یونس بن یعقوب

شیخ طوسی، رحمه‏ الله، در کتاب رجالش، او را از اصحاب حضرت صادق  ، حضرت کاظم، و حضرت رضا  علیهم‏السلام شمرده، و گوید که او کتابی دارد و ثقه است
یونس پسر خواهر معاویه بن عمار است، زیرا که مادرش «منیه» دختر عمار بن ابی ‏معاویه دهنی است. او از خواص حضرت صادق (ع) و حضرت کاظم (ع) بوده و از طرف حضرت موسی بن جعفر (ع) وکالت داشته، و در زمان حضرت رضا (ع) در مدینه وفات کرده است. او تصنیفی موسوم به کتاب الحج دارد.
شیخ مفید، رحمه ‏الله، وی را از فقهای اصحاب حضرت صادق (ع) و حضرت کاظم (ع) دانسته و گوید که او از اعلام رؤسایی است که حلال و حرام دین از آنان گرفته شده، و کسی بر آنان طعن نزده، و ایشان صاحبان مصنفات بسیارند.
بزرگان علما درباره یونس اختلاف دارند، گرچه بیشترین را عقیده چنین است که «او امامی و ثقه بوده است» و این گفته شیخ طوسی و نجاشی و فاضل امین وفاضل جزائری است
کشی، رحمه ‏الله، روایاتی نقل کرده که مشعر بر حسن عقیده اوست، مانند این حدیث که نقل فرموده از یونس که گفت: برای حضرت موسی بن جعفر (ع) نام ه‏ای فرستادم و در آن نامه نوشتم: «سیدی» (آقای من). حضرت به نامه رسان فرموده بود که به من بگوید: «برادر». [۹] .
و نیز کشی نقل کرده از یونس که گفت: حضرت صادق (ع) چیزی به من فرمودند که مرا خشنود ساخت، و آن این بود که فرمودند: به خدا سوگند، تو نزد ما متهم نیستی، و تو یک تن از ما خاندانی؛ خداوند تو را با رسول الله (ص) و خاندانش (ع) قرار دهد، و قرار داده، ان شاء الله.
سپس کشی گوید: ببین چگونه خداوند یونس را عاقبت به خیر کرد و مدفن او را در جوار رسول الله صلی الله علیه و آله قرار داد. [۱۱] .
و نیز کشی روایت کرده که یونس، در ایام حیات حضرت رضا (ع)، در مدینه وفات کرد، آن حضرت امر فرمود که حنوط و کفن و جمیع ما یحتاج ا را آماده کردند، و امر فرود تا موالی خود و موالی پدر و جدش بر جنازه او حاضر شدند، و به ایشان فرمود: یونس اگر چه ساکن عراق بوده اما مولی جد بزرگوارم حضرت صادق (ع) است؛ از برای او در بقیع قبری آماده سازید، و اگر اهل مدینه گفتند که این مرد عراقی است و ما نمی ‏گذاریم که در بقیع دفن شود بگویید: این مرد مولای حضرت صادق (ع) است که در عراق ساکن بوده، اگر شما نگذارید ما او را در بقیع دفن نماییم ما هم بعد از این نخواهیم گذاشت که موالی خود را در بقیع دفن نمایید. پس او را در بقیع دفن نمودند.
محمد بن ولید از صفوان بن یحیی نقل کرده که گفت: به حضرت رضا (ع) عرض‏ کردم: فدایت گردم، بسیار خوشحال شدم از آن لطف و محبتی که در حق یونس (در زمینه تکفین و تدفین) نمودی. حضرت فرمود: لطف الهی را درباره او مشاهده نما که او را از عراق به جوار پیامبر خود صلی الله علیه و آله انتقال داد
و نیز از محمد بن ولید روایت شده که گفت: روزی بر سر قبر یونس رفته بودم که صاحب مقبره (مباشیر قبرستان بقیع) نزد من آمد و گفت: این شخص کیست که حضرت علی بن موسی الرضا (ع) به من امر فرموده که بر قبر او چهل ماه  هر روز یک مرتبه آب بپاشم؟
و هم صاحب مقبره گفت: سریر پیغمبر (ص) نزد من است، هرگاه کسی از بنی‏ هاشم بمیرد آن سریر در شبش صدا می ‏کند، من می‏ فهمم که کسی از ایشان مرده و با خود می‏ گویم: کی از ایشان مرده؟ و چون صبح می ‏شود آن وقت می‏ فهمم. در شب وفات این مرد نیز سریر صدا کرد، من گفتم: کی از ایشان مرده؟ کسی که از ایشان بیمار نبود! همین که روز شد، نزد من آمدند و سریر را گرفتند، و گفتند: مولی ابی‏ عبدالله الصادق (ع) که در عراق ساکن بوده وفات کرده است

پی نوشت ها:

[۱] رجال الطوسی، ص ۳۳۵٫
[۲] رجال الطوسی، ص ۳۶۳٫
[۳] رجال الطوسی، ص ۳۹۴٫
[۴] رجال الطوسی، ص ۳۶۳٫
– و در فهرست طوسی، ص ۳۶۸ گوید: یونس کتابی دارد که جماعتی از او نقل کرده‏اند.
[۵] رجال نجاشی، ص ۳۱۱٫
[۶] تنقیح المقال، ج ۳، ص ۳۴۴، ردیف ۱۳۳۶۵٫
[۷] خلاصه الاقوال، علامه حلی، ص ۸۹٫
[۸] تنقیح المقال، ج ۳، ص ۳۴۴٫
[۹] اختیار معرفه الرجال، ص ۳۸۸٫
[۱۰] یا حضرت موسی بن جعفر (ع).
[۱۱] اختیار معرفه الرجال، ص ۳۸۸٫
[۱۲] اختیار معرفه الرجال، ص ۳۸۶ – رجال کبیر، ص ۳۸۱٫
[۱۳] اختیار معرفه الرجال، ص ۳۸۷ – رجال کبیر، ص ۳۸۱٫
[۱۴] یا چهل روز (تردید از راوی است).
[۱۵] اختیار معرفه الرجال، ص ۳۸۶ – رجال کبیر، ص ۳۸۱٫