معنای حروف حی در بهائیت

اشاره:

یکی از ابداع های خیالی سید علی محمد باب، اهمیت دادن به حروف جمل یا حروف ابجد است. او عقاید خود را بر حروف ابجد مبتنی ساخته و آن را اساس آیین و فلسفه خود قرار داده است. او در این راستا اسم خود را (علی محمد) بر کلمه «ربّ» انطباق داده است چون که هر دوی آن به حساب ابجد مساوی با ۲۰۲ است و روی این جهت این تساوی را دلیل بر حقانیت ادعاهای خود پنداشته است. حروف حی یکی دیگر از خرافه گرایی این فرقه است که در مقاله از آن سخن گفته شده است.

علی محمد باب از میان همه اعداد عدد «۱۹» را مقدس و اسرار آمیز پنداشته و برای بیان تقدس این عدد گفته است که کلمه «واحد» که یکی از نام های خدا است به حساب ابجد مساوی با عدد «۱۹» است و نیز تعداد حروف «بسم الله الرحمن الرحیم» نوزده حرف و تعداد حروف اسامی پنج تن آل عبا (محمد، علی، فاطمه، حسن و حسین) نوزده حرف می باشد. به این سبب سید باب عدد «۱۹» را دارای اسرار و خاصیت عجیب تصور کرده و بیشتر ارکان اعتقادی و احکام آیین بابیت را برآن مبتنی نموده است.

وی در این راستا سال را به «۱۹» ماه و هر ماه را به «۱۹» روز تقسیم کرده است و کتاب«بیان» خود را به «۱۹» واحد و هر واحد را به «۱۹» مبحث تنظیم نموده است.

مسئله حروف حی نیز از همین پندار ناشی شده است. سید باب اولین مؤمنین و پیروان خود را به چند دسته «۱۹» نفری تقسیم کرده است که واحد اول آن همراه با خودش «۱۹» نفر بوده اند. یعنی هنگامی که باب در شیراز ظهور کرد «۱۸» نفر از کسانی را که یا با او تحصیل کرده بودند و یا او را دیده و به او ایمان آورده بودند، «حروف حی» نامید زیرا کلمه «حی» به حساب ابجد مساوی با «۱۸» می شود (۱۰ = ی + ۸ = ح)

بهائیان می پندارند که هر یک از این نوزده نفر، نوزده نفر دیگر را به آیین بهائیت هدایت کرده اند.[۱]

بنابراین حروف «حی» در آیین بهائیت به هیجده نفر از مؤمنین اولیه به «باب» گفته می شود که عبارت اند از:

۱. ملاحسین بشرویه ملقب به باب الباب.
۲. میرزا محمد حسن برادر باب الباب.
۳. میرزا محمد باقر همشیره زاده باب الباب.
۴. ملا علی بسطامی.
۵. ملا خدابخش قوچانی ملقب به ملا علی.
۶. ملا حسن بجستانی.
۷. سید حسین یزدی.
۸. میرزا محمد روضه خوان یزدی.
۹. سعید هندی.
۱۰. ملا محمود خوئی.

۱۱. ملا جلیل ارومی.

۱۲. ملا احمد ابدال مراغه ای.
۱۳. ملا باقر تبریزی.
۱۴. ملا یوسف اردبیلی.
۱۵. میرزا هادی پسر ملاعبدالوهاب قزوینی.
۱۶. میرزا محمد علی قزوینی.
۱۷. طاهره «قره العین».
۱۸. قدّوس.

به گفته بهائیان همه این هیجده نفر به حضور باب رسیده اند به جز «طاهره» که وی به دست شوهرخواهر خود میرزا محمد علی نامه ای به باب فرستاد و محمد علی قزوینی نامه او را به باب رساند. خود محمد علی به باب ایمان آورد و از حروف حی گردید. و در عین حال هنگامی که باب نامه «طاهره» را دید که این شعر در آن نگاشته شده بود:

لمعات وجهک اشرقت و شعاع طلعتک اعتلی                            زچه دو الست بربّکم نزنی بزن که بلی بلی

او را نیز درغیاب از حروف حی محسوب گردانید.[۲]

سید علی محمد باب به این گمان دیندار بوده که او مهدی یا پیامبر است و این هجده نفر از رسولان و مبلغان اوست و لذا هنگامی که خود همراه قدّوس تصمیم گرفت که به مکه و از آنجا ندای ظهور خود را سر دهد، به این هیجده نفر وظیفه داد که به شهرهای مختلف بروند، از او و آیینش تبلیغ کنند.

پی نوشت:

[۱]. فضایی، یوسف، تحقیق در تاریخ و عقاید شیخی گری، بابی گری، بهایی گری، ص۱۳۲ ـ ۱۳۳، تهران، آشیانه کتاب، ۱۳۸۴ش.

[۲]. اشراق خاوری، تلخیص تاریخ بنیل زرندی، ص۶۵ و ۶۶، [بی‌نا بی تا].

منبع: نرم افزار پاسخ ۲ مرکز مطالعات حوزه.