وصف امام هادی(ع) در کلام علمای اهل سنت

اشاره:

امام هادی(علیه‌السلام) امام دهم شیعه در میان اهل سنت و علمای بزرگ شان از عظمت، جبلّت و جایگاهی بس رفیع برخوردار است. متن پیش رو به بیان برخی اوصاف آن حضرت در کلام علمای اهل سنت می پردازد. امام هادی(علیه‌السلام) گرچه امام دهم شیعه در میان اهل سنت و علمای بزرگ شان از عظمت، جبلّت و جایگاهی بس رفیع برخوردار است و نظرات علمایی چون انقد المنقدین عامه شمس الدین ذهبی، ابن کثیر، یافعی و… درباره امام ایشان بسیار قابل توجه است. در این مقاله به ذکر مواردی به مقتضای مقال و مجال می پردازیم:

شمس الدین ذهبی(متوفای ۷۴۸ق) از علما و استوانه های علمی اهل تسنن پیرامون امام هادی چنین می ­نویسد: “وکذلک ولده الملقب بالهادی شریف جلیل” وهمچنین فرزند او [امام جواد ]، لقبش هادی، فردی شریف و با جلالت بود.[۱]

وی در کتاب العِبَر نیز چنین می نویسد: “وکان فقیها إماما متعبدا” ایشان [امام هاد (علیه‌السلام)] امامی فقیه و فردی عبادت پیشه بود.[۲]

یافعی(متوفای ۷۶۸ ه) از علمای اهل سنت پیرامون آن حضرت چنین می نگارد: “سنه اربع وخمسین ومائتین فیها توفی العسکری أبو الحسن علی الهادی بن محمد الجواد بن علی الرضأ بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق العلوی الحسینی عاش اربعین سنه وکان متعبدا فقیها اماما. حوادث سال دویست و پنجاه و چهار: در این سال عسکری، ابوالحسن هادی بن محمد جواد بن علی رضا بن موسی کاظم بن جعفر صادق علوی حسینی وفات کرد. چهل سال زندگی کرد. او اهل عبادت، فقیه و امام و پیشوا بود.[۳]

ابن کثیر دمشقی(متوفای ۷۷۴ق) نیز که از برجسته ترین شاگردان ابن تیمیه می باشد، امام هادی(علیه‌السلام) را چنین توصیف می کند: وأما أبو الحسن علی الهادی… وقد کان عابدا زاهدا… وهو علی التراب لیس دونه حائل. ابو الحسن هادی… او فردی عابد و زاهد بود… روی خاک می نشست در حالی که زیر اندازی زیر پایش نبود (کنایه از زهد و ساده زیستی حضرت).[۴]

ابن حجر هیثمی (متوفای ۹۷۳ق) از علمای متعصب اهل تسنن پیرامون علم و سخاوت آن حضرت چنین می نویسد: “وکان وارث أبیه علما وسخاء” او علم و سخاوت را از پدرش به ارث برده بود.[۵]

ابن صباغ مالکی(متوفای ۸۵۵ق) وجود مقدس امام هادی را چنین معرفی می کند: “فضل أبیالحسن علی الهادی قد ضرب علی المجره قبابه و مد علی نجوم السماء اطنابه و ما تعد منقبه الا و له أفخرها و لا تذکر مکرمه الا و له فضیلتها و لا تورد محمده الا و له تفصیلها و جملتها. استحق ذلک بما فی جوهر نفسه من کرم تفرد بخصائصه فکانت نفسه مهذبه و اخلاقه مستعذبه و سیرته عادله و افعاله فاضله و هو من الوقار و السکون و الطمأنینه و الفقه و النزاهه و الزهاده و النباهه علی السیره النبویه و الشنشنه العلویه و نفس زکیه و همه عالیه لا یقاربها أحد من الأنام و لا یداینها.

گنبد فضل ابوالحسن علی هادی بر کهکشانها سر زده شعاع فضائلش تا ستارگان آسمانها امتداد یافته است و هیچ فضیلت و منقبتی نیست مگر این که افتخار آمیزترین آن پیش او است و برای این شایسته این فضیلت است که در جوهر ذات او کرامتی که در ویژگیهای آن یگانه است و سرستش پاکیزه شده از عیب و نقص و اخلاقش خوش و شیرین و سیرت و روشش متعادل و افعالش با فضیلت می باشد او در وقار و سکون و طمأنینه و فقه و نزاهت و پرهیزگاری و دانائی و آگاهی مطابق روش پیامبر و خوی و عادت علوی بود و دارای سرشت پاک و همت عالی بود که کسی از مردم به آن حد نمی رسید.[۶]

این موارد تنها گوشه ای از دریای فضائل امام هادی (علیه‌السلام) است. امید که مسلمین عموماً و شیعیان خصوصا بیش از پیش معرفت خویش را نسبت به ساحت قدسی امام هادی افزایش دهند و بدانند که چه نعمت و گوهری نایاب را دارا هستند !

پی نوشت:

[۱]. الذهبی الشافعی، شمس الدین ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفای۷۴۸ هـ)، سیر أعلام النبلاء، ج ۱۳ ص ۱۲۱، تحقیق: شعیب الأرنؤوط، محمد نعیم العرقسوسی، ناشر: مؤسسه الرساله – بیروت، الطبعه: التاسعه، ۱۴۱۳هـ

[۲]. الذهبی الشافعی، شمس الدین ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفای ۷۴۸ هـ)، العبر فی خبر من غبر، ج ۲ ص ۱۲، تحقیق: د. صلاح الدین المنجد، ناشر: مطبعه حکومه الکویت – الکویت، الطبعه: الثانی، ۱۹۸۴.

[۳]. الیافعی، ابومحمد عبد الله بن أسعد بن علی بن سلیمان (متوفای۷۶۸هـ)، مرآه الجنان وعبره الیقظان، ج ۲ ص ۱۵۹ و ۱۶۰، ناشر: دار الکتاب الإسلامی – القاهره – ۱۴۱۳هـ – ۱۹۹۳م.

[۴]. ابن کثیر الدمشقی، ابوالفداء إسماعیل بن عمر القرشی (متوفای۷۷۴هـ)، البدایه والنهایه، ج ۱۱ ص ۱۵، ناشر: مکتبه المعارف – بیروت.

[۵]. الهیثمی، ابوالعباس أحمد بن محمد بن علی ابن حجر (متوفای۹۷۳هـ)، الصواعق المحرقه علی أهل الرفض والضلال والزندقه، ج ۲ ص ۵۹۸، تحقیق: عبد الرحمن بن عبد الله الترکی – کامل محمد الخراط، ناشر: مؤسسه الرساله – لبنان، الطبعه: الأولی، ۱۴۱۷هـ – ۱۹۹۷م.

[۶]. المالکی، علی بن محمد بن أحمد المالکی المکی المعروف بابن الصباغ (متوفای۸۸۵هـ)، الفصول المهمه فی معرفه الأئمه، ج ۲ ص ۱۰۷۳ و ۱۰۷۴، تحقیق: سامی الغریری، ناشر: دار الحدیث للطباعه والنشر مرکز الطباعه والنشر فی دار الحدیث – قم، الطبعه الأولی: ۱۴۲۲ هـ.

منبع: خبرگزاری مهر