مقابله با استرس و تغییرات ناشی از طلاق

در زندگی هر فرد بالغی، متارکه و طلاق، از سخت‌ترین مسأله‌ها به شمار می‌آید. منشأ استرس بیشتراین سه عامل هستند:

۱-مسئولیت‌ها و وظایف روزانه که می‌بایست انجام شوند
۲-فقدان روابط مناسب و همچنین فشارهای مالی
۳-نیاز به ساختن شخصیتی جدید به عنوان یک فرد

منابع استرس

۱) تغییرات در زندگی خانوادگی، تغییر در: وظایف خانه، مخارج خانواده، رابطه با دوستان و اقوام، مسئولیت‌ها و وظایف والدین.
۲) فقدان برخی امور مثل همسر، امنیت ذهنی، زندگی مشترک، رابطه صحیح جنسی
۳) تغییر: دوباره مجرد شدن
و سوالاتی از قبیل این که: من که هستم؟ و چه کاری می‌خواهم با زندگیم بکنم؟

تغییرات در خانواده

برایَ اغلب زوج‌هایی که دارای فرزند هستند، طلاق به معنای پایان زندگی مشترک نیست، بلکه بدین معنیست که خانواده می‌بایست روند زندگی خانوادگی خود را تغییر دهد؛ برای مثال کارهای روزانه خانه، مخارج، نقش والدین و رابطه با اقوام و دوستان باید دوباره تعریف گردد. البته چنین تغییراتی می‌تواند استرس‌زا باشد.

فعالیت‌های روزمره خانه

وظایفی چون شست و شو، پخت و پز و خرید خانه باید انجام شوند که هر یک از زوجین پیش از این خود را در انجام آنها با همسر خود شریک می‌داند و چون وظایف قبلا تعیین شده اند، همین امر ممکن است کمی آزاردهنده باشد.

امور مالی خانواده

نوع مخارج خانواده نیز اغلب می‌بایست تغییر کند که این تغییر نیز به طرز قابل توجهی استرس و تنش را بین زوجین بیشتر می‌کند.

وظایف والدین

اگر اکنون یکی از والدین، نان آور اصلی خانواده است و دیگری خانه را اداره می‌کند، هر کدام از آنها شاید پس از طلاق مجبور به انجام هر دوی این وظایف باشند. والدین باید پاسخ گوی سوالات بسیاری را در مورد فرزندانشان باشند؛ سوالاتی از این دست که هنگام بیماری فرزند چه کسی در خانه می‌ماند؟ یا کدامیک زودتر از سر کار برمی‌گردند تا بچه را به دندانپزشکی ببرند؟

رابطه با اقوام و دوستان

در تعامل با اقوام و دوستان، باید تجدید نظر کرد. ممکن است اعضای خانواده به خاطر راحتی و آسایش خود، ارتباط خود را با برخی از آشنایان را قطع کنند.

از دست دادن روابط، دارایی‌ها و رویاهای مهم

هر فردی به عشق، امنیت، صمیمیت و تعلقاتی که از رابطه با دیگران حاصل می‌شود، نیاز دارد. ازدواج یکی از مهمترین این روابط به شمار می‌آید که نبود آن موجب استرس بیشتر و آشفتگی‌های احساسی می‌گردد.

البته تمامی افراد به یک میزان، به یک طریق و یا همزمان دچار کمبود این مسائل نمی‌شوند. برخی فقدان صمیمیت را زمانی احساس می‌کنند که در حال جدا شدن هستند. برخی دیگر هم که جدایی را برای خود سخت می‌دانند، امیدوارند که بتوانند رابطه شان را دوباره برقرار سازند. کمبود‌های دیگری که از طلاق و جدایی ناشی می‌شود نیز موجب کاهش حس امنیت و سلامت فرد می‌گردد.

بیشتر مردم با نوع زندگی، خانه، متعلقات، حیوانات خانگی و ارتباطات روزانه با فرزندانشان خو می‌گیرند، در حالی که خود ازآن بی‌خبرند.

تغییر شخصیت

طلاق بحرانیست که روی شخصیت فرد تاثیر می‌گذارد. افراد، دیگر نقش زن و شوهر ندارند. در همین حال آنها می‌بایست درباره وظایفشان به عنوان والدین، کارمند و مدیرخانه تغییر عقیده دهند. مردم اغلب با این سوال مواجه می‌شوند که: من که هستم؟ با زندگیم چه می‌خواهم بکنم؟

شناسایی علایم شخصی استرس

مردم الگوهای فکری، احساسی و رفتاری‌ای را دنبال می‌کنند که نشانگر استرس در آنهاست. اگر از این الگوها آگاه نباشید، ممکن است متوجه علایم استرس نگردید. در لیست زیر واکنشهایی را که در شرایط استرس زا به شما دست می‌دهد تیک بزنید.

تغییرات رفتاری

ـ گریه
ـ دوری از هم
ـ پرخاشگری
ـ خستگی مفرط
ـ بی‌قراری
ـ بدخوابی
ـ تحولات احساسی
ـ دلتنگی
ـ گناه
ـ افسردگی
ـ تشویش و اضطراب
ـ درگیری
ـ کج‌خلقی
ـ ترس
ـ فرسودگی
ـ نوسانات خلقی و روحی

افکار و احساسات مربوط به استرس

فکر می‌کنید توانایی مبارزه ندارید
به دلایل نا معلومی احساس ترس می‌کنید
درباره همه چیز، کوچک و بزرگ، نگرانید
همیشه ترس دارید اتفاق بدی رخ دهد
احساس می‌کنید شاید از همسرتان جدا شوید
دائما افکار آزار دهنده به شما هجوم می‌آورد
دید منفی نسبت به خودتان دارید
دید منفی نسبت به جهان دارید
هیچ چیز راضیتان نمی‌کند
نمی‌توانید تمرکز کنید
کابوس می‌بینید
احساس نا امیدی می‌کنید
احساس خواری می‌کنید
احساس می‌کنید قادر به تصمیم‌گیری نیستید
احساس سردرگمی می‌کنید
خود را مقصر می‌دانید

اداره زندگی

یکی از راه های کاهش استرس کنترل و اداره کردن زندگیست. در اینجا به راههایی اشاره می‌کنیم که می‌توانید کنترل فردی دوباره بدست آورید. با روش‌های زیر به تمدد اعصاب برسید:

ـ در یک مکان آرام بنشینید و به هیچ چیز فکر نکنید.
ـ موسیقی دلخواهتان را گوش کنید و با نوای آن آرام شوید.
ـ دستان خود را دراز کرده و اجازه بدهید تا ماهیچه‌هایتان احساس راحتی کنند.
پیرامون خود را با این روش‌ها کنترل کنید:
ـ فعالیت‌های خود را برنامه ریزی کنید تا دچار سردرگمی نشوید.
ـ اولویت‌های خود را مشخص کرده و به آنها عمل کنید.
ـ وظایف خود را به موقع انجام دهید.
ـ تنها با دستور پزشک دارو مصرف کنید.
ـ برای یک بار هم که شده به یک درخواست ” نه” بگویید.
ـ بین کار و تفریح تعادل برقرار کنید.
خود را با این روش‌ها آرام کنید:
ـ به آهستگی غذا بخورید.
ـ به آهستگی راه بروید.
ـ به آهستگی صحبت کنید.
ـ تا وقتی صحبت کسی تمام نشده کاملا به او گوش دهید.
ـ سحر خیز باشید.
ـ به اندازه کافی استراحت کنید.
عصبانیت خود را با این توصیه‌ها کنترل کنید:
ـ پیش از این که عصبانی شوید به طرف مقابل بگویید که چه احساسی دارید.
ـ از موقیعیتی که شما را عصبی می‌کند دوری کنید تا غضبتان فروکش کند.
ـ یک حرکت فیزیکی(جسمی) انجام دهید تا انرژی حاصل از خشم خود را خالی کنید.
ـ به حق دیگران به خاطر داشتن عقیده‌ای متفاوت از شما احترام بگذارید.
ـ به جای انتقاد، از آنها تقدیر کنید.
تفریحاتی برای خود برنامه‌ریزی کنید:
ـ با دوستان یا آشنایان به جاهایی که دوست دارید بروید.
ـ ورزش مورد علاقه خود را انجام دهید.
ـ خود را با چیزهایی که از آنها لذت می‌برید سرگرم کنید.
ـ و فعالیت‌هایی را انجام دهید که موجب آرامشتان می‌شود.

خود را با این نکات دریابید

احساسات شخصی خود را با دوستان یا اقوام معتمد در میان بگذارید.
لیستی از نکات مثبت خود تهیه کرده و آن را در اختیار دیگران بگذارید تا آنها نیز از خصوصیات شما آگاه شوند.
با کسانی که برای شما احترام وشخصیت قائلند رابطه نزدیک ایجاد کنید.
به خاطر داشته باشید اگر احساسات منفی به شمای کارمند یا والدین هجوم آورد، رجوع به یک مشاور یا پزشک در این زمینه می‌تواند بسیار مفید باشد.
احساس می‌کنید شاید از همسرتان جدا شوید
دائما افکار آزار دهنده به شما هجوم می‌آورد
دید منفی نسبت به خودتان دارید
دید منفی نسبت به جهان دارید
هیچ چیز راضیتان نمی‌کند
نمی‌توانید تمرکز کنید
کابوس می‌بینید
احساس درماندگی می‌کنید
احساس خواری می‌کنید
احساس می‌کنید قادر به تصمیم‌گیری نیستید
احساس سردرگمی می‌کنید
خود را مقصر می‌دانید
به خاطر داشته باشید اگر احساسات منفی به شمای کارمند یا والدین هجوم آورد، رجوع به یک مشاور یا پزشک در این زمینه می‌تواند بسیار مفید باشد.

کنار آمدن با مسأله طلاق

با وجود این که رفتار‌ها متفاوتند، بیشتر زوج‌های میان سال به دو یا سه سال زمان نیاز دارند تا با مسآله طلاق و جدایی کنار بیایند. این اشخاص همچنین به خاطر این موضوع با مشکلاتی از قبیل بیماری و یا ترک کردن شغل مواجه می‌شوند که سازش با اینها نیز زمان می‌برد. کنار آمدن با این مسأله سه مرحله دارد:

۱) مرحله اول: پذیرش طلاق: افراد می‌بایست بپذیرند که ازدواجشان به پایان رسیده و اکنون هویت جدیدی فارغ از همسر سابق خود دارند. به این منظور، زوجین باید خود را قانع کنند که ادامه این رابطه دیگر هیچ فایده‌ای برایشان ندارد.

البته زوج‌ها نیز نباید پس از جدایی کینه‌ای از هم به دل بگیرند و باید دریابند که این کینه ورزی‌ها تنها شرایط را دردناک تر می‌کند زیرا طرف مقابل هم عکس العمل نشان خواهد داد. درک این موضوع می‌تواند دید متعادل تری را به فرد بدهد. کسی که بتواند همسر خود را به خاطر جداییشان ببخشد، مطمئنا عادلانه ترمی تواند در مورد خصوصیات مثبت وی قضاوت کرده و از آن تقدیر کند.

همچنین افراد نباید از قصور خود در این جدایی غافل شوند و بایستی دست از محکوم کردن همدیگر برداشته، صادقانه ببینند که نقش آنها در این جدایی چه بوده است. چنین تحلیل‌هایی از خود شاید این موارد را شامل شود:

ـ معیارهایی را که در ابتدا برای انتخاب همسر خود در نظر داشتید به یاد بیاورید و انتظاراتی را که از همسر آینده خود دارید حتما مرور کنید.
ـ الگو‌های رفتاری نا مناسبی را که در طول ازدواج داشته اید بپذیرید و دیگر این رفتارها را در آینده تکرار نکنید.
ـ این موضوع را نیز تحلیل کنید که چطور تجربیات شخصی می‌تواند نقش مهمی در کشمکش‌های زناشویی داشته باشد.

۲) بین تجرد پس از طلاق و نقش خود به عنوان پدر یا مادر تعادل برقرار کنید. افراد برای تثبیت هر یک از این نقش‌ها باید مورد حمایت قرار گیرند. آنها نیازمند این هستند که یه عنوان یک فرد مجرد و یک ولی مجرد احساس مفید بودن کنند.

۳) اهداف جدیدی برای خود ترسیم کنید به جای آنکه به فکر ناکامی‌های گذشته خود باشید. کسانی که با شرایط به خوبی کنار می‌آیند، آماده پذیرش تغییرات می‌شوند. سعی می‌کنند سرگرمی‌ها و فعالیت‌های جدیدی برای خود دست و پا کنند و یا دوستی‌های جدیدی ایجاد کنند. در مقابل، آنهایی که آمادگی پذیرش این مسأله را ندارند، احتمالا به زمان بیشتری نیاز دارند تا با آن کنار بیایند. این افراد هنوز از تلاش خود برای اینکه رابطه شان را دوباره ایجاد کنند ناامید نشده‌اند. شاید نمی‌توانند قبول کنند که همه چیز بین آنها تمام شده است.

۴) مقابله با استرس و تغییرات ناشی از طلاق آسان نیست، اما دست کم این توصیه‌ها شما را با عوامل استرس و راههای مقابله با آن آشنا می‌کند. بنا براین وقت گذاشته و درباره راههای کنترل شرایط مختلف با استفاده از مهارتهای مقابله با عصبانیت و استرس بیشتراندیشه کنید.

این موضوع را درک کنید که کنار آمدن با مسأله طلاق نیاز به زمان دارد. خوشحال باشید که به سمت ساختن یک زندگی جدید قدم برمی دارید. گاهی قدم‌های کوچک به اندازه قدم‌های بزرگ کارسازند. مهم این است که حرکت را برای تغییر و کنار آمدن با این مسأله آغاز کنید.

منبع: سایت الشیعه فارسی