- زمان مطالعه : 4 دقیقه
- توسط : حمید الله رفیعی
- 0 نظر
اشاره:
یزید بْن مَغْفِل جُعْفی از یاران امیرالمومنین(علیه‌السلام) و امام حسین(علیه‌السلام) و از شهدای کربلا است. او در جنگ صفین و جنگ نهروان در سپاه امام علی(علیه‌السلام) جنگید. یزید از مکه تا کربلا با اباعبدالله همراه بود و در روز عاشورا به شهادت رسید. وی را یکی از تابعین، فردی شجاع و از شاعران شیعه نام برده‌اند.
معرفی
نام کامل او یزید بن مَغفِل بن جُعف (عوف) بن سعدُالعشره (العشیره) مِذحَجی جُعفی است. وی پسرعموی حجاج بن مسروق جعفی (از شهدای کربلا) و یکی از شجاعان شیعه و از شاعران توانا بود.[۱] در منابع تاریخی نام وی را به صورت‌های مختلف ذکر کرده‌اند: یزید یا زید بن مَعقِل،[۲] بَدر بن مَعقِل،[۳] مُنذِر بن مُفَضَّل[۴] و بدر بن مَغفِل.[۵] البته بیشتر منابع از دو اسم یزید بن معقل و یزید بن مغفل جعفی نام برده‌اند.
محمدتقی شوشتری معتقد است که نام او در تاریخ تحریف شده است و به نام یکی از دشمنان اهل بیت(علیه‌السلام) که در کربلا حضور داشته است شبیه گردیده است. وی همچنین صحابی بودن ایشان و نیز حضور در جنگ‌هایی مثل جنگ با خریت بن راشد (از خوارج) را رد کرده آن را به افراد دیگری مربوط دانسته است.[۶]
با دقت در کتاب‌های تاریخی و رجالی می‌توان نتیجه گرفت که در این دوره دو یزید بن معقل وجود داشته است؛ یکی یزید بن معقل (یزید بن مغفل) جعفی که از اصحاب و یاران امام حسین(علیه‌السلام) و از شهدای کربلا است و دیگری یزید بن معقل بن عمیر بن ربیعه، که از طرفداران امویان و در سپاه عمر سعد در روز دهم محرم سال ۶۱ هجری قمری حضور داشت و بدست بریر بن خضیر از اصحاب امام کشته شد.[۷]
صحابی پیامبر(ص)
مرزبانی در کتاب معجم الشعرا او را از تابعان و پدرش را جزو صحابه دانسته ولی مامقانی می‌نویسد: او دوران پیامبر را درک کرد و از صحابه پیغمبر بود و در دوران خلافت عمر در جنگ قادسیه حضور داشت.[۸] ابن حجر عسقلانی نیز یزید مغفل و برادرش زهیر را از صحابه ذکر کرده است.[۹]
یار امام علی(علیه‌السلام)
بر اساس گزارش‌های تاریخی، یزید بن مغفل، از جمله اصحاب و یاران حضرت علی(علیه‌السلام) بود که در جنگ صفین در کنار امام و در مقابل سپاه معاویه قرار گرفت. همچنین در دوران حضرت علی(علیه‌السلام) در زمانی که خوارج به رهبری خریت بن راشد در منطقه اهواز و ساحل دریا دست به شورش زده بودند، او در یاری امام شرکت نمود و فرماندهی میمنه سپاه را برعهده داشت که سرانجامِ این جنگ به شکست خوارج و کشته شدن خِرّیت منتهی شد.[۱۰]
یار امام حسین(علیه‌السلام)
یزید بن مغفل در ماجرای قیام امام حسین، در شهر مکه همراه با حجاج بن مسروق به امام حسین(علیه‌السلام) ملحق شد و از آنجا تا کربلا آن‌حضرت را همراهی کرد، در بین راه، وقتی که امام به قصر بنی مقاتل رسید و خیمه عبیدالله بن حر جعفی را دید، حجاج بن مسروق جعفی و یزید بن مغفل جعفی را برای دعوت نزد عبیدالله بن حر فرستاد. این دو نفر پیام امام را به عبیدالله بن حر ابلاغ کردند و سخنان او را به امام حسین(علیه‌السلام) رساندند.[۱۱]
در روز عاشورا، یزید بن مغفل از امام حسین(علیه‌السلام) اجازه مبارزه خواست. پس از آنکه امام اجازه فرمود، گام پیش نهاد و این رجز را می‌خواند:
انا یزید وأنا ابن مغفل وفی یمینی نصل سیف منجل
أعلو به الهامات وسط القسطل عن الحسین الماجد المفضل
من یزید و پسر مغفل هستم؛ و در کفم شمشیری است برنده و پیکانی چاک دهنده.
بدان وسیله در میان گرد و غبار بر مردم حمله می‌برم: در دفاع از حسین ارجمند و با فضیلت.
مورخان گفته‌اند که او چنان جنگی کرد که مانند آن دیده نشده بود. عده‌ای را کشت و آنگاه خود به شهادت رسید.[۱۲]
ابن حجر عسقلانی، رجزِ یزید بن مغفل را به‌گونه دیگری نقل می‌کند که با این رجز متفاوت است.[۱۳]
در زیارت‌نامه‌ها
در زیارت ناحیه مقدسه معروف به زیارت الشهداء سلامی بر او فرستاده شده است: «السَّلامُ عَلی زَید بن مَعْقِلِ الْجُعفِی» و در نسخه‌ای دیگر از همین زیارت، نام او «بدر بن معقل جعفی»[۱۴] ذکر شده و محتوای همین نسخه در برخی کتاب‌های رجالی آمده است.[۱۵] برخی رجال‌شناسان معتقدند که «مُنذِر بن المُفَضَّل الجعفی» که در زیارت رجبیه امام حسین(علیه‌السلام) به او سلام داده شده همین یزید بن مغفل است.[۱۶] بنابراین نظر، نام او در این دو زیارت‌نامه اما با اسامی متفاوت ذکر شده است.
پی نوشت:
- طبسی، با کاروان حسینی، ج۱، ص۳۴۳-۳۴۴.
- طوسی، رجال طوسی، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۰۱؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌‌طالب، ۱۳۷۵ق، ج۳، ص۲۳۲.
- خویی، معجم رجال الحدیث، ج۴، ص۱۸۱.
- شمس‌الدین، أنصار الحسین، ج۱، ص۸۸.
- بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۷ق، ج۳، ص۱۹۸.
- تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۹ق، ج۱۱، ص۱۱۵.
- طبری، تاریخ طبری، ج۴، ص۳۲۸-۳۲۹.
- طبسی، با کاروان حسینی، ج۱، ص۳۴۴.
- ابن حجر، الإصابه، ۱۹۹۵م، ج۶، ص۵۵۴.
- ثقفی، الغارات، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۱۲۸؛ حسینی شیرازی، ذخیره الدارین، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۴۰۷؛ طبسی، با کاروان حسینی، ج۱، ص۳۴۴.
- حسینی شیرازی، ذخیره الدارین، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۴۰۷؛ طبسی، با کاروان حسینی، ج۱، ص۳۴۴.
- سماوی، إبصار العین، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۱۵۳؛ طبسی، با کاروان حسینی، ج۱، ص۳۴۴.
- ابن حجر، الإصابه، ۱۹۹۵م، ج۶، ص۵۵۴.
- ابن طاووس، ااقبال الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۷۸.
- خویی، معجم رجال الحدیث، ج۴، ص۱۸۱.
- شمس‌الدین، أنصار الحسین، ج۱، ص۸۸.
منابع
- ابن حجر العسقلانی، الإصابه فی تمییز الصحابه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۹۹۵م.
- ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب (علیهم‌السلام)، نجف، مطبعه الحیدریه، ۱۳۷۵ق.
- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، بیروت،دار التعارف للمطبوعات، ۱۳۹۷ق.
- حسینی شیرازی، سید عبدالمجید، ذخیره الدارین فیما یتعلق بمصائب الحسین(علیه‌السلام)، تصحیح باقر دُرْیاب النجفی، قم، معاونیه دراسات جمعیه التاریخ الاسلامی، ۱۴۲۲ق.
- خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، مؤسسه الخوئی الإسلامیه.
- تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۹ق.
- ثقفی، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال، الغارات، ترجمه عبدالحمید آیتی، تهران، وزارت ارشاد، ۱۳۷۴ش.
- سماوی، محمد بن طاهر، إبصار العین فی أنصار الحسین علیه‌السلام، قم، مرکز الدراسات الإسلامیه لحرس الثوره، ۱۴۱۹ق.
- سید بن طاووس، الإقبال بالأعمال الحسنه، محقق / مصحح: قیومی اصفهانی، جواد، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۶ش.
منبع: ویکی شیعه
فایل تصویری در سایت شما
فایل صوتی در سایت شما
به اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی