نکاتی درباره زیاد قهر کردن زن و شوهرها که باید بدانند

قهر کردن و لجبازی و اصرار بر آن، یکی از شایع ترین مشکلات رفتاری بین زن و شوهر هاست…

فقط یک مشاجره کوچک کافی بود تا نسترن با شوهرش قهر کند و تا دو-سه ماه با او حرف نزند، همه ارتباط کلامی آنها به یک سلام و خداحافظ خلاصه می شد و آنها نه مثل همسر، بلکه مانند هم خانه ای که هیچ نقطه اشتراکی ندارند، با هم زندگی می کردند.

نکته جالب این است که نسترن می گوید واقعا دوست ندارم برای مدت طولانی با همسرم قهر کنم، ولی وقتی مشکلی پیش می آید نمی دانم چگونه باید با او آشتی کنم.

برای این‌ که قهرهای کوچک، مابه کینه های عمیق و طولانی تبدیل نشود، باید مهارت آشتی کردن را مانند دیگر مهارت های زندگی بیاموزیم. اما ابتدا بدانیم قهر چیست و چرا ما در زندگی خود به این رفتار متوسل می شویم؟

ریشه رفتار قهر کردن

قهر کردن رفتاری است که ریشه در هیجان منفی توام با خشم و عصبانیت دارد و بسته به شدت و ضعف آن، از چند ساعت تا سالیان سال ممکن است طول بکشد. قهر وضعی است که در آن، فرد، ارتباط عادی خود را با شخص یا افرادی خاص قطع می کند‌ یا کاهش می دهد که معمولا نیز هنگام برآورده نشدن توقعات و انتظارات به‌ وجود می آید و هر چه این توقعات بیشتر باشد، میزان حساسیت و زودرنجی هم بیشتر شده و در نتیجه احتمال قهر کردن هم افزایش می یابد.

این رفتار می تواند مثبت و منفی باشد، مثبت است اگر جانشین انتخاب های عجولانه و غیر منطقی شود‌ یا عاملی برای تادیب و مانع تسلیم شدن در برابر اوامر زورگویانه دیگری باشد؛ اما منفی و آسیب زا است اگر از روی انتقام، لجبازی و عدم گذشت و بخشش اتفاق بیفتد.

لجبازی، مکمل و چاشنی قهر کردن

قهر کردن معمولا با لجبازی تکمیل می شود و در اغلب موارد، هدف از لجبازی، این است که فردی که قهر کرده، قصد دارد با این عمل خود، پیامی را به دیگری انتقال دهد که او را به اهدافش برساند؛ چنانچه اوضاع بر وفق مراد و انتظارات پیش نرود، لجبازی ادامه می یابد‌ و بیشتر می شود.

برخی افراد وقتی با کسی قهر می کنند، تمام رفتار و حرکات منفی وی را با بزرگنمایی کرده، بد جلوه می دهند و به موضوع بحث دامن می زنند که نتیجه این رفتارهای ناپخته و کودکانه، باعث بروز قهرهای طولانی مدت می شود.

قهر کردن برای هر دو طرف، سخت، تلخ، بسیار استرس زا و ‌مایوس کننده است حتی اگر شخص با وارونه کردن احساسات خود، قصد خوب و عادی جلوه دادن شرایط را داشته باشد، نباید فریب او را خورد.

بی تردید او در شرایط خوبی قرار ندارد و انرژی روانی زیادی را از دست می دهد، پس دوست دارد سریع تر از فضای قهر بیرون بیاید، اما چون راه دیگری بلد نیست، مجبور می شود با فریب موقت خویش، در آن موقعیت باقی بماند.

ادامه قهر و لجبازی، آزار دهنده است، به گونه ای که گاه به آسیب های متعددی در زندگی فرد منجر می شود که بزرگترین آن، از هم پاشیده شدن بنیان خانواده است.

مهمترین اثر منفی قهر کردن

قهر کردن همسران، موجب ایجاد فاصله عاطفی بین آنها شده و به مرور زمان با طولانی شدن آن، دلسردی بین آنها را افزایش می دهد، حتی فضای عشق ورزی را به فضای همزیستی تبدیل می کند تا جایی که به جای مراوده های عاطفی و روانی، زوجین فقط خود را متعهد به انجام وظایف روزمره می دانند.

چه کسانی بیشتر قهر می کنند؟

قهر کردن و لجبازی کردن، دو رفتار مختلف است که در یک خصوصیات اخلاقی واحدی ریشه دارد، این دو، محصول خشم افراد درونگرا، کم جرات، ضعیف، کم رو و خجالتی، کم حرف، تودار و مرموز، پرتوقع و ناتوان در ابراز احساسات و عواطف است.

البته قهر به‌ عنوان سلاحی برای بیان اعتراض و دلخوری می تواند از سوی هر کسی اتفاق بیفتد، اما از جانب کسانی که دارای ویژگی های گفته شده هستند، بیشتر سر می زند، زیرا این افراد معمولا اهل احتیاط بوده و نمی توانند هیجانات خود را کنترل و بیان کنند، ترس و نگرانی های مخفی بسیاری دارند، توان ابراز وجود ندارند و نمی توانند قاطعانه خواسته هایشان را بیان کرده و از نظر، ایده و عقیده خود دفاع کنند.

اینها رفتاری خشونت آمیز، آشکار و قابل استنادی انجام نمی دهند که کسی بتواند محکوم و متهم شان کند، به همین دلایل قهر را انتخاب می کنند تا بی سر و صدا و بدون پرداخت هزینه ای طرف مقابل شان را به ستوه آورند.

قانون همه یا هیچ!

مردان از قانون همه یا هیچ استفاده می کنند. یک رابطه یا از نظرشان کلا مختومه است یا ادامه دار، هیچ نقطه میانی در یک رابطه برای خودشان قائل نیستند و چون نسبت به زنان در ارتباط کلامی ضعف دارند، به همین دلیل نمی توانند از قهر به‌ عنوان ابراز ناراحتی استفاده کنند.

زن ها بیشتر قهر می کنند یا مردها؟

نمی توان دقیق گفت مردها بیشتر قهر می کنند یا زنان، ولی بین زنان و مردان در علت توسل به این رفتار تفاوت وجود دارد.

قهر کردن واکنش تنبیهی برای نشان دادن نارضایتی است که زنان از قهر برای نمایش نارضایتی خود استفاده می کنند. زنان مشتاق نشان دادن عواطف و احساساتشان به محیط اطراف هستند، بنابراین با تصمیم به قهر، سریعا می خواهند ثابت کنند که از مسئله ای ناراحت هستند، در واقع یک زن با هدف جلب توجه طرف مقابل قهر می کند.

از سوی دیگر زن برای بیان احساسات و عواطف خود، از کلمات استفاده کرده و تصور می کند‌ بدترین جریمه برای دیگران، محروم کردن آنها از حرف زدن است، اما این هرگز به معنی قطع کل رابطه نیست و آشتی کردن حتمی است، اما مردان از قانون همه یا هیچ استفاده می کنند.

یک رابطه یا از نظرشان کلا مختومه است یا ادامه دار، هیچ نقطه میانی در یک رابطه برای خودشان قائل نیستند و چون نسبت به زنان در ارتباط کلامی ضعف دارند، به همین دلیل نمی توانند از قهر به‌ عنوان ابراز ناراحتی استفاده کنند، چون مانند آنها از گفت و گو نکردن ناراحت و اذیت نمی شوند، شاید به همین دلیل است که برخی از مردان، اگر قهر کنند و در دور باطل لجبازی گرفتار شوند، دیگر کمتر حاضر به آشتی می شوند، حتی اگر به ضررشان‌ تمام شود.

چرا قهر می کنیم؟

افرادی که زیاد قهر می کنند، عموما انتقاد ناپذیر و زود رنج هستند و اعتماد به نفس کمی دارند و از عزت نفس بالایی برخوردار نیستند. آنها هنگام رویارویی با مشکلات یا اختلاف عقیده با دیگران، احساس ترس و حقارت می کنند و به ناچار برای دفاع از خود و اجتناب از استرس و اضطراب، راهی جز قهر کردن نمی یابند، در حقیقت، فرد با قهر و محل نگذاشتن به دیگری، به نوعی از مسئله فرار می کند که این خود، نشانه ترس و ضعف شخصیتی فرد است.

نبود شناخت از یکدیگر

زن به بهانه این که همسرش به او توجهی ندارد و هر وقت به خانه می رسد، فقط به فکر استراحت و تماشای برنامه دلخواه تلویزیونی اش است، با شوهرش بگو مگو می کند و ترجیح می دهد قهر کند تا شاید همسرش رفتار اشتباه خود را اصلاح کند.

در این مثال، هدف زن، نزدیک شدن به همسر و در کانون توجه او قرار گرفتن است، اما قهر کردن، مرد را متوجه چیز دیگری می کند (عادت همیشگی اش است، دلش از جایی دیگر پر است، امروز غرغرو شده است و…) که دقیقا بر عکس نیاز و خواسته قلبی زن است.

بسیاری از ما هدف هایمان را گم کرده ایم و از همدیگر شناختی نداریم، خودمحوریم و کلام و رفتارمان را بدون توجه به خواسته ها، نیازها و انتظارات طرف مقابل مطرح می کنیم و نمی دانیم دقیقا از یکدیگر چه می خواهیم، طرف مقابلمان چطور فکر می کند و دوست دارد ما چگونه با او رفتار کنیم. در نتیجه تفاوت نگاه و نگرش نه تنها مشکل ساز می شود، بلکه با احساس ناامیدی و یاس نیز همراه می شود.

اگر به این مطلب آگاه شویم قطعا بسیاری از زمینه های اختلافات و سوء تفاهم ها و در نتیجه قهر کردن های کوتاه مدت و گاه بلند مدت از زندگی هایمان حذف خواهد شد.

در این مثال اگر زن به اندازه کافی شوهرش را بشناسد و بداند که مرد با نگاه کردن به تلویزیون و گوش کردن به اخبار، آرام آرام در فضای منزل قرار می گیرد و بعد از تجدید قوا، قطعا به او توجه خواهد کرد، هیچ‌گاه برای جلب توجه و محبت همسرش متوسل به قهر کردن نمی شود.

چگونه جلوی قهر را بگیریم؟

برای حفظ رابطه خود با همسرتان، باید دست از این رفتار ناپخته و غیرمنطقی بردارید و به جای رفتارهای ناکارامد و تخریب گر، رفتارهایی با محوریت محبت و مهرورزی را جایگزین کنید.

۱-سکوت

غالبا کسی با قهر تنبیه نمی شود بلکه بر عکس، کدورت ها نیز بیشتر می شود، بنابراین بهتر است به جای قهر کردن، سکوت کنید و البته پیش از سکوت به همسر خود توضیح دهید که به خاطر شرایط پیش آمده، ادامه بحث می تواند اوضاع را بدتر کند. بنابراین ترجیح می دهم فعلا سکوت کنم. سپس محیط را ترک کنید و پس از فروکش کردن ناراحتی عصبانیت خود، دوباره مشکلات خود را در آرامش حل کنید.

۲-پیش قدم شوید

در صورتی که احساس می کنید قهر کردن شما یا همسرتان بیش از اندازه طولانی شده و به رابطه بین شما آسیب می زند، بهتر است پیشقدم شوید و نباید تصور نکنید که این کار لزوما باعث می شود که کوچک شوید.

البته در این قبیل موارد، بهتر است که همیشه یک نفر پیشقدم نشود و طرف مقابل هم گاهی برای آشتی گام بردارد؛ زیرا پیشقدم شدن همیشگی یک نفر، به مرور این احساس را در او ایجاد می کند که تنها کسی است که برای رابطه تلاش می کند.

۳-ناراحت نشوید

گاهی اوقات ممکن است همسر شما تیکه ای بیاندازد یا گوشه و کنایه ای بزند یا رفتار شما را مسخره کند، در همه این موارد، سعی کنید ناراحت نشوید، برخی از افراد هنگام عصبانیت نمی توانند رفتار خود را کنترل کنند و همسر شما نیز ممکن است یکی از این افراد باشد. بنابراین در این هنگام به یاد داشته باشید که با خشم و عصبانیت شما، فقط همه چیز بدتر می شود.

۴-لجبازی ممنوع

همواره در طول زندگی مشترک خود، راه آشتی را باز بگذارید و در صورت لزوم معذرت خواهی هم بکنید. به یاد داشته باشید که نگه داشتن یک رابطه و حل مسئله، یک مهارت است. رفتن به اتاق و بیرون نیامدن، قطع کردن تلفن و موارد دیگر، همگی لجبازی هایی هستند که فقط شرایط را سخت تر و پیچیده تر می کنند.

۵-همسر خود را تشویق به حرف زدن کنید

از همسر خود بخواهید تا به طور واضح و شفاف، دلیل ناراحتی خود را برای شما توضیح دهد. مثلا ممکن است بگوید: وقتی امروز تلفن من را جواب ندادی بسیار ناراحت شدم. پس از شنیدن حرف همسرتان، حتما با او همدلی و همدردی کنید و بگویید که اگر شما هم جای او بودید قطعا چنین احساسی پیدا می کردید. سپس به او قول دهید که از این به بعد، سعی می کنید همیشه به تماس های او پاسخ دهید.

۶-مشاوره

متاسفانه هنوز هم برای بسیاری از افراد و خانواده ها، مشاوره آخرین راه و آخرین گزینه برای حل مسائل زندگی محسوب می شود. این در حالی است که اگر زوجین به موقع به مشاور و مشاوره مراجعه کنند، توانایی بسیار بیشتری در بهبود زندگی و روابط خود با همسر پیدا می کنند. همواره به یاد داشته باشید که کمک گرفتن از یک متخصص مجرب، می تواند در بهبود و ارتقای رابطه شما نقش مهمی داشته باشد.

۷-محرک ها را شناسایی کنید

ممکن است برخی همسران نسبت به برخی مسائل، حساسیت خاصی داشته باشند. در این صورت می توانید با یک راهکار مناسب و در عین حال ساده، از وقوع تنش در رابطه خود پیشگیری کنید. مثلا اگر همسر شما ناراحت می شود که “فراموش کردید کودک خود را از مدرسه به خانه بیاورید” یا “فراموش کردید سالروز ازدواج خود را جشن بگیرید”، بهترین کار، وارد کردن زمان کارها و مناسبت های خاص در تقویم گوشی یا تقویم جیبی است.

با این روش، شما به خوبی محرک های عصبانیت و بحث برانگیز را شناسایی و از وقوع تنش های آینده جلوگیری کرده اید.

منبع: بخش خانواده ایرانی تبیان

(فرآوری و تغییرات در متن: حسین فاضلی)