- اسلام
- قرآن
- پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)
- شیعه
- خانواده
- ادیان و مذاهب
- پرسش ها و پاسخ ها
- کتابشناسی
- کتابخانه
- چندرسانه ای
- زمان مطالعه : 14 دقیقه
- توسط : حمید الله رفیعی
- 0 نظر
اشاره:
یکی از فضیلت های بزرگ سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) که در روایات فراوان به چشم می خورد، تشویق و ترغیب به زیارت آن وجود مقدس است که پیامبر و معصومین (علیهم السلام) بر آن تاکید فراوان داشته اند. به همین جهت مردم را در تمام سال، به زیارت آن بزرگوار فراخوانده اند، بویژه در روزهای مخصوصی که زیارت مخصوصه أبی عبدالله معروف و مشهور گردیده است.
مثلاً در شب و روز جمعه، و شب و روز عرفه، و شب و روز عید قربان وعید فطر، و اول و نیمه ماه رجب، و نیمه شعبان، و روز اول و نیمه و آخر ماه رمضان، و شبهای قدر بویژه شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان، و شب و روز عاشورا، و روز أربعین.
وجود همین روایات از پیامبر و معصومین سبب شد که بزرگان اهل حدیث و فقهای بزرگ شیعه آنها را در کتابهای حدیثی و فقهی خود آورده و ضمن دسته بندی کردن آن ها عنوان استحباب و تاکید استحباب به آنها بدهند. همانگونه که مرحوم کلینی و شیخ طوسی و شیخ صدوق و حر عاملی، و علامه مجلسی و دیگران چنین کرده اند. مثلاً شیخ حر عاملی (ره) در باب زیارت امام حسین (علیه السلام) در شب جمعه می نویسد:
باب تاکد زیاره الحسین کل لیله جمعه و کل یوم جمعه[۱]
و یا این که ابن طاووس درباره زیارت امام حسین (علیه السلام) در روز عرفه می فرماید:
فضل زیاره الحسین یوم عرفه.[۲]
همچنین شیخ حر عاملی درباره زیارت امام حسین (علیه السلام) در اول ماه رجب و نیمه آن می نویسد:
باب تاکد استحباب زیاره الحسین فی اول رجب و فی النصف منه.[۳]
و درباره زیارت امام حسین (علیه السلام) در ماه رمضان و شبهای قدر می نویسد:
باب تاکد استحباب زیاره الحسین لیله القدر و فی شهر رمضان خصوصاً اول لیله و آخر لیله و لیله النصف.[۴]
درباره زیارت امام حسین (علیه السلام) در شب و روز عید فطر و شب عید قربان آورده اند:
تاکد زیاره الحسین لیله الفطر و لیله الأضحی.[۵]
همچنین درباره زیارت امام حسین (علیه السلام) در شب و روز عاشورا و روز اربعین نوشته اند:
تاکد زیاره الحسین لیله عاشورا یوم عاشورا [۶] و تاکد زیاره الحسین یوم الأربعین من مقتله.[۷]
چرایی زیارت مخصوصه
با عنایت به تقدیم فهرستی که از روزهای زیارتی امام حسین (علیه السلام) تقدیم علاقه مندان شد این چرایی تا حدودی روشن شد امّا جهت آگاهی بیشتر با عنایت به روایاتی که تقدیم خواهد شد، این چرایی روشنتر خواهد شد.
١- ارواح انبیای الهی در این روزها به زیارت امام حسین (علیه السلام) می روند.
٢- فرشتگان از خداوند رخصت گرفته و در این روزها مقدس به زیارت امام حسین (علیه السلام) می روند.
٣- خداوند لطف و کرمش در این روزهای مخصوص و ویژه به زائران بیشتر خواهد بود.
۴- در این روزها لطف خداوند به امام حسین (علیه السلام) بیشتر است.
۵- خداوند می خواهد به بهانه های گوناگون این جایگاه بلند و رفیع پررفت و آمد باشد.
علاوه براین می بینم اضافه بر روزهای مخصوص در تمام دوران سال استحباب زیارت امام حسین (علیه السلام) ثابت بالأخص در روزهایی که به آن حضرت انتساب داشته باشد همانند روز مباهله و روز نزول سوره هل اتی و روز ولادت آن حضرت.
نگاهی به فضیلت های روزهای مخصوص
پیش از بررسی روایات زیارت امام حسین (علیه السلام) در این روزها، لازم است نیم نگاهی به فضیلت این روز بیفکنیم تا با معرفت بیشتری به زیارت امام در این روزها بنگریم.
١- فضیلت عرفه و سرزمین عرفات
عرفات سرزمینی است بسیار مقدس و محل حضور تمام انبیای الهی از آدم تا خاتم است. عرفات سرزمینی است تمام میهمانان و ضیوف الرحمان در یک روز مقرر در آن جمع شده و اعمال حج خود را در آن آغاز می کنند. به حق سرزمین عرفات محل برآورده شدن حاجات و محل ریخته شدن گناهان و محل عفو و بخشش گناهان از سوی پروردگار مهربان است.
٢- فضیلت شب و روز عید فطر
از دیگر شب ها و روزهای مقدس و با فضیلت که در روایات آمده است کمتر از شب قدر نمی باشد شب عید فطر است و همانطوری که گفته شده مستحب است در آن شب غسل شود و آن شب به احیا گذارده شود، همچنین روز عید فطر که پایان یک تلاشی بزرگ است روزی بسیار مقدس است و با فضیلت.
٣- فضیلت روز اول و نیمه ماه رجب
ماه رجب ماه دعا و استغفار است. ماه رجب سراسر اعمال و مناجات و اظهار اطاعت و بندگی از سوی بندگان خالص الهی به مقام ربوبی حق تعالی. پیامبر اکرم (ص) درباره این روز فرمود:
ماه رجب ماه بزرگ خداست و ماهی در حرمت و فضیلت به آن نمی رسد.[۸]
نیمه آن نیز شب بسیار بافضیلتی که روایات اهل بیت عصمت نشانگر آن فضیلت ها است.
۴- فضیلت شب و روز جمعه
فضیلت این شب و روز بر سایر روزها و شبهای دیگر هفته برتری دارد. تا جایی که روایت شده مرگ شب و روز جمعه بهتر از روزهای دیگر است. گاه در اجابت دعاها یک هفته تاخیر پیدا می شود تا شب و روز جمعه فرا رسیده و خداوند به برکت این شب و روز دعاهای بندگان را به اجابت برساند.
شب جمعه شبی است که خداوند دربهای توبه را بر بندگان بازگذارده و منادیان از سوی پروردگار جهانیان بندگان به سوی او و توبه فرامی خوانند. و ده ها فضیلت دیگر که همه آن ها نشانه عظمت و تقدس و بزرگی این شب و روز است.
۵- فضیلت ماه رمضان و شبهای قدر
در این ماه شب قدر است که برابر با هزار ماه می باشد. شبی که سرنوشت بشر طبق تقدیرات الهی تعیین می شود. شبهایی است که هر شبش هزاران هزار انسان گناهکار مورد عفو و بخشش پروردگار قرار می گیرد.
۶- فضیلت نیمه شعبان
از امام محمد باقر (علیه السلام) درباره فضیلت این شب پرسیده شد که حضرت فرمود:
آن شب از افضل شبها است پس از شب قدر. و عظمت این شب را بس که نزول قرآن بر پیامبر خدا و ولی خدا حضرت امام زمان در آن شب بوده است و درباره نیمه شعبان اعمال زیادی وارد شده از جمله زیارت ابی عبدالله (علیه السلام) می باشد.
٧- فضیلت عاشورا
امام باقر (علیه السلام) درباره حضور در این روز در کربلا فرمود:
هر که زیارت کند حسین بن علی را در روز دهم محرم تا آن که در نزد قبر آن حضرت گریان شود خدا را در روز قیامت ملاقات می کند با ثواب دوهزار حج و دو هزار عمره و دو هزار جهاد.[۹]
اگر در سرزمینی حضور پیدا کنید که خدا پیش از نظر کردن به میهمانانش اول به شما و زائران امام حسین (علیه السلام) نظر می کند و یا شب و روزی در جایی حاضر شوید که کمتر از شب قدر نمی باشد. و یا در زمان و مکان مقدسی باشید که ماه دعا و استغفار است و یا در شب و روز جمعه جایی باشید که آن روز و شب از بهترین و برترین شبها و روزهای هفته است و شب آمرزش گناهان و فراخوان بندگان است. و در ماهی در مکانی حضور پیدا کنید که یکی از روزهای آن شب قدر است و یا در شبی در سرزمینی حاضر شوید که خاطره دلاوریهای بزرگ مردی همچو امام حسین (علیه السلام) باشد توقع دارید که در این روزها و شبهای ویژه خداوند به شما چه چیزی کرامت کند.
آیا جز نظر لطف و مرحمت خداوندی به چیز دیگری فکر می کنید؟!
زیارت های مخصوصه امام حسین (علیه السلام) در روایات اهل بیت
ائمه هدی (علیهم السلام) در روزهایی خاص پیروان خویش را به زیارت سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (علیهم السلام) تشویق کرده اند که آن روز از نظرتان گذشت. اما در این بخش شما را با روایات مربوطه صادر شده درباره ی این روزها آشنا می کنیم.
١- زیارت در اول ماه رجب
بشیر دهان از امام جعفر صادق (علیه السلام) روایت کرده فرمود:
من زار قبر الحسین علیه السلام أول رجب غفر الله له البتّه[۱۰] ؛
هر کس قبر امام حسین (علیه السلام) را در روز اول ماه رجب زیارت کند، البته حق تعالی او را می آمرزد.
٢- زیارت امام در نیمه رجب
احمد بن محمد بن أبی نصر بزنطی گوید: از امام رضا (علیه السلام) پرسیدم که در کدام ماه امام حسین (علیه السلام) را زیارت می کنید؟ امام در پاسخ فرمود:
فی النصف من رجب و النصف من شعبان[۱۱] ؛
در نیمه ماه رجب و نیمه ماه شعبان.
و در روایت دیگری که احمد بن محمد بن ابی نصر از امام رضا (ع) می پرسد این است که می گوید به امام عرض کردم در کدام یک از اوقات افضل است که امام حسین (علیه السلام) را در آن وقت زیارت کنیم. که حضرت پاسخ نیمه رجب و نیمه شعبان را دادند.[۱۲]
جالب این است که برخی از روایات، زیارت امام حسین (علیه السلام) را در نیمه رجب غفیله نامیده اند، یعنی از زیارتی که مردم از آن غافل هستند.
٣- زیارت امام حسین (علیه السلام) در نیمه شعبان
شیخ حر عاملی به دوازده روایت اشاره می کند که همه آنها در مقام فضیلت زیارت امام حسین (علیه السلام) در شب نیمه شعبان وارد شده است. که به چند روایت بسنده می کنیم.
ابوبصیر از امام صادق نقل می کند که امام فرمود:
من أحب أن یصافحه مائتا ألف نبی و عشرون ألف نبی فلیزور قبر الحسین بن علی علیه السلام فی النصف من شعبان، فإن أرواح النبین یستأذن الله فی زیارته فیؤذن لم[۱۳] ؛
هر که می خواهد یکصد و بیست و چهار پیامبر با او مصافحه کنند پس در نیمه شعبان امام حسین (علیه السلام) را زیارت کند، بدرستیکه در این روز ارواح پیامبر از خداوند رخصت گرفته به زیارت امام حسین (علیه السلام) بروند.
امام زین العابدین و امام صادق علیهماالسلام در چندین روایت به آثار و برکات زیارت امام حسین (علیخ السلام) چنین اشاره می فرمایند:
در شب نیمه شعبان به زائران امام حسین ندا می رسد، آمرزیده شده برگردید و ثواب شما بر خدا و پیامبرتان خواهد بود.[۱۴]
هر که در شب نیمه شعبان امام را زیارت کند گناهانش آمرزیده شده و تا آخر سال گناهی برایش نوشته نخواهد شد.[۱۵]
هر کس امام حسین را در نیمه شعبان زیارت کند خداوند برای او هزار حج را می نویسد.[۱۶]
۴- زیارت در ماه رمضان و شبهای قدر
روایات و احادیث دیگری بر این دلالت دارند که زائران امام حسین (علیه السلام) در ماه رمضان و شبهای قدر آمرزیده شده و اگر به خدا از آتش جهنم پناه ببرد پناه داده خواهد شد. همچنین برای روز قیامت برای زیارت امام در ماه رمضان حسابی نخواهد بود.
ابن قولویه در کامل الزیارات از عبید بن الفضل از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده فرمود:
من زار الحسین بن علی علیه السلام فی شهر رمضان و مات فی الطریق لم یعرض و لم یحاسب و قیل له ادخل الجنه آمناً[۱۷] ؛
هر کس قبر امام حسین را در ماه رمضان زیارت کند و در راه بازگشت بمیرد، از برای او عرض و حسابی در روز قیامت نخواهد بود و به او بگویند: داخل بهشت شو بدون خوف و ترس.
و از امام محمد تقی (علیه السلام) روایت شده که به عبدالعظیم حسنی فرمود:
من زار الحسین لیله ثلاث و عشرین من شهر رمضان و هی اللیله التی یرجی ان تکون لیله القدر و فیها یغرق کل امر حکیم صافحه اربعه و عشرون الف ملک لیله القدر و فیها یفرق کلّ امر حکیم صافحه أربعه و عشرون الف ملک و بنی کلهم یستأذن الله فی زیاره الحسین فی ثلث اللیله[۱۸] ؛
هر کس امام حسین را در شب بیست و سوم ماه رمضان و آن شبی که امید هست شب قدر باشد زیارت کند با بیست و چهار هزار فرشته و پیامبر که همه آن ها برای زیارت امام حسین در این شب از خدا رخصت می طلبند مصافحه خواهد کرد.
۵- زیارت در عید فطر و قربان
حر عاملی ره- در کتاب شریف وسائل الشیعه به دو روایت اشاره می کند که ذیلا متذکر می شویم:
عبدالرحمن بن الحجاج از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده فرمود:
من زار قبر الحسین علیه السلام لیله من ثلاث غفر الله له ما تقدم من ذنبه و ما تأخر. قلت: أی اللیالی جعلت فداک؟
قال: لیله الفطر و لیله الأضحی و لیله النصف من الشعبان[۱۹] ؛
هر کس در یکی از سه شب قبر امام حسین (علیه السلام) را زیارت کند گناهان گذشته و آینده اش آمرزیده شود، عرض کردم آن شبها کدامند؟
امام فرمود: شب عید فطر و شب عید قربان و شب نیمه شعبان.
همچنین از یونس بن ظبیان روایت کرده گفت امام صادق (علیه السلام) فرمود:
من زار قبر الحسین (علیه السلام) لیله النصف من شعبان و لیله الفطر و لیله عرفه فی سنه واحده کتب الله له ألف حجه مبروره، و ألف عمره متقبله و قضیت له ألف حاجه من حوائج الدنیا و الآخره[۲۰] ؛
هر کس قبر امام حسین (علیه السلام) را در شب نیمه شعبان و شب عید فطر و شب عرفه در یک سال زیارت کند، خداوند برای او هزار حج مبرور و هزار عمره قبول شده نوشته و هزار حاجت و نیاز از حاجتهای دنیوی و اخروی برایش برآورده می کند.
۶- زیارت در شب و روز عرفه
و در فضیلت زیارت امام حسین (علیه السلام) در شب و روز عرفه حدود پانزده روایت از اهل بیت رسیده است که هر یک از آن ها به یکی از آن فضیلت ها اشاره ای دارند.
الف- مثلاً امام صادق (علیه السلام) به بشیر دهان می فرماید:
خداوند برای هر گامی که برای زیارت امام حسین (علیه السلام) برمی داری یک حج کامل برای او می نویسد.[۲۱]
ب- امام به یونس بن ظبیان می فرماید:
من زار قبر الحسین یوم عرفه کتب اله له الف الف حجه مع القائم علیه السلام.. [۲۲]
هر کس قبر امام حسین (علیه السلام) را در روز عرفه زیارت کند خداوند برای او هزار هزار حج همراه با حضرت قائم علیه السلام می نویسد.
ج- همچنین امام به یکی از یاران خود به نام حنان می فرماید:
یا حنان اذا کان یوم عرفه اطلع علی زوار الحسین علیه السلام فقال لهم: استأنفوا فقد غفرت لکم[۲۳] ؛
ای حنان روز عرفه خداوند به زوار امام حسین (علیه السلام) می فرماید: اعمال خود را از سر بگیرید که شما را بخشیدم.
د- بشیر گوید از امام صادق (ع) شنیدم می فرمود:
من أتی قبر الحسین بعرفه بعثه الله یوم القیامه تلج الفؤاد[۲۴] ؛
هر کس در روز عرفه، به زیارت قبر امام حسین (علیه السلام) برود، خداوند در روز قیامت او را شادمان محشور می کند.
٧- زیارت در شب و روز عاشورا
روایات و احادیث اسلامی درباره فضیلت زیارت امام حسین (علیه السلام) در شب و روز عاشورا فراوان سخن گفته است و تعبیرهای زیبایی در این راستا آورده شده است، دقت کنید:
الف- زید شحام از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده است:
من زار قبر أبی عبدالله یوم عاشورا عارفاً بحقه کان کمن زار الله تعالی فی عرشه[۲۵] ؛
هر کس در روز عاشورا قبر امام حسین (علیه السلام) را با معرفت زیارت کند همانند کسی است که خدا را در عرش خود زیارت کرده است.
ب- حریز گوید امام صادق (علیه السلام) فرمود:
من زار الحسین فی یوم عاشورا و جبت له الجنه[۲۶] ؛
هر کس در روز عاشورا امام حسین (علیه السلام) را زیارت کند بهشت بر او واجب می شود.
ج- جابر جعفی از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده فرمود:
من بات عند قبر الحسین لیله عاشورا لقی الله یوم القیامه ملطخاً بدمه، کأنها قتل معه فی عرصه کربلا[۲۷] ؛
هر کس شب عاشورا کنار قبر امام حسین (علیه السلام) سپری کند روز قیامت خدای را با چهره خون آلود ملاقات می کند، گویا همراه امام حسین (علیه السلام) در سرزمین کربلا کشته شده است.
د- و فرمود:
من زار الحسین علیه السلام یوم عاشورا و بات عنده کان کمن استشهد بین یدیه[۲۸] ؛
هر کس که امام حسین (علیه السلام) را در روز عاشورا زیارت نموده نزد آنحضرت بماند، همانند کسی خواهد بود که در برابر امام به شهادت رسیده است.
ه- همچنین روایت شده است که:
هر که بخواهد حق پیامبر خدا و حق امیرمؤمنان و حق فاطمه زهرا را اداء کند پس امام حسین (علیه السلام) را در روز عاشورا زیارت کند.[۲۹]
٨- زیارت در روز اربعین
و روز اربعین نیز یکی از روزهای زیارتی مخصوص امام حسین (علیه السلام) می باشد؛ یعنی آن روزی که جابر بن عبدالله انصاری به قصد زیارت تربت ابی عبداله به کربلا رفته بود.
شیخ طوسی در مصباح می نویسد:
روز بیستم ماه صفر روز برگشت حرم امام حسین (علیه السلام) از شام به سوی مدینه الرسول و آن روزی است که جابر ابن عبداله به قصد زیارت امام وارد سرزمین کربلا شد، و او اولین کسی بود که به زیارت امام شتافت. [۳۰]
در این خصوص دو روایت از دو امام رسیده که شیعیان را به زیارت امام حسین (علیه السلام) در این روز تشویق کرده اند.
روایت اول از امام حسن عسکری (علیه السلام) است که در کتاب تهذیب و مصباح نقل گردیده است که امام فرمود:
علامات المؤمن خمس، صلاه الخمسین و زیاره الأربعین و التختم فی الیمین و تعفیر الجبین و الجهر ببسم الله الرحمن الرحیم[۳۱] ؛
علامتهای مؤمن پنج چیز است، پنجاه و یک رکعت نماز گزاردن و زیارت امام حسین در روز اربعین و انگشتر در دست راست کردن، و پیشانی را به هنگام سجده بر خاک گذاردن و بسم الله الرحمن الرحیم را بلند گفتن.
روایت دوم از امام صادق (علیه السلام) است که صفوان جمال از آنحضرت روایت کرده است. صفوان گوید مولای من امام درباره زیارت اربعین به من فرمود:
هنگامی که روز بالا می آید می گویی:
السلام علی ولی الله و حبیبه… سپس دو رکعت نماز می گذاری و هر چه دوست می داری دعا کن و برگرد.[۳۲]
٩- زیارت در شب و روز جمعه
زیارت دیگری که هر هفته تکرارش استحباب دارد همانا شب و روز جمعه است که معصومین (علیهم السلام) بر زیارت امام حسین (علیه السلام) در این شب و روز توصیه و سفارش کرده اند.
هنگامی که صفوان جمال از امام صادق (علیه السلام) درباره زیارت امام حسین (علیه السلام) پرسید امام پاسخ فرمود:
چگونه به زیارتش نروم در حالی که در شبهای جمعه خدا و پیامبرش به زیارت امام حسین (علیه السلام) می روند.[۳۳]
(البته مقصود از زیارت خدا به معنای زیادی عنایت و تفضل او بر امام حسین (علیه السلام) است).
ابن قولویه از داود بن یزید از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده است که فرمود:
من زار قبر الحسین فی کلّ جمعه غفر الله له البتّه و لم یخرج من الدنیا و فی نفسه حسره منها و کان مسکنه مع الحسین بن علی علیه السلام[۳۴] ؛
هر کس به زیارت قبر امام حسین در هر جمعه برود البته آمرزیده شود و با حسرت از دنیا نخواهد رفت و جایگاهش در بهشت با امام حسین (علیه السلام) خواهد بود.
آثار و برکات زیارت مخصوصه امام حسین (علیه السلام)
از روایات و احادیث یاد شده آثار و برکات زیر را می توان به دست آورد که به عنوان پایان بخش مقاله یادآوری می نمائیم.
١. بیست و چهار هزار فرشته و پیامبر با زائر امام حسین در این روز ویژه مصافحه می کنند.
٢. حق تعالی می آمرزد کسی را که در این روزهای ویژه به زیارت امام حسین (علیه السلام) برود.
٣. اگر بهشت را از خدا بخواهد، خدا به او می دهد.
۴. اگر به خدا از آتش پناه ببرد خداوند او را از آتش جهنم پناه می دهد.
۵. خداوند زائر امام حسین (علیه السلام) بابت زیارت آن روز مخصوص محسابه نخواهد کرد.
۶. به زائر امام حسین (علیه السلام) گفته می شود بدون هیچ خوف و ترسی وارد بهشت شو.
٧. یکصد و بیست و چهار هزار پیامبر با او مصافحه می کنند.
٨. گناهان گذشته و آینده اش بخشیده می شود.
٩. برای زائر امام حسین (علیه السلام) درشب نیمه شعبان و شب عید فطر و شب عرفه هزار حج مبرور و هزار عمره مقبوله نوشته می شود.
١٠. هزار حاجت دنیا و آخرت زائر امام حسین (علیه السلام) در روزهای ویژه برآورده می شود.
١١. خداوند زائر امام حسین (علیه السلام) را که در شب عرفه بماند و روز عید قربان امام را زیارت کند، از هرشری درآن سال محافظت کند.
١٢. خداوند را در عرش زیارت می کند.
١٣. خداوند ثواب صد حج و صد عمره و صد جهاد با پیامبر مرسل و یا امام عادل را به او می دهد.
١۴. خداوند ثواب هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد با پیامبر یا امام عادل را به زائر امام حسین (علیه السلام) در روز مخصوص و ویژه کرامت می کند.
١۵. هر گامی که زائر امام حسین (علیه السلام) در روز و وقت مخصوص بردارد حجی با همه مناسک بر او می نویسد.
١۶. خداوند اول به زائران امام حسین (علیه السلام) نظر رحمت می کند سپس به میهمانانشان در صحرای عرفات.
١٧. زائر امام حسین (علیه السلام) در روز ویژه با حال حسرت از دنیا نخواهد رفت.
١٨. جایگاهش در بهشت می باشد.
شباهت ها و تفاوت ها در زیارت نامه ها
اگر اندک تاملی در زیارت نامه هایی که در مناسبت های مختلف و روزهای مخصوص در کنار قبر أبی عبدالله قرائت شده بنمائیم. خواهیم دید که علاوه بر لعن و سلامی که در تمام زیارت نامه ها کاملاً به هم شباهت دارند امّا از جهت دیگر این زیارت نامه هایی که به مناسبت نیمه رجب و نیمه شعبان و شبهای قدر و عید فطر و قربان و عرفه و عاشورا و اربعین بیان شده کاملاً با هم متفاوت هستند. و هر یک از این زیارت نامه ها مطلب تازه ای بر ذهن زائر القائ می کند و او نیز این معارف الهی را از زبان امام معصوم قرائت می کند.
چرا که در زیارت نیمه رجب، پس از سلام های متعدد به انبیای الهی و اوصیای بزرگ، سخن از شنیدن امام و آگاه بودن از سخن زائران و جواب امام را در فکر زائر مطرح می کند. بدین جهت می بینیم که زائر امام حسین (علیه السلام) در این زیارت سخن امام را بیان کرده و از امام حسین (علیه السلام) درخواست شفاعت نزد خداوند علی اعلا از او می کند.
و در زیارت نامه نیمه شعبان سلام فراوان در آن یافت نمی شود بلکه شهادت نامه است یعنی شهادت زائر امام حسین (علیه السلام) به این که اماما تو کشته شدی ولی نمردی بلکه جاوید شدی و شهادتت قلب های شیعه و پیروانت را زنده کرد.
شهادت به این که امام نور خدایی است که هرگز خاموش نمی شود.
و در زیارت نامه شبهای قدر، پس از اظهار برائت از دشمنان امام، زائر امام حسین (علیه السلام) معرفت خود را به جایگاه امام اظهار کرده و بصیر بودنش را به راه حق امام اعلام می دارد.
و در زیارت نامه امام حسین (علیه السلام) در روز عید فطر و قربان که نسبتاً طولانی است، زائر امام حسین (علیه السلام) پس از خوشحال از آمدن به زیارت امام و مقتدای خود دوستی و محبت و پیروی خود را از اهل بیت و خط روشن و صحیح آنها اعلام می دارد.
و در زیارت نامه شب و روز عرفه، زائر امام حسین (علیه السلام) پس از سلام بر تمام امامان به حق، امام حسین (علیه السلام) را مورد خطاب قرار داده و ویژگی های او را در قالب زیارت نامه در محضرش عرضه می کند.
و در زیارت نامه عاشورا که از زبان امام محمد باقر (علیه السلام) آن را می خواند به سوز دل امام باقر می رسد که سی و پیج مرتبه دشمنان را نفرین و از آنها اظهار برائت می کند به ویژه آل ابی سفیان و آل زیاد و آل مروان و آنهایی که به این جریان کمک کردند.
و یا این که در زیارت نامه روز اربعین اشاره به تکلیف امام شده که در برابر پرچمداران کفر و استبداد ایستادگی کرده و خون عزیزش را در این راه تقدیم داشته است.
با اندکی فکر و اندیشه در این زیارت نامه ها ملاحظه می کنیم که در هر یک از آن ها مطلب جدید مطرح گردیده که در زیارت نامه قبلی وجود ندارد.
پی نوشت:
[۱] حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ١۴، ص ۴٧٩.
[۲] ابن طاووس، الاقبال، ص ٣٠٣.
[۳] وسائل الشیعه، ج ١۴، ص ۴۶۵.
[۴] همان، ص ۴٧٣.
[۵] وسائل الشیعه، ج ۴، ص۴٧۵.
[۶] همان، ص ۴٧۶.
[۷] همان، ص ۴٧٨.
[۸] فضائل الاشهر الثلاثه، ص ٢۴.
[۹] وسائل الشیعه، ج ١٠، ص ٣٧٣.
[۱۰] وسائل الشیعه، ج ١٠، ص ٣۶٣.
[۱۱] همان، ص ٣۶۴.
[۱۲] همان.
[۱۳] وسائل الشیعه، ج ١، ص ٣۶۵.
[۱۴] همان.
[۱۵] همان، ص ٣۶۶.
[۱۶] همان، ص ٣۶٨.
[۱۷] ابن قولویه، کامل الزیارات، ص ٣٣٠.
[۱۸] الاقبال، ص ٢١١.
[۱۹] وسائل الشیعه، ج ١٠، ص ٣٧١.
[۲۰] همان.
[۲۱] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ١، ص ١٨٢.
[۲۲] شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ٢، ص ١٧.
[۲۳] وسائل الشیعه، ج ١٠، ص ٣۶١
[۲۴] همان، ص ٣۶٢.
[۲۵] تهذیب الاحکام، ج ٢، ص ١٧.
[۲۶] وسائل الشیعه، ج ١٠، ص ٣٧٢.
[۲۷] همان.
[۲۸] همان.
[۲۹] همان، ص ٣٧٣.
[۳۰] شیخ طوسی، مصباح التهجد، ص ۵۵١.
[۳۱] وسائل الشیعه، ج ١٠، ص ٣٧٣.
[۳۲] همان.
[۳۳] کامل الزیارات، ص ١١٣.
[۳۴] همان، ص ١٨٣.
منبع :فرهنگ زیارت – مهر ماه سال ۱۳۸۸ شماره سه