تربیت زنان و دختران در سیره معصومین(علیهم السلام)

اهمیت تربیت دختران

امروزه بیش از هر زمان دیگر باید به تربیت دختران همت گماشت؛ زیرا از یک سو نزدیک به نیمى از نیروهاى فعال و کارآمد جامعه را قشر زنان و دختران تشکیل مى‌دهند و از سوى دیگر، گستره فعالیت آنان، همه امور فردى و اجتماعى را در بر مى‌گیرد. ضمن آن که پرهیز از اختلاط زن و مرد در بیشتر مراکز و اداره‌هاى خصوصى و دولتى، امرى سخت شده است، در چنین شرایطى باید دانست که تنها در صورت تربیت درست و اسلامى دختران است که جامعه در امنیت به سر مى‌برد و نابهنجارى‌هاى اخلاقى و اجتماعى کاهش مى‌یابد. اگر جامعه زنان و دختران در رفتار و داد و ستد و رفت و آمدهایشان، دستورهاى شرعى را رعایت کنند و با حفظ حجاب و پوشش اسلامى در اجتماع حضور یابند، انحراف‌هاى اخلاقى به میزان قابل توجهى کاهش مى‌یابد؛ زیرا بیشتر نابسامانى‌هاى فرهنگى و اجتماعى بر اثر اختلاط زن و مرد و جوانان دختر و پسر و در پى رعایت نکردن حدود اسلامى پدید مى‌آید که با تربیت دینى نسل جوان به ویژه دختران مى‌توان از این مسئله پیش‌گیرى کرد.

پیام متن

حضور چشمگیر دختران و زنان در جامعه و گسترده بودن فعالیت آنها، به فرهنگ‌سازى درست این گونه ارتباط‌ها نیازمند است که با پرورش درست به دست مى‌آید.

تربیت دختران در محیط خانواده

مهمترین هدف از تربیت دختران افزون بر خودسازى و پرورش باورهاى دینى، آشنا کردن آنان با فنون و شیوه‌هاى زندگى مانند شیوه شوهردارى، فرزند پرورى، همسایه‌دارى و معاشرت با مردم است. بدین معنا که دختران در کنار فراگیرى اندیشه‌هاى دینى و آموختن رفتارهاى اسلامى، نقش‌آفرینى در عرصه‌هاى گوناگون زندگى را بیاموزند. وظیفه مادر است که از کوچکى به آموختن نقش‌ها به فرزندان و دختران شان بپردازد؛ زیرا محیط خانه مناسب‌ترین فضا براى نقش‌آموزى دختران است و مادر، شایسته‌ترین معلم و راهنما براى دختر به شمار مى‌رود.

ارتباط عمیق مادر و فرزند و اعتماد همه جانبه دختر به مادر، مهم‌ترین عامل در اجراى فرآیند تربیت و اثر گذارى آن است. دختر با دیده اطمینان و اعتماد به مادر مى‌نگرند، به گفته او گوش مى‌دهد و هر چه بخواهد بدان عمل مى‌کند. بدین‌سان مادر، تنها کسى است که از نزدیک با دخترش ارتباط دارد و از نیازهاى مادى و معنوى او آگاه است. او بیشترین زمان را در کنار دختر سپرى مى‌کند و از خواسته‌هاى قلبى وى آگاهى کامل دارد. از این رو، قادر است مسائل مهم و ضرورى را روشن و آشکارا با دخترش در میان بگذارد و انجام دادن آن را از وى بخواهد. البته مادر در صورتى مى‌تواند به نقش آفرینى دختر کمک کند که خود، با نقش‌هاى مورد نظر آشنایى کامل داشته باشد.

پیام متن

هدف از تربیت دختران، افزون بر بیمه کردن آنان در برابر انحراف‌هاى دینى و اخلاقى، آموزش نقش‌هاى مورد نیاز وى در زندگى خانوادگى و اجتماعى است، که مناسب‌ترین معلم در این زمینه، مادر و بهترین مدرسه براى انجام این کار، محیط خانه است.

زن و انجام وظیفه هم‌سو با ویژگى‌هاى جسمانى

هر چند زن و مرد در اصل آفرینش، دو گوهر از یک وجودند و مراحل تکوین و رشد جسمى را به صورت یکسان مى‌گذرانند، تفاوت‌هایى نیز با هم دارند که در خور دقت و توجه است. از نظر جسمى و بدنى، تفاوت‌هاى چشم‌گیرى میان زن و مرد هست که از این نظر، هر گروه ویژگى‌هاى مربوط به خود را دارد. زن بر اثر ظرافت و آسیب‌پذیر بودن جسمى، تحمل کارهاى پرانرژى و طاقت فرسا را ندارد. از این رو، استقامت و پایدارى زن در انجام امور مربوط به نقل و انتقال اشیاى سنگین و فعالیت‌هاى فیزیکى، بسیار کمتر از مرد است.

ویژگى‌هاى جسمى و روحى زن و مرد، منشأ بسیارى از تفاوت‌ها در نقش‌هاى اجرایى و اجتماعى آن دو در مقام عمل شده است که آثار خود را در سطح جامعه نشان مى‌دهند. زنان براساس زمینه‌ها و شرایط وجودى خود، قادر به انجام دادن برخى از وظایف اجتماعى که مردان توان آن را دارند، نخواهند بود. (۱)

پیامبر اکرم(صلى الله علیه و آله و سلم) نیز با توجه به این امر، پس از ازدواج حضرت على(علیه السلام) و فاطمه(علیها السلام) نوعى تقسیم کارى میان آن‌ها به وجود آورد که هماهنگ با وضع جسمى آن دو باشد و هر کدام از آنها به وظایف خاص خود عمل کنند. در حدیثى آمده است که پس از ورود فاطمه(علیهاالسلام) به خانه على(علیه السلام)، پیامبر صبحگاهان به خانه على(علیه السلام) آمد و على و فاطمه(علیها السلام) را در کنار خود نشاند و فرمود: کارهاى داخل خانه همچون غذا پختن، جارو زدن، اداره فرزندان و مانند آن به عهده فاطمه(علیهاالسلام) و کارهاى بیرون خانه مانند تهیه مواد خوراکى و فراهم ساختن هیزم وظیفه على(علیه السلام) باشد. (۲)

در حقیقت، این جداسازى وظایف، بر اساس استعداد و توانایى‌هاى ذاتى زن و مرد صورت گرفت و با شرایط فیزیکى و روانى آن دو هماهنگ بود. به علاوه، زن و مرد با پذیرفتن مسئولیت‌هاى ویژه خود، نوعى صفا و صمیمیت را در فضاى خانه حکم مى‌کنند.

پیام متن

هر کدام از زن و مرد باید وظایف خود را انجام دهند و کارهاى داخل خانه بیشتر به وظیفه زن و امور بیرون خانه وظیفه مرد است. به تعبیر مولوی:

هر کسى را بهر کارى ساختند.

تربیت اقتصادى دختران

یکى از جنبه‌هاى تربیت زنان و دختران، تربیت اقتصادى آنان است. اگر زنان و دختران از دانش اقتصاد خانواده بهره مند باشند، بهتر مى‌توانند به ایفاى نقش خانه‌دارى بپردازند. تربیت اقتصادى به معناى کارآموزى فنون خانه‌دارى و فراگیرى شیوه‌هاى درست مصرف مالى است. آشنا ساختن دختران با آشپزى و تهیه غذاى مناسب بدون اسراف و تباه کردن مواد اولیه، از وظایف مادران است.

قرآن کریم دستورهاى متعددى در زمینه اقتصاد و امور معیشتى مردم دارد و همه آنها را به رعایت میانه روى در دخل و خرج سفارش مى‌کند. مسرفین و کسانى که در استفاده از منابع و امکانات مادى زیاده روى مى‌کنند، در قرآن از اهل دوزخ شمرده شده‌اند، آنجا که خداوند مى‌فرماید: «و ان المسرفین هم أصحاب النار؛ و مسرفان اهل آتشند.» (غافر: ۴۳)

ایجاد روحیه میانه‌روى در دختران، از عوامل مهم در اداره اقتصاد خانواده است، به گونه‌اى که این ویژگى در موفقیت و پیدایش رضایت اعضاى خانواده و سازگارى با آنان، به ویژه تأمین رضایت شوهر نقش حیاتى دارد. اگر دختر در خانه پدر با روحیه میانه‌روى و آینده‌نگرى بزرگ شود، مى‌تواند آن روش را در خانه شوهر نیز ادامه دهد و زندگى آبرومندى را براى خود و اعضاى خانواده اش فراهم کند. در مقابل، اگر پدر و مادر به تربیت دختر توجه نکنند و او تجمل گرا و خودسر بار آید، چنین دخترى در اداره امور خانه موفق نخواهد بود، چنان که دختران خانواده‌هاى سرمایه‌دار که بیشتر در ناز و نعمت بزرگ مى‌شوند، توانایى چندانى در اداره خانه ندارند. در واقع، بسیارى از آنها با توجه به نوع زندگى در خانه پدر، توقع زیاد و خواسته‌هاى نامعقول دارند که شوهران سطح متوسط جامعه، از پاسخ گویى دچار سستى و فروپاشى مى‌شود.

سیره فاطمه زهرا(علیها السلام)، الگوى مناسب میانه روى و قناعت و بى‌نیازى از مردم است که زنان مسلمان باید از آن پیروى کنند. جریان انفاق لباس عروسى و بسنده کردن به پیراهن کهنه، از رویدادهاى بسیار زیبا و جالبى است که تنها در شب عروسى دخت پیامبر اکرم(صلى الله علیه و آله و سلم) فاطمه زهرا(علیها السلام) واقع شده و در طول تاریخ نظیر آن مشاهده نشده است. (۳) یکى از آرزوهاى معمول جوانان این است که مراسم ازدواجشان به عنوان مراسمى که یک بار در زندگى شان اتفاق مى‌افتد، باید هر چه با شکوه برگزار شود. این مسئله، طبیعى است و هر جوانى خواهان آن است، ولى حضرت زهرا(علیها السلام) که تربیت یافته مکتب مکتب وحى بود، فراتر از خواسته‌ها و گرایش‌هاى انسانى مى‌اندیشید و با عمل به سیره رسول خدا(صلى الله علیه و آله و سلم) در قناعت ورزى، در همان شب به یاد ماندنى زیباترین لباسش را به سائل داد و رضاى خدا و پیامبرش را بر خواسته‌هاى طبیعى خود مقدم داشت.

پیام متن

تربیت اقتصادى، در اداره کردن زندگى نقش اساسى دارد و در ایفاى نقش خانه‌دارى و امور معیشتى اثر گذار است. از این رو، لازم است از دوره کودکى به تربیت اقتصادى دختران اهتمام ورزید و آنها را با روحیه قناعت و صرفه‌جویى پرورش داد. زندگى با عزت و شرافت فاطمه زهرا(علیهاالسلام) که با ایثار و از خود گذشتگى عجین بود، برترین راهنماى زنان و دختران مسلمان است.

بهره‌بردارى درست زن از ویژگى‌هاى عاطفى و روانى خود

زن از نظر روانى و عاطفى، سرشار از مهر و محبت و صفا و صمیمیت است. ساختار وجودى زن به گونه‌اى است که در مقایسه با مرد قدرت جذب بیشترى دارد و در ابراز احساس‌ها و عواطف نیز توان بالایى دارد و این ویژگى عاطفى و روانى زن، فرصتى است تا او در اداره امور خانواده و تربیت نسل فرزند نقش مهمى را به خوبى و شایستگى ایفا کنند. بر این اساس، مهم‌ترین نقشى که از وى انتظار مى‌رود، جز نقش تربیتى نیست. (۴)

پیام متن

زنان به دلیل بهره‌مندى از عاطفه‌اى سرشار و روانى لطیف، در امر تربیت فرزندان، از مردان موفق ترند.

دختران و مسائل بلوغ

بر اساس تفاوت‌هاى جسمى و روحى زن و مرد، شرایط بلوغ و زمان انجام دادن وظایف دینى و مذهبى آنان نیز متفاوت است. دختر زودتر از پسر به تکلیف مى‌رسد و پدر و مادر باید به این مسئله توجه داشته باشند. چه بسا ممکن است برخى از خانواده‌ها از اهمیت این امر بى‌خبر باشند و سن تکلیف فرزندان خود را از یاد ببرند و زمانى با خبر شوند که بسیارى از تکلیف‌هاى الهى از آنان فوت شده و فرزندان به موقع آنها را انجام نداده اند. دختر بر اساس ویژگى‌هاى بیولوژیکى و روانى خود، زودتر آماده پذیرش وظایف و آموزه‌هاى دینى مى‌شود. اسلام با توجه به این ویژگى مى‌خواهد، دختران پیش از پسران در زیر خیمه انسان‌ساز دین و مذهب وارد شوند و معارف اسلامى را بیاموزند؛ زیرا انجام دادن عبادت و پاى‌بندى به وظایف دینى و اسلامى، در اصلاح و تربیت انسان نقش اساسى دارد. خداوند خطاب به مریم – مادر حضرت عیسى(علیه السلام) – مى‌فرماید: «اى مریم! در برابر پروردگارت خضوع کن و پیشانى بر زمین بگذار و با رکوع کنندگان رکوع کن».(آل عمران : ۴۳)

از بعضى تفسیرها بر مى‌آید که این خطاب در نه سالگى مریم بوده و او پس از آن، همواره در حال عبادت بود تا آنجا که بر اثر عبادت، در رسیدن به کمالات معنوى از بزرگان و دانشمندان عصر خود پیشى گرفت.(۵) شاید به این دلیل بود که حضرت مریم با جان و دل پذیراى دستورهاى خدا شد و عاشقانه به عبادت او پرداخت. به هر حال، پاى‌بندى به انجام دادن وظایف دینى و مذهبى، این امکان را به دختران مى‌دهد که زودتر آمادگى لازم را براى ایفا نقش‌هایى چون مادرى و خانه‌دارى پیدا کنند.

از آن جا دختر زودتر از پسر به تکلیف مى‌رسد، آموزش‌هاى ویژه‌اى را مى‌طلبد. بدین معنا که احکام عملى ویژه زنان و دختران، باید پیش از بلوغ، به آنان آموزش داده شود تا هنگام رو به رو شدن با آنچه به زوى برایشان پیش مى‌آید، دچار مشکل روحى نشوند. چه بسا دخترانى که بر اثر بى‌خبرى از آنچه هنگام بلوغ براى دختران اتفاق مى‌افتد، دچار نگرانى و پریشانى روانى و گاه گرفتار پیامدهاى ناگوارى چون بیمارى مى‌شوند. این مسئله را با تربیت و آموزش به موقع وظایف دینى و آگاه‌سازى او مى‌توان کنترل کرد.

پیام متن

آگاهى دادن به دختر درباره آنچه بر اثر دگرگونى‌هاى جسمى هنگام بلوغ براى او رخ مى‌دهد، او را از سرگردانى و افسردگى حفظ مى‌کند.

برخى نقش‌هاى سازنده دختران و زنان

۱- نقش شوهردارى

مهم‌ترین نقش مورد انتظار از یک زن، شوهر‌دارى است که پس از پیوند زناشویى مطرح مى‌شود. این نقش زنان، در زندگى اجتماعى و خانوادگى تأثیر بسزایى دارد. اگر زن در این زمینه به وظیفه خود به خوبى عمل کند، مى‌تواند افراد شایسته‌اى را تربیت کند و تحویل جامعه دهد.

پیدایش عواطف دوستانه و محبت‌آمیز میان زن و مرد پس از ازدواج، مهمترین عامل استحکام و پایدارى نهاد خانواده به شمار مى‌رود. وجود مهر و عواطف عاشقانه زن و شوهر، از عنایت‌هاى ویژه الهى است که بر اساس نیاز فطرى و طبیعى انسان در سرشت آنها نهاده شده است و این امر، در جهت رشد و تکامل مادى و معنوى جامعه تأثیر گذار است. (۶)

روایت‌هاى اسلامى نیز بر نقش شوهر‌دارى زن تأکید فراوان دارند و مهمترین وظیفه او را خوش رفتارى با شوهر مى‌داند. از جمله عنوان‌هایى که براى تبیین این مطلب زیاد در احادیث به کار رفته، «حسن التبعل»(۷) است. خانواده یک اجتماع کوچک از جامعه‌اى بزرگ است و به نظم و انضباط و برقرارى امنیت و آرامش نیاز شدید دارد و این رفتار شایسته زن با شوهر، از عوامل مهم برقرارى آرامش در کانون خانواده به شمار مى‌رود.

زندگى سراسر نور حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام)، در این زمینه سرمشق خوبى براى زنان مسلمان است و زنان باید روش زندگى را از او بیاموزند. همسر بزرگوار فاطمه(علیها السلام)، حضرت على(علیه السلام) درباره شوهردارى او مى‌فرماید: «در طول زندگى با فاطمه(علیها السلام)، هرگز مخالفتى از او ندیدم و هیچ گاه کارى بر خلاف میل من انجام نداد.»(۸) از حضرت فاطمه(علیها السلام) نیز نقل شده که در آخرین لحظه‌هاى زندگى ضمن درخواست حلالیت از شوهرش على(علیه السلام) مى فرمود:

هر چند مى‌دانم در طول زندگى کارى بر خلاف رضایت تو انجام ندادم، ولى از پدرم رسول الله(صلى الله علیه و آله و سلم) شنیدم که زنى در قیامت وارد بهشت نمى‌شود، مگر این که شوهر از او راضى باشد. (۹)

پیام متن

مهم‌ترین نقش زن، نقش شوهردارى اوست که منشأ بسیارى از آثار مؤثر و سودمند در زندگى مشترک خانوادگى است و برترین الگو در این زمینه، سیره عملى فاطمه زهرا(علیهاالسلام) در محیط خانه و رفتار با على(علیه السلام) است و زنان باید از آن حضرت الگوى واقعى بگیرند.

۲-نقش مادى

مادر، واژه‌اى است زیبا و پرجاذبه که در هر مکتب و آیینى به عنوان سمبل ایثار و فداکارى شناخته مى‌شود. آغوش پر مهر مادر، مظهر صفا و صمیمیت، عشق و محبت، تعهد و وفادارى است که هر مادر با احساسى حاضر است، در راه تأمین نیازهاى مادى و معنوى فرزند و فراهم ساختن وسایل رفاه و آسایش او به هر گونه ایثار و از خودگذشتگى تن دهد. مادر به لحاظ روحى و روانى، آمادگى آن را دارد که در مسیر تأمین نیازهاى فرزندان خود همه گونه رنج و زحمت را با جان و دل بپذیرد تا فرزندش به اوج سعادت مادى و معنوى دست یابد.

عنوان مادرى، افتخارى است براى زنان که هر بانویى پس از ازدواج در انتظار آن به سر مى‌برد و امید مادر شدن را دارد. بر این اساس، در هر خانواده‌اى که نوزادى، به ویژه نخستین فرزند به دنیا بیاید، سرور و خوش حالى، همه اعضاى آن را فرا مى‌گیرد. فرزند افزون بر این که میوه شیرین پیوند زناشویى است، در تحکیم پایه‌هاى نظام خانواده نیز تأثیر بسزا دارد. وجود فرزند در خانواده تا حدودى از پیش آمدن اختلاف‌ها و درگیرى‌هاى خانوادگى جلوگیرى مى‌کند. بسیارند خانواده‌هایى که در پى تولد فرزند همه اختلاف‌هایشان یک باره برچیده شده و به جاى آن، بذر مهر و محبت، از نو در دل زن و شوهر کاشته مى‌شود و سرانجام، به زندگى سعادت‌مندى دست مى‌یابند.

زندگى فاطمه زهرا(علیها السلام) در عین کوتاه بودن آن، تابلوى درخشانى است در مسیر خانواده‌هاى مسلمان که همه جنبه‌هاى آشکار و نهان آن، الگوى مناسبى براى مادران امروز جامعه است. ابراز عواطف حضرت زهرا(علیها السلام) به فرزندان و مهر و محبت ورزى او با آنان، نشان‌دهنده عمق احساس مادرى است. در روایتى نقل شده که هر وقت فاطمه(علیها السلام) مى‌خواست با فرزند خردسالش امام حسن(علیه السلام) بازى کند، او را روى دستش بالا و پایین مى‌کرد و این اشعار را زمزمه وار مى‌خواند:

اشبه اباک یاحسن

و اخلع عن الحق الرسن

واعبد الها ذا منن

و لا توال ذا الاحن

‌اى حسن جان! مانند پدرت باش، ریسمان را از گردن حق بردار. خداى احسان‌کننده را پرستش کن و با افراد کینه توز دوستى مکن.(۱۰)

پیام متن

مقام مادرى، همانند درختى پر از میوه است که از میوه‌هاى آن، فرزند پرورى و آرامش‌دهى به فضاى خانه است.

۳- نقش خانه‌دارى

خانه‌دارى به معناى ساماندهى امور خانه، از وظایف زنان است و این کار، در رشد و پیشرفت مادى و معنوى خانواده اثر فراوان دارد. برقرارى نظم و انضباط و پاکیزگى، فضاى خانه را معطر مى‌سازد و نشاط روحى و روانى را میان اعضاى آن حکم فرما مى‌کند.

خانه‌دارى شامل کارهاى داخل منزل نظیر پخت و پز، نظافت، شست و شوى ظروف، پذیرایى میهمان و مانند آنهاست. انجام دادن این امور به طور معمول به عهده زنان است؛ زیرا آنها بهتر از مرد از عهده چنین کارهایى برمى‌آیند.

سیره و رفتار معصومین(علیهم السلام) به ویژه در سیره حضرت زهرا(علیها السلام) در محیط خانواده، چراغ روشنى فرا راه زنان خانه‌دار است. حضرت زهرا(علیها السلام) با آن مقام و عظمتى که نزد خدا و پیامبر داشت، نه تنها از انجام دادن کارهاى خانه شانه خالى نمى‌کرد، به عنوان یک زن خانه‌دار نقش‌هاى خانه‌دارى، همسر‌دارى و مادرى خود را به خوبى ایفا مى‌کرد. خانه دارى، وظیفه مهمى است که اگر زن به درستى به انجام دادن آن موفق شود، هم خانه‌اى به همراه آرامش را شکل خواهد داد و هم در تربیت فرزندان گام‌هاى بلندى بر خواهد داشت.

پیام متن

ارزش معنوى خانه‌دارى زن در مقایسه با ارزش مادى شاغل بودن او بیشتر است و عاقلانه آن است که در صورت ضرورت نداشتن شاغل بود زن، به کار مقدس خانه‌دارى بپردازد.

۴-نقش تربیتى

در محیط خانه و اجتماع، برجسته‌ترین نقش زن، نقش تربیتى اوست. این نقش از آنجا روشن مى‌شود که کودک نخستین بار در آغوش مادر قرار مى‌گیرد و آداب و رسوم اجتماعى را از آنجا مى‌آموزد. کودک از دامن مادر فرا مى‌گیرد که چگونه با دیگران رفتار کند. چگونگى رفتار مادر با کودک، در شکل‌دهى ساختار شخصیتى او تأثیر بسزا دارد. از این رو، کارشناسان مسائل تربیتى بر نقش مادر تربیت فرزند همواره تأکید دارند.

زن، با بهره‌مندى از عواطف سرشار و مهر و محبت مادرى، شایستگى تربیت انسان‌هاى وارسته و شایسته را دارد. امام خمینى(رحمه الله علیه) مى‌فرماید:

نقش زن در جامعه بالاتر از نقش مرد است. براى این که زنان و بانوان افزون بر این که خودشان یک قشر فعال در همه ابعاد زندگى هستند، قشرهاى فعال را نیز در دامن خودشان تربیت مى‌کنند. خدمت زن به جامعه، از خدمت معلم بالاتر است و از خدمت همه کس بالاتر است و این، امرى است که انبیا مى‌خواستند. (۱۱)

بانوان مسلمان مى‌توانند، نقش تربیتى را از بانوى نمونه اسلام، فاطمه زهرا(علیها السلام) بیاموزند و این که آن حضرت چگونه توانست در مدت کوتاه شخصیت‌هاى والا مقامى مانند حسن، حسین، زینب کبرى و ام کلثوم(علیهم السلام) را پرورش دهد. حضرت فاطمه(علیها السلام) با وجود گرفتارى‌ها و مشکلات فراوانى که به ویژه پس از رحلت پدر بزرگوارش داشت، توانست نقش‌هاى خود را در جایگاه یک مادر و مربى در بالاترین حد ممکن ایفا کند. بانویى که ضمن همکارى و هم دلى کامل با شوهر، به تربیت فرزند همت گماشت و با بهره‌گیرى از روش‌هاى مناسب به این امر اهتمام ورزید و انجام وظیفه کرد. اگر زنان و مادران جامعه از سیره و رفتار حضرت زهرا(علیها السلام) پیروى کنند و روش‌هاى تربیتى آن بزرگ بانو را پیشه خود قرار دهند، در عرصه‌هاى گوناگون خواهند توانست به خوبى به وظیفه خود عمل کنند.

پیام متن

تربیت فرزند، از وظایف اصلى زنان به شمار مى‌آید و باید در این زمینه به اندازه لازم توجه و دقت به کار برند و همانند فاطمه زهرا(علیها السلام) فرزندان شایسته‌اى را پرورش و تحویل جامعه دهند.

پى‌نوشت‌:

۱- معاونت پرورشى آموزش و پرورش، منشور تربیتى دختران، انتشارات تربیت، ۱۳۷۸، ص ۱۳.

۲- میرزا حسین نورى، مستدرک الوسائل، مؤسسه آل البیت، ج ۲، ص ۵۵۱.

۳- نک: محمد مهدى تاج لنگرودى، اخلاق حضرت فاطمه، دفتر نشر ممتاز،۱۳۷۵، ص ۸۶.

۴- على قائمى، سازندگى و تربیت دختران، ص ۲۸۱.

۵-تفسیر نمونه، ج ۲، ص ۳۹۹.

۶-نک: هاشمى رفسنجانى، تفسیر راهنما، بوستان کتاب، ۱۳۸۲، ج ۱۴، ص ۱۷۲.

۷- وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص ۱۶۳.

۸- مناقب خوارزمى، ص ۳۵۳.

۹- همان.

۱۰- اخلاق حضرت فاطمه علیهاالسلام، ص ۲۵.

۱۱- جایگاه زن در اندیشه امام خمینى رحمه الله، ص ۱۳۲.

منبع: ماهنامه طوبى

محمد احسانى