فلسفه سوزاندن مرده‌ها در هندوئیسم

اشاره:

در برخی از ادیان شرقی به ویژه هندوئیسم مرده های شان را می سوزانند. این پدیده با وجود اینکه با احکام ادیان الهی در تضاد است از نظر عقل نیز قابل پذیرش نیست بلکه عقلای عالم آن را توهینی به جسد انسان می دانند. ولی در عین حال در آیین هندو برخلاف سایر ادیان به عنوان احترام مرده های شان می سوزاند که در نوشته کوتاه به فلسفه آن از دیدگاه این آیین اشاره شده است.

قوانین، مقررات و عقاید هندوها بر اساس مقاصد چهار گانه ای بنا شده است که عبارتند از:

۱. کامه: که همان کامرانی و طلب لذایذ جسمانی است.

۲. ارتهه: که مراد از آن وظایف افراد نسبت به امور جهان می باشد.

۳. دهرمه: به معنای شریعت و اخلاق و رفتار دینی.

۴. مکشه: به معنای هدف غایی انسان و آن عبارت است از نجات روح و رسیدن آن به مرتبه کمال که از طریق نفی تمام بدبختی های زندگی می باشد.(۱)

درهندوئیزم در راستای مقصد چهارم دو عقیده بنا شده به نامهای:

۱. سمساره: که معنای آن انتقال ارواح یا تناسخ می باشد(۲) فلذا هندوها بر این اساس معتقد می باشند که ارواح انسانها بعد از مرگ در قالب بدن های دیگر وارد این جهان می شوند و به زندگی مجدد می پردازند.

۲. کرمه: که معنای آن کیفیت و چگونگی تولد ثانوی است(۳) به عبارت دیگر بر اساس این عقیده هندوها طریقه و راه عمل به سمساره که در ادامه به آن اشاره می شود بیان می دارند. بنابر این با توجه به آنچه که بیان شد هدف غایی در دین هندو آزاد و رها شدن از محنت حیات است و بر این اساس پیروان این دین به دنبال این هستند که در تجسم و حلول بعدی، زندگی بهتری داشته باشند.(۴)

از این رو هندوئیزم برای چگونگی توالد ثانوی (کرمه) قانون سوزاندن مردگان را وضع کرده اند و از این رسم دو هدف را دنبال می کنند که عبارتند از:

۱. عمل به کرمه: ‌(چگونگی توالد ثانوی) یا به عبارت دیگر آنها بدین وسیله به روح در حال عزیمت این امکان را فراهم می کنند تا این جهان را ترک کند و منزلت نیاکان را به دست آورد و همانند شبح در این جهان باقی نماند و به سرنوشت بعدی خود رهسپار شود.(۵)

۲. رفع آلودگی: هندوها بر این عقیده اند که با مرگ فرد آلودگی گسترده ای آزاد می شود که تنها راه رفع این آلودگی سوزاندن جنازه مرده ها می باشد.(۶)

نتیجه آن که هندوها به دو دلیل مرده های خود را می سوزانند:

اول آنکه: این کار را (سوزاندن مرده) بهترین راه تسریع در رسیدن متوفی به زندگی بعدیش می دانند و دوم آنکه با این کار در صدد برطرف کردن آلودگی ایجاد شده می پردازند.

پی نوشت:

1. آریا، غلامعلی، آشنایی با تاریخ ادیان، تهران، مؤسسه فرهنگی و انتشاراتی پایا، چاپ سوم، ۱۳۷۹ش، ص ۵۵.
2. جان بی ناس، تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۷ش، ص ۱۵۵.
3. همان.
4. گواهی، عبدالرحیم، جهان مذهبی، تهران، نشر فرهنگ، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش، ص۲۹۷.
5. سیمن و تیمن، آیین هندو، ترجمه علی موحدیان عطار. قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۸۲ش، ص ۷۴.
6. همان.