میلاد فرخنده امام زین العابدین(ع)

درباره تولد با سعادت امام على بن الحسین(علیه السلام) ، معروف به امام زین العابدین(علیه السلام) اتفاق دیدگاهى میان مورخان و سیره نگاران نیست. برخى از آنان پنجم شعبان، برخى هفتم و برخى نهم این ماه و برخى نیمه جمادى الاولى را روز تولدش دانسته اند و هم چنین برخى از آنان سال ۳۸ و برخى سال ۳۶ و برخى دیگر سال ۳۷ قمرى را سال تولد آن حضرت ذکر کرده اند.(۱)

ولیکن معروف و مشهور در میان شیعیان، روز پنجم شعبان سال ۳۸ قمرى، تاریخ تولد آن حضرت مى باشد.

پدرش امام حسین بن على(علیه السلام) و مادرش شهربانو دختر یزدگرد سوم است.

بنابراین، آن حضرت هم از سوى پدر و هم از جانب مادر به حاکمان و زمامداران عرب و فارس منتهى مى شود. زیرا وى از سوى پدر با یک واسطه به امیرمؤمنان على بن ابى طالب(علیه السلام) ، خلیفه و جانشین پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و با دو واسطه به پیامبر اسلام حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) و از سوى مادر با یک واسطه به یزدگرد سوم، امپراتور و شهریار ایران منتهى مى گردد.

براى مادرش شهربانو، نام هاى دیگرى چون: شاه زنان، جهان بانو، سلافه، خوله و بره نیز ذکر گردیده است و پس از ازدواج با امام حسین(علیه السلام) به “سیّده النّساء” معروف گردید.

بنا به روایت شیخ مفید(ره)، امام على بن ابى طالب(علیه السلام) در عصر خلافت خویش، حریث بن جابر حنفى را به حکومت یکى از نواحى شرق عالم اسلام، بر گمارد و او در زمان حکومت خود، دو دختر یزدگرد سوم، امپراتور بزرگ ایران را به نزد آن حضرت فرستاد. امام على(علیه السلام) یکى از آن دو ]شهربانو[ را به فرزندش حسین(علیه السلام) بخشید و از آن بانوى شریف، امام سجاد(علیه السلام) متولد گردید و دیگرى را به محمد بن ابى بکر واگذاشت و جناب قاسم بن محمد از او متولد شد. بنابراین، امام سجاد و قاسم بن محمدبن ابى بکر، پسرخاله یکدیگر مى باشند.(۲)

گفتنى است که قاسم بن محمد، جدّ مادرى امام جعفر صادق(علیه السلام) مى باشد.

درباره محل تولد امام زین العابدین(علیه السلام) اکثر مورخان، شهر مدینه را ذکر کرده اند. ولیکن با توجه به این که تولد آن حضرت ، بنا به گفته بسیارى از تاریخ نگاران ، دو سال پیش از شهادت امام على بن ابى طالب(علیه السلام) بود و در ایام خلافت آن حضرت، تمامى فرزندان و خانواده وى، به همراهش در کوفه به سر مى بردند و تا صلح امام حسن مجتبى(علیه السلام) در کوفه استقرار داشتند، باید محل تولد آن حضرت، شهر کوفه باشد، نه شهر مدینه!

لقب هاى شریف آن حضرت عبارتند از: زین العابدین، سیدالعابدین، سیّدالسّاجدین، زین الصالحین، وارث علم النبیین، سجّاد، زاهد، عابد، بکّاء، ذوالثّفنات، زکى و امین.(۳)

کنیه هاى آن حضرت عبارتند از: ابومحمد، ابوالحسن و به قولى ابوالقاسم.

گفتنى است که نسل ابى عبدالله الحسین(علیه السلام) ، منحصراً از امام زین العابدین(علیه السلام) تکثیر و توسعه یافت(۴) و تمامى سادات حسینى، به این امام همام، منتهى مى گردند.

امام زین العابدین(علیه السلام) در زندگى خویش با زمامداران ذیل معاصر بود:

۱- امام على بن ابى طالب(علیه السلام) ، از بنى هاشم

۲- امام حسن مجتبى(علیه السلام) ، از بنى هاشم

۳- معاویه بن ابى سفیان، از بنى امیه

۴- یزید بن معاویه، از بنى امیه

۵- معاویه بن یزید، از بنى امیه

۶- عبدالله بن زبیر، از زبیر بن عوام

۷- مروان بن حکم، از بنى امیه

۸- عبدالملک بن مروان، از بنى امیه

۹- ولید بن عبدالملک، از بنى امیه

امام زین العابدین(علیه السلام) جز در ایام خلافت امیرمؤمنان على بن ابى طالب(علیه السلام) که دادگرترین و شایسته ترین زمامدار اسلامى و ایام کوتاه مدت فرزندش امام حسن مجتبى(علیه السلام) که راه و رسم پدرش را به نیکى ادامه مى داد، از سایر خلفا و حاکمان و عاملان محلى آنان، فشارها و ستم هاى زیادى متحمل گردید، که زشت ترین و فجیع ترین آن ها از سوى یزید بن معاویه به وى تحمیل گردید، یزید در حکومت خویش، امام حسین(علیه السلام) و یارانش را در کربلا شهید و بازماندگانش، از جمله امام زین العابدین(علیه السلام) را اسیر نمود و از این بابت قلوب اهل بیت(علیه السلام) و مؤمنان اصیل را جریحه دار ساخت و لعن ابدى را براى خویش و هم دستان خود فراهم نمود.

امام زین العابدین(علیه السلام) پس از شهادت پدر ارجمندش امام حسین(علیه السلام) ، بنا به وصیت آن حضرت، به مقام امامت نایل آمد و به مدت ۳۵ سال عهده دار مقام عظمى ولایت و امامت شیعیان بود و سرانجام در محرم سال ۹۵ قمرى، از سوى ولید بن عبدالملک، مسموم و سپس به شهادت رسید و در قبرستان بقیع، در کنار قبر مطهر عمویش امام حسن مجتبى(علیه السلام) به خاک سپرده شد.(۵)

پی نوشت:

۱- مناقب آل ابى طالب (ابن شهر آشوب)، ج۳، ص ۳۱۰؛ وصول الأخبار (بهایى عاملى)، ص ۴۲؛ بحارالأنوار (علامه مجلسى)، ج ۶۴، ص ۱۲؛ منتهى الآمال (شیخ عباس قمى)، ج۲، ص ۱
۲- الارشاد (شیخ مفید)، ص ۴۹۲؛ منتهى الآمال، ج۲، ص ۳
۳- مناقب آل ابى طالب، ج۳، ص ۳۱۰؛ منتهى الآمال، ج۲، ص ۳
۴- همان
۵- الارشاد، ص ۴۹۲؛ منتهى الآمال، ج۲، ص ۳۸؛ مناقب آل ابى طالب، ج۳، ص ۳۱۰