- اسلام
- قرآن
- پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)
- شیعه
- خانواده
- ادیان و مذاهب
- پرسش ها و پاسخ ها
- کتابشناسی
- کتابخانه
- چندرسانه ای
- زمان مطالعه : 7 دقیقه
- توسط : ناظر محتوایی شماره یک
- 0 نظر
حقوق والدین را اداء نکردن
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: جبرئیل دعائی نمود و من نیز آن دعا آمین گفتم. او در دعای خود گفت: شخصی که والدین خود را درک نماید. اما حقوق آنها را اداء ننماید. چنین شخصی از آمرزش و مغفرت الهی دور باد. من نیز گفتم: آمین(۱).
ابن عبّاس میگوید: هفت پل روی آتش جهنّم قرار دارد و بندگان بر هر یک از آن پلها-در مورد خاصّی -بازخواست میشوند … و بر پل هفتم از حقوق والدین و … بازخواست میشود. اگر آنها از این بازخواست سربلند بیرون آمدند. نجات یافته و به بهشت میروند. و -در غیر این صورت -در آتش جهنّم پرتاب میشوند(۲).
حقوق والدین را ضایع ساختن
حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) به این مضمون فرمود: ضایع ساختن حقوق والدین نمودی از عقوق والدین به شمار میآید(۳).
خشمگین ساختن والدین
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به این مضمون فرمود: رضایتمندی خدا با رضایتمندی والدین قرین است و ناخرسندی خدا با ناخرسندی والدین همراه است(۴).
حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمود: تقوای الهی را پیشه خود سازید و از والدین خود نافرمانی نکنید. به درستی که رضایتمندی آنها نمودی از رضایتمندی خداست و ناخرسندی آنها نمودی از ناخرسندی خداست(۵).
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: شخصی که والدین خود را ناخرسند سازد بدرستیکه او خدا را ناخرسند ساخته است و شخصی که والدین خود را خشمگین سازد بدرستیکه او خدا را خشمگین ساخته است(۶).
خواستههای والدین را برآورده نساختن
از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) سوال شد: عقوق والدین جیست؟ پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: هنگامی که والدین دستوری به فرزند میدهند. اما او آنها را اطاعت نمیکند و هنگامی که والدین از فرزند خود خواهش و تمنّایی دارند. اما او آنها را از رسیدن به خواسته هایشان محروم میسازد و هنگامی که فرزندی والدین خود را میبیند. اما آنها را آنطور که شایسته است مورد تعظیم قرار نمیدهد(۷).
از امام مجتبی(علیه السلام) پیرامون نشانههای عقوق الدین پرسیدند. امام مجتبی(علیه السلام) فرمود: اگر آنها را از خواستههایشان محروم سازی و از آنها دروی گزیده و مورد هجران قرار دهی(۸).
خوشحال شدن از مرگ والدین
امام صادق(علیه السلام) به شخصی پیرامون مفاسد آخرالزمان و علامات آن در ضمن حدیثی به این مضمون فرمود:
… و آن هنگام که دیدی عقوق والدین گسترش پیدا کرد و والدین کم ارزش و سبک شمرده شدند. و آنها-در نزد فرزندانشان-از بدترین مردم بشمار آمدند و فرزندان خوشحال میشوند از این که به والدین آنها تهمت زده شود و آنگاه که دیدی فرزند به پدر خود افترا بسته و به او تهمت میزند و آنگاه که دیدی فرزندی علیه والدین خود دعا نموده و آنها را نفرین میکند و آنگاه که دیدی فرزندان از مرگ والدین خود مسرور و خوشحال میشوند…
در این هنگام برحذر باش و نجات را از خدای متعال طلب نما و بدان که مردم -در این هنگام- در معرض خشم و غضب خدا قرار دارند … (۹)
دعا نکردن برای والدین
امام رضا(علیه السلام) در مورد حقوق والدین به این مضمون فرمود: هنگامی که والدین زنده هستند با نیکی کردن به آنها و هنگامی که از دنیا رفتند. با دعا نمودن در حق آنها و طلب رحمت نمودن برای آنها وظایف خود را نسبت به آنها به نحو احسن انجام دهید. زیرا روایت شده است: شخصی که در هنگام زنده بودن پدر به او نیکی میکند. اما پس از مرگ برایش دعا نمیکند خدای متعال چنین شخصی را عاق والدین مینامد(۱۰).
دعا کردن علیه والدین
پیامبراکرم صل الله علیه و اله فرمود: چند چیز است که باعث فقر و تهیدستی میگردد: از جمله آن امور، دعای بد نمودن علیه والدین میباشد(۱۱).
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: دعای چند گروه از امت من مستجاب نمیگردد: … از جمله آن گروه: فرزندی است که علیه والدین خود دعا میکند(۱۲).
دعای والدین علیه فرزند
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به این مضمون فرمود: شکّی نیست که دعای سه گروه مستجاب است: دعای مظلوم، دعای مسافر؛ دعای پدر علیه فرزندش(۱۳).
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به این مضمون فرمود: بر حذر باشید و بپرهیزید از این که پدرتان علیه شما دعا کند، زیرا این دعا به آسمان میرود و خدای متعال در این هنگام میفرماید: این دعا را به طرف من بالا بیاورید تا من آن را مستجاب نمایم و برحذر باشید و بپرهیزید از این که مادر علیه شما دعا کند. زیرا دعای مادر، از شمشیر برندهتر است(۱۴).
امام صادق(علیه السلام) به این مضمون فرمود: دعاهای وجود دارد که ین آنها و خدای عزّ و جلّ، حائل و حجابی نیست. ازجمله ی آن دعاها… دعای پدر در حق فرزند است هنگامی که به او نیکی میکند و دعای پر علیه فرزند-هنگامی که او را عاق میکند-(۱۵).
دشنام دادن به والدین
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: ملعون و نفرین شده است فرزندی که به والدین خود دشنام میدهد(۱۶).
پیامبر اکرم صی الله علیه و آله فرمود: لعنت و نفرین خدا باد بر شخصی که والدین خود را دشنام میدهد(۱۷).
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: دشنام دادن به والدین از بزرگترین گناهان است(۱۸).
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) در حدیثی پیرامون مفاسد آخرالزمان و علامات آن فرمود: … و فرزند. پدر خود را دشنام میدهد(۱۹).
خدای متعال به حضرت موسی بن عمران(علیه السلام) فرمود: بندگان من خبر بده: شخصی که مورد عاقّ والدین قرار دارد یا والدین خود را دشنام دهد مؤمن باشند یا کافر سپس او بمیرد قبل از اینکه والدین او بمیرند و امانی در نزد من نخواهد داشت(۲۰).
حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمود: روزی پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به من امر فرمود: به نزد مردم رفته و به آنها بگویم: … لعن و نفرین خدا بر شخصی باد که والدین خود را دشنام میدهد(۲۱).
فرزندی که والدین دیگران را دشنام میدهد مردم نیز متقابلاً والدین او را دشنام میدهند
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به این مضمون فرمود: از بزرگترین گناهان آن است که فرزندی والدین خود را دشنام دهد. به پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) گفتند: چگونه میشود که فرزندی والدین خود را دشنام میدهد؟ پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: او والدین مردم را دشنام میدهد. مردم نیز متقابلاً والدین او را دشنام میدهند(۲۲).
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) لعن و نفرین فرمود شخصی را که والدین خود را نفرین میکند. از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) سؤال شد: آیا فرزندی وجود دارد که پدرو مادر خود را نفرین کند؟ پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: او پدران و مادران مردم را نفرین میکند . مردم نیز -متقابلاً-پدر و مادر او را لعن و نفرین میکنند(۲۳).
فرزندی که با رفتارهای سوء خود کاری میکند که مردم والدین او را دشنام میدهند.
حضرت موسی بن عمران(علیه السلام) به خدای متعال عرض کرد: ای خدا! آیا در میان بندگان تو شخصی هست که مورد عاقّ والدین خود قرار بگیرد؟ خدای متعال در جواب او به این مضمون فرمود: هنگامی که فرزند کاری کند که مردم والدین او را دشنام دهند. این کار نمودی از عقوق والدین به شمار میآید(۲۴).
امام صادق(علیه السلام) به این مضمون فرمود: فرزند بدی که اعمال زشتی از او سر میزند موجب میگردد که آبروی پدر او در نزد مردم ریخته شود(۲۵).
حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) به این مضمون فرمود: فرزند بدی که کار زشتی از او سر میزند موجب میگردد که شرافت خانوادگی و حسن سابقه آنها نابود گردد.(۲۶)
امام صادق(علیه السلام) به این مضمون فرمود: از جمله حقوقی که والدین بر فرزند دارند آن است که:
قرضهای آنها را اداء نمایند و به نذرهای آنها وفا نمایند و کاری نکند که مردم والدین او را دشنام دهند. اگر فرزندی چنین باشد. او در حقیقت به والدین خود نیکی کرده است. اگرچه والدین او از دنیا رفته باشند و چنانچه فرزندی قرض و بدهکاریهای پدر و مادر خود را ادا نکند و به نذرهای آنها وفاء ننماید و کاری کند که مردم والدین او دشنام دهند چنین فرزندی مورد عاقّ والدین قرار دارد. اگرچه والدین او از دنیا رفته باشند(۲۷).
دشمنی نمودن با والدین
امام صادق(علیه السلام) به این مضمون فرمود: دشمنی نمودن با پدر موجب ذلّت و خواری میگردد(۲۸).
دوری گزیدن از والدین و هجران آنها
از امام مجتبی(علیه السلام) درباره معنای عقوق والدین سؤال شد. آن حضرت(علیه السلام) در جواب فرمود: آنها را از خواسته هایشان محروم سازی و از آنها دوری گزیده و مورد هجران خود قرار دهی(۲۹).
روزه مستحبی گرفتن بدون اجازه و رضایت و دستور والدین
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به این مضمون فرمود: از نمودهای نیکی به پدر و مادر آن است که فرزند بدون دستور و اجازه آنها روزه مستحبی نگیرد و چنانچه فرزندی بدون اذن و دستور والدین روزه مستحبی بگیرد. این کار نمودی از عقوق والدین بشمار میآید(۳۰).
ریشخند زدن به والدین و مسخره نمودن آنها
در ضمن حدیثی آمده است: که حضرت نوح(علیه السلام) در وقتی که سوار کشتی شده بود. سه فرزندش همراه او بودند. نام یکی از آنها حام، و نام دیگری یافث و سام نام سوّمین فرزند او بود.(۳۱)
روزی که نوح(علیه السلام) در کشتی خوابیده بود ناگهان بادی وزیدن گرفت و روانداز آن حضرت را کنار زده شده و لذا مقداری از اندام و شرمگاه ایشان نمایان شد. در این هنگام حام و یافث با نگاه کردن به آن موضع حضرت نوح(علیه السلام) را مورد ریشخند قرار میدادند. اما سام آن دو را از این کار نهی مینمود و هرگاه که باد روانداز نوح(علیه السلام) را کنار میزد. سام با دست خود آن روانداز را دوباره روی آن حضرت قرار میداد. اما حام و یافث رای ریشخند زدن آن روانداز را از روی بدن نوح (علیه اسلام) بر میداشتند. در این هنگام حضرت نوح(علیه السلام) از خواب بیدار شد و مشاهده نمود که حام و یافث مشغول خندیدن هستند.
حضرت نوح(علیه السلام) سوال کرد: خنده شما برای چیست؟ سام به حضرت نوح(علیه السلام) پاسخ داده و جریان امر را به ایشان گفت. در این هنگام حضرت نوح(علیه السلام) دست به طرف آسمان بلند کرده و حام و یافث را مورد نفرین خود قرار داد و برای سام دعای خیر نمود. و پس از نفرین حضرت نوح(علیه السلام) حام و یافث-در دنیا-خوار و ذلیل شدند. و سام وصی و جانشین حضرت نوح(علیه السلام) گشت(۳۲).
امام صادق(علیه السلام) فرمود: حضرت نوح(علیه السلام) اسم اکبر و میراث علم و آثار نبوّت را به فرزند خود سام واگذار نمود. اما حام و یافث دارای هیچ علم و دانشی نبودند تا از آن بهره بگیرند(۳۳).
سپاسگزاری نکردن و تشکّر ننمودن از والدین
امام رضا(علیه السلام) به این مضمون فرمود: خدای متعال امر فرمود که او از پدر و مادر تشکر گردد. بنابراین فرزندی که از والدین خود تشکّر نمیکند در حقیقت از خدا تشکر نکرده است(۳۴).
سبک شمردن والدین و کم ارزش دانستن آنها
امام صادق(علیه السلام) به شخصی پیرامون مفاسد آخر الزمان و علامات آن در ضمن حدیثی به این مضمون فرمود:
… و آن هنگام که دیدی عقوق والدین گسترش پیدا کرد و والدین کم ارزش و سبک شمرده شدند و آنها در نزد فرزندانشان از بدترین مردم بشمار آمدند و فرزندان خوشحال میشوند از این که به والدین آنها تهمت زده شود. و آنگاه که دیدی فرزند به پدر خود افترا بسته و به او تهمت میزند و آنگاه که دیدی فرزندان علیه الدین خود دعا نموده و آنها را نفرین میکنند و آنگاه که دیدی فرزندان از مرگ والدین خود مسرور و خوشحال میشوند…
در این هنگام برحذر باش و نجات را از خدای متعال طلب نما و بدان که مردم در این هنگام در معرض خشم و غضب خدا قرار دارند … (۳۵)
ادامه دارد…