ملا عبدالکریم آخوند گزى (ره)

ولادت

عبدالکریم بن مهدى گزى (مهدوى)سال ۱۲۶۰ هـ .ق در قریه ى گز و برخوار متولد شد. پدرش ملا محمد مهدى از افراد خیر و نیک نفس روزگار خود بود و در بین مردم چه خواص یا عوام در این منطقه فردى فرهیخته به شمار مى رفت. درباره او آمده است. درخیرخواهى اصلاح امور شرعیه و غیره ممتاز بوده است وى در قبرستان گز مدفون است . عبدالکریم پس از طى مراحل کودکى در نزد پدر دایى خود مرحوم ملا محمد باقر بن ملا محمد تقى برخوارى گزى معروف به ابوالفقرا که از علما و ادبا و شعراى زمان خود به حساب مى آمد، پرورش یافت.

تحصیلات

عبدالکریم بعد از طى مراحل مقدماتى و فراگیرى برخى علوم و  دانش ها رایج در منطقه ى برخوار و گز راهى اصفهان شده در آن زمان حوزه علمیه ى اصفهان رونق ویژه اى داشت. پس از تحصیل در اصفهان به نجف رفت و درس حاج میرزا حسن خلیلى حاضر شد و سپس به اصفهان بازگشت و به تدریس و تألیف پرداخت.

اساتید

آخوند ملا عبدالکریم گزى از اساتید مبارزى مانند میرزا محمد حسن نجفی، شاگرد صاحب جواهر که ازطرف میرزاى شیرازى به قضاوت و رفع اختلافات مى پرداخت و نیز جزو مراجع تقلید به حساب مى آمد استفاده کرد،  همچنین از مجالس درس میر محمد صادق کتاب فروش از شاگردان سید حجت الاسلام و صاحب جواهر و نیز عالم زاهد آیت الله میرزا ابوالمعالى کلباسى و عالم مشهور آیت الله حاج شیخ محمد باقر نجفى مسجد شاهى معروف به آقا نجفى سود جست.

آخوند پس از کسب فیض از علما و بزرگان دانشمندان زمان خود در اصفهان براى ادامه ى تحصیل و وصول درجات عالى علمى و معنوى راهى عتبات شد و در حوزه علمیه نجف مستقر شد و در آنجا از محضر استادان بزرگى مانند مرحوم حاج سید حسن ترک ( کوه کمرى ) ، آیت الله حاج میرزا حسین خلیلى و آقا میرزا حبیب الله داشت که همه از علماى بزرگ بودند استفاده کرد. وى در کربلا از محضر شیخ على نقى ابرغانى المایرى بهره علمى برد سرانجام آخوند گزى در سال ۱۲۹۸ هـ . ق در سى و هشت سالگى به اخذ درجه اجتهاد نائل آمد و در همان سال به اصفهان بازگشت، اما وى بعد از بازگشت به اصفهان درمدرسه نیم آورد حجره اى مى گیرد و در آنجا ساکن مى شود و مجالس درس وى در همان نهاد آموزشى ( نیم آورد ) دایر مى گردد . زندگى آخوند گزى در اصفهان بدون هرگونه تجمل و عارى از هر نوع تکلف بود، مجالس در س او جالب، دلنشین و پر محتوا بود و طلاب زیادى از محضر او سود مى جستند و درس را با محتواى بالا ارائه مى داد، در ضمن این که گاه گاهى براى رفع خستگى طلاب لطیفه نیز تعریف مى نمود.

استاد جلال الدین همایى از شاگردان برجسته وى بود، مى نویسد : اول آفتاب و پیش از ظهرها و اوایل شب، پس از نماز مغرب و عشاء حوزه درس فقه و اصول داشت. من خدمت ایشان شرایع محقق و مکاسب شیخ مرتضى انصارى را تحصیل کردم . گاهى کتاب  هاى مورد حاجت مرا از محل موقوفه اى که مخصوص این کار بود براى من تهیه مى کرد. در صورتى که دیگر مراجع حتى کسانى که موقوفات کلان براى همین منظور در دست داشتند، دینارى به طلاب کمک نمى کردند.

ویژگى اخلاقی

آخوند گزى از نظر اخلاقى بسیار برجسته بود و حسن اخلاق و مباشرت نیکویش با مردم بسیار یاد شده است وى بیشتر با اقشار محروم جامعه نشست و برخاست مى کرد . در ضمن کلاس وى خالى از لطف نیز نبود، و گاهاً حکایت هاى شیرین نیز نقل مى کرده است و بسیارى از افراد معاصر و مخاطب او حکایات و شوخى هاى ظریف و لطیف از وى نقل مى کنند.

خدمات فرهنگی

ایشان علاوه بر تدریس مسؤولیت رفع مشکلات به ویژه رفتارهاى مناسب او با افرادى که با هم در دعوا و درگیرى بودند و مصالحه بین آنان باعث آوازه وى گردید. آخوند گزى شبها در مدرسه نیم آورد اقامه نماز داشت . و بعد از مرگ شیخ محمد على نجفى بنابر تقاضاى اهل محل در مسجد ذوالفقار به اقامه نماز جماعت پرداخت و شب هاى پنج شنبه به گز مى رفت و پنج شنبه و جمعه را در آنجا به سر مى برد و به امور آن منطقه  رسیدگى مى کرد. او مدرس مدرسهٔ نیماورد اصفهان بود و بسیارى از فضلاى آن دوره از شاگردان او بودند.

تألیفات

۱. رساله اى در اصول دین

۲. دیوان اشعار و مثنویات

۳. رساله ى حاشیه به طهارت شیخ مرتضى انصارى یا رساله علمیه

۴. تذکرهٔ‌القبور

۵. رساله در صیغ العقود

۶. دانشمندان و بزرگان اصفهان

وفات

سرانجام این عالم ربانى در سن ۷۹ سالگى و در شب پنج شنبه سیزدهم ذى الحجه ۱۳۳۹ برابر با ۲۶ خرداد ۱۳۰۰ شمسى دار فانى را وداع گفت و دربقعه تکیه  کازرونى تخت فولاد به خاک سپرده شد.