میخائیل یان دوفویه (۱۹۰۹-۱۸۳۶م )

اشاره:

میخائیل یان دوفویه، مستشرق هلندی، در نهم اوت سال ۱۸۳۶م در هلند به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را در رشته الهیات و فلسفه دانشگاه لیدن هلند به پایان رسانید و سپس با انتخاب رشته زبان‏های سامی، به آموختن زبان عربی پرداخت. دوفویه پس از آن دروس خود را ادامه داد و با اخذ مدرک دکترای الهیات، به عنوان مترجم زبان‏های شرقی، مشغول به کار گردید.

در همین زمان تنظیم نسخه‏ های خطی و کشف و شناسایى آنها از گنجینه‏ های کتابخانه لیدنِ هلند به او محول شد. وی در این زمان به دست‏نویس‏های نفیسی دست یافت که خاورشناسان پیش از او متوجه آنها نشده بودند که از این میان یک سری از کتاب‏های جغرافی‏دان‏های قرون اولیه اسلامی بود. دوفویه در جریان تدریس خود، برای دانشجویان زبان عربی اهمیتی فراوان قائل بود و یکی از خدمت‏هایش به آنان، تأسیس مؤسسه ‏ای برای کمک به آنان بود. وی علاوه بر تدریس، ریاست هیأت تحریریه مجلدات سه گانه دایرهالمعارف اسلامی لیدن را برعهده گرفت و در انجمن‏های علمیِ شرق‏‌شناسی عضویت یافت. دوفویه هم‏چنین به زبان‏های فرانسوی، انگلیسی، لاتینی، آلمانی و یونانی تسلط داشت و در حدود سی‏صد مقاله در مجلات گوناگون ارائه نمود.این خاورشناس پرکار هلندی، دارای اطلاعات وسیعی در زمینه تاریخ و جغرافیای ممالک اسلامی و ادبیات عرب بود و پس از کشف و شناسایى کتاب معروف تاریخ الرُّسَل و الملوک اثر محمد بن جریر طبری، مورخ و دانشمند مشهور مسلمان، شهرت بیشتری به دست آورد. او دقت خود را روی مؤلفان اولیه اسلامی و به خصوص مورخان و جغرافی‏دان‏‌های مسلمان و شعرای قرون اولیه اسلام متمرکز ساخت و برای مقدمه‏ نویسی، حاشیه‏ نویسی، یادداشت‏نگاری و فهرست‏نویسی بر این کتب، تلاش فراوانی به انجام رساند. شهرت دوفویه به عنوان یکی از دانشمندان طراز اول هلندی، علاوه بر تبحر در تاریخ، جغرافیا، ادبیات و کتاب‏شناسی اسلامی و عربی این است که وی به ندرت مرتکب خطا و اشتباه شده است و نسل‏های بعد از او با اطمینان خاطر، از یافته‏های علمی‏اش بهره می‏بردند. تهیه و تدوین متون جغرافیایى عربی قرون سوم و چهارم هجری در هشت جلد و نیز انتشار بیش از ۳۰ نسخه از کتاب‏های تاریخی و جغرافیایى جهان اسلام، از جمله اقدامات اوست. پروفسور میخائیل یان دوفویه، سرانجام پس از عمری تحقیق و تالیف، در ۱۷ مه ۱۹۰۹م در ۷۳ سالگی درگذشت.

منبع :سایت راسخون