گزارش منابع اولیه درباره ولادت امام(ع)

با توجه به اهمیت فوق العاده ولادت با سعادت مصلح جهانی، صدها تن از علمای برجسته، محدثان وارسته مورخان شایسته و فقیهان، تاریخ دقیق آن لحظه با شکوه را در منابع حدیثی، رجالی، تفسیری و تاریخی خود ثبت کرده اند.در این جا به برخی از این منابع که در قرون اولیه غیبت کبری یا در عصر غیبت صغری نوشته شده اشاره می شود.
۱. قدیمی ترین منبعی که در آن  تاریخ تولد امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ ذکر شده، کتاب گران سنگ «اثبات الرجعه» اثر فضل بن شاذان نیشابوری است.
فضل بن شاذان چهار امام معصوم امام رضا، امام جواد، امام هادی و امام حسن عسکری ( علیهم السلام )را درک کرد، و از آن ها حدیث نقل کرده است. وی در ربیع الاول سال ۲۶۰ هجری قمری، اندکی قبل از شهادت امام حسن عسکری(ع) دیده از جهان فرو بسته است.
وی در کتاب «اثبات الرجعه» تاریخ دقیق میلاد مسعود قبله موعود را با یک واسطه از امام حسن عسکری ( علیه السلام )روایت کرده که متن و ترجمه حدیث ذکر می شود: فضل بن شاذان از محمد بن علی بن حمزه از امام حسن عسکری ( علیه السلام ) روایت می کند که فرمود:
قد ولد ولی الله و حجته علی عباده و خلیفتی من بعدی، مختونا لیله النصف من شعبان سنه خمس و خمسین و مأتین، عند طلوع الفجر و کان اول من غسله رضوان خازن الجنان، مع جمع من الملائکه المقربین بمائ الکوثر و السلسبیل، ثم غسلته عمتی حکیمه بنت محمد بن علی الرضا (علیهم السلام) .
ولی خدا و حجت خدا بر بندگان و جانشین من بعد از من، در شب نیمه شعبان، سال ۲۵۵، به هنگام طلوع فجر به صورت ختنه شده، دیده به جهان گشود.نخستین کسی که او را غسل داد «رضوان» خازن بهشت بود، که با گروهی از فرشتگان مقرب با آب کوثر و سلسبیل او را شست و شو داد، سپس عمه ام «حکیمه» دختر امام جواد ( علیه السلام ) او را شست و شو داد.[۱]
۲. ابو جعفر محمد بن یعقوب کلینی، متوفای ۳۲۹ هجری قمری، در کتاب شریف اصول کافی آورده است که «حضرت صاحب ـ علیه السلام ـ در نیمه شعبان سال ۲۵۵ متولد شده است. این توقیع از ناحیه امام ابی محمد عسکری ( علیه السلام ) بیرون آمده که: این است سزای آن کسی که به خدا افترا بندد درباره دوستان او، او گمان می کرد مرا می کشد و من فرزندی ندارم، چگونه دیدی توانائی خدا را؟ و برای او فرزندی متولد شد که او را (م ح م د) نامید»[۲]
۳. ابو جعفر محمد بن  علی بن حسین بن بابویه معروف به صدوق، متوفای ۳۸۱ هجری قمری، نویسنده کتاب «کمال الدین و تمام النعمه» که با دعای امام مهدی(ع) به دنیا آمده و با دستور آن حضرت این کتاب را نوشته است در باب ۴۲ با عنوان «روایات میلاد قائم( علیه السلام ) پانزده حدیث درباره تولد آن حضرت اورده است. از جمله:
«صاحب الزمان (علیه السلام) در نیمه شعبان سال ۲۵۵هجری قمری متولد گردید.»[۳]
۴. ابو عبدالله محمد بن محمد بن النعمان معروف به مفید، متوفای ۴۱۳ هجری قمری، که مرجع تقلید شیعیان امامیه بود از امتیازات و فضائل خاصه شیخ مفید توقیعات آن حضرت به وی می باشد.
در مورد میلاد آن حضرت می گوید:
«حضرت ولی عصر ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ در نیمه شعبان سال ۲۵۵ هجری قمری متولد شد.»[۴]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱. عصر ظهور،نویسنده:علی کورانی.
۲. روزگار رهایی، نویسنده:کامل سلیمانی. (ترجمه مهدی پور)

پی نوشت ها:
[۱]. محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج۵۱، ص ۲۴ و حر عاملی، اثبات الهداه، قم، ۱۳۹۹، ج۳، ص ۵۷۰.
[۲]. کلینی، اصول کافی، ترجمه: محمد باقر کمره ای، انتشارات اسوه، دوم، ۱۳۷۲،ج۳ ص ۵۱۹، باب ولادت حضرت صاحب ـ علیه السلام ـ .
[۳]. صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، تحقیق و تصحیح:  علی اکبر غفاری، ترجمه منصور پهلوان، قم: دارالحدیث، دوم، ۱۳۸۲،ج۲، ص ۱۵۵.
[۴]. شیخ مفید، الارشاد، ترجمه شیخ محمد باقر ساعدی، تهران، کتاب فروشی اسلامیه، سوم، ۱۳۷۶، باب ۳۷، ص ۶۷۲.