت است از تمامی اطلاعاتی که از دوران اولیه زندگی افراد، رشد متعادل و مناسب غریزه در جهت جنسی به آنها داده می‌شود. اگر مربی یا والدین نوجوان به نیازهای آموزشی او توجه نکنند، این پدیده خود به خود در مسیر زندگی هر شخص به طور اتفاقی و بدون انتخاب مناسب صورت خواهد گرفت. عمده تحولات شخصیتی، در دوره کودکی و اوایل نوجوانی رخ می‌دهد.

اگر والدین توانسته باشند اهداف، افکار، ایده ها و خط مشی کودک و نوجوان را در رابطه با مسائل جنسی به طور مطلوب بازسازی و نوسازی کنند و مدرسه نیز در راستای خانواده در این امر موفق عمل کند، می‌توان در انتظار یک نسل سالم و پویا بود.

صلاح و فساد جامعه، بر اساس صلاح و فساد افراد و روابط آنها با یکدیگر، شکل می‌گیرد. یکی از مسائلی که مردم در ارتباط با هم با آن روبرو هستند، مساله غریزه جنسی است که به صورت یک نیاز، در انسان وجود دارد و به طور حتم باید آن را به گونه صحیحی ارضا کرد. در غیر این صورت، انسان برای ارضای این نیاز، به راه هایی کشیده خواهدشد که هم خود و هم جامعه را به تباهی و فساد خواهدکشاند.

۲- آگاهی بخشی متناسب با سن کودک

آگاهی از خطرها و امراضی که جوانان را تهدید می‌کند، می‌تواند از بروز بسیاری از نابسامانی ها برای آنها جلوگیری کند. پدر و مادر باید شرایطی را در خانه ایجاد کنند که فرزندان، انگیزه سوال کردن در مورد مسائل پیرامون رفتارهای جنسی شان را پیدا کنند. نوجوانان و جوانان باید از خیال پردازی و رویا در مورد جنس مخالف اجتناب و خونسردی خود را هنگام برخورد با جنس مخالف حفظ کنند و برخوردی مبتنی بر احترام با حفظ و مراعات حدود شرعی و انسانی داشته باشند.

آنها باید نحوه جلوگیری از بروز بیماری های جنسی و مشکلات متعددی را که بر اثر رعایت نکردن بهداشت اندام های جنسی به وجود می‌آید، بدانند. هدف تربیت جنسی باید این باشد که فرزندانمان را به نحوی تربیت کنیم که در پرتو عشق بتوانند از زندگی جنسی لذت ببرند و لذت عشق خود را با تشکیل خانواده تحقق بخشند.

غزالی در تمثیلی، نتیجه توجه نکردن به ایجاد عادت درست در دوران کودکی را چنین بیان می‌دارد: «مثل تو چون کسی است که می‌گویند درختی را از بیخ برکن، گوید: این درخت، قوی است و من ضعیفم، صبر کن تا سال دیگر، اما نمی‌داند که درخت، سال دیگر، قوی تر می‌شود و تو ضعیف تر، درخت شهوت نیز هر روز قوی تر و تو هر روز از مخالفت عاجزتر». این تمثیل، حاکی از این است که اگر عادت مناسب در کودکی شکل نگیرد، ایجاد آن در بزرگسالی بسیار دشوار خواهدبود.

پرکردن اوقات فراغت نوجوان

در دوره نوجوانی، تاثیرات نیرومند احساسات مربوط به تمایلات جنسی، جای بسیاری از تصورات و مفاهیم ذهنی را می‌گیرد، به همین دلیل است که نبود امکانات و اقداماتی مانند ورزش، کار، گردش و تفریح مناسب، نوجوان را عصبانی و پرخاشگر می‌کند.

نوجوانان به ۵ دلیل نسبت به امور جنسی حساس می‌شوند:

۱- احساس توانایی برای عمل جنسی
۲- تشدید انگیزه های جنسی
۳- کنجکاوی در مورد مسائل جنسی
۴- تلاش برای تعیین نقش جنسی
۵- ترس شدید از نتایج فعالیت جنسی

اگر طریقه مشروع و قانونی برای کنترل امیال جنسی مقدور نباشد، امکان انحراف جوان می‌رود و این انحراف، اغلب به صورت کامجویی های بدلی (خودارضایی، همجنس بازی و…) تجلی می‌کند.

والدین باید با اصلاح روابط خانوادگی، جلوگیری از سرزنش بیجا، ایجاد اسوه و الگوی مناسب برای جوانان، پرکردن اوقات فراغت، انتخاب دوستان مناسب، اصلاح اجتماعی و ایجاد زمینه مساعد تربیتی در پیشگیری از مشکلات راهگشا باشند.

سین جیم اول

کوچولوی ۵ ساله شما، با همبازی خود مشغول بازی است. مطابق عادت خوبی که دارید، سری به بچه ها می‌زنید و متوجه می‌شوید از کمر به پایین، برهنه شده اند. چه برخوردی با آنها خواهید داشت؟

اکثر والدین در چنین موقعیتی، احساس تنش می‌کنند، داد و فریاد راه می‌اندازند یا به شدت، هل می‌شوند. اما قدم اول، حفظ آرامش ظاهری تان است. سرزنش و داد زدن، اصلا برخورد خوبی نیست. با آرامش به بچه ها بگویید: «هر دوی شما، لباس تان را بپوشید. بدنتان خصوصی است. نباید لباستان را در حضور دیگران در آورید. عجله کنید تا من، یک بازی یا سرگرمی دیگر برایتان پیدا کنم».

نباید درباره حد و مرز مورد قبول جنسی فرزندتان، اهمال کاری کنید. بدون هیچ توضیح اضافه و گیج کننده یا دادن حس گناه به کودک یا انجام رفتار سرزنش آمیز که حس اعتماد بچه به شما را کم کند، به او تاکید کنید بدنش، خصوصی است و نباید آن را به کسی نشان دهد. سوالات آنها را کوتاه، بی درنگ و در حد چند کلمه پاسخ بدهید. می‌توانید برای پاسخ به سوالات، از کتاب های موجود کمک بگیرید.

سین جیم دوم

کودک نوپای شما هنگام حمام کردن، به آلت تناسلی خود دست می‌زند. رفتار و عکس العمل شما چه خواهد بود؟

توصیه روان شناسان و روان پزشکان کودک و نوجوان، این است که به جای این که اخم کنید و واکنش تندی نشان دهید، از این فرصت ایجاد شده استفاده و نام اندام های مختلف بدن را با او مرور کنید. از اندام های غیرجنسی شروع کنید و نام اندام جنسی را هم همان طور که پراکنده صحبت می‌کنید با لفظ درست آناتومیک بیان کنید. بعد هم با نمایش و نقش بازی کردن، به فرزندتان یاد بدهید بدن هر کسی، خصوصی است.

به کودک بیاموزید که برای پسرها، آلت تناسلی، بیضه ها و باسن و برای دخترها، پستان ها، آلت تناسلی و باسن جزو قسمت های خصوصی بدن است. بفهمانید کسی اجازه ندارد به آنها دست بزند. می‌توانید در حمام هنگام شستشوی این قسمت ها، بدن خود را از او پنهان کنید و بخواهید او هم این بازی را انجام دهد و لباس زیرش را در آورد و آلت خود را بشوید و سپس با حوله آن را بپوشاند. تاکید کنید فقط پدر و مادر یا در مواقع ضروری، پزشک می‌تواند این قسمت ها را ببیند و بقیه غریبه محسوب می‌شوند.

منبع: میگنا؛ دکتر سوزان قلعه باغی؛ دکترای مدیریت بهداشت، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی