علنی نمودن دعوت و بیعت گرفتن حضرت مسلم در کوفه

حضرت مسلم فرزند عقیل بن ابی طالب، نماینده امام حسین (علیه السلام) در کوفه بود. مادرش بنا بر روایتی از زنان نبطی و از خاندان «فرزندا» است. برخی از منابع مسلم را از شجاع ترین و نیرومندترین فرزندان عقیل معرفی کرده اند.[۱] چهره مسلم بن عقیل، شباهت زیادی به پیامبر اسلام (ص) داشت.[۲]

تاریخ ولادت مسلم معلوم نیست. ایشان درنهم ذی الحجه سال شصت در کوفه توسط ابن زیاد به  شهادت رسید. گفته شده که حضرت مسلم در هنگام شهادت بیست و هشت ساله بود،

به نظر می رسد این روایت اشکال داشته باشد زیرا  سن فرزندان مسلم که در واقعه عاشورا به شهادت رسیدند ۲۷ و ۲۶ سال بیان شده است.[۳] برخی با توجه به این که مسلم در فتوحات و نیز نبرد صفین شرکت داشته است، سن وی را در هنگام شهادتش، بیش از پنجاه سال دانسته اند. قبر مبارک مسلم در کوفه در قسمت شرقی مسجد کوفه قرار دارد.

حرکت مسلم به کوفه

هنگام حرکت امام حسین(ع) از مدینه به سوی مکه، حضرت مسلم امام حسین (علیه السلام) را همراهی می کرد.  وقتی نامه های کوفیان یکی پس از دیگری به امام حسین (علیه السلام) رسید، امام، مسلم را به کوفه فرستاد تا اوضاع و شرایط آن شهر را بررسی کند و درباره درستی ادعای کوفیان مبنی بر کثرت پیروان امام (علیه السلام)، اطمینان یابد و به امام گزارش کند.

طبق گذارش شیخ مفید در کتاب ارشاد، مسلم بن عقیل در هشتم ذی الحجه سال شصت در کوفه دعوت خویش را آشکار نمود« و کانَ خروجُ مسلمِ بنِ عقیلٍ ـ رحمهُ اللّهِ علیهما ـ بالکوفهِ یومَ الثُّلاثاءِ لثمانٍ مضینَ من ذی الحجّهِ سنهَ سِتِّینَ ،»[۴]

جریان دعوت مسلم از مردم کوفه به این شکل بوده که وی وارد کوفه می گردد و در خانه «ابن مسیب» ساکن  می گردد، وقتی مردم کوفه از آمدن مسلم سفیر امام حسین (علیه السلام) به کوفه آگاه می شوند، به خانه ابن مسیب برای دیدار با مسلم بن عقیل می روند تا از پیام امام حسین (علیه السلام) آگاه گردند.

آنان ضمن دیدار با مسلم، با وی بیعت نمودند. مسلم نیز نامه امام حسین (علیه السلام) خطاب به مردم کوفه را برای آنان قرائت کرد. مردم همگی از شوق دیدار امام (علیه السلام) گریستند.

سخنان عابس

عابس بن ابی شبیب شاکری در حضور مسلم سخنرانی نمود و در آن چنین گفت:« فقام عابس بن أبی شبیب الشاکری، فَحَمِدَ اللَّهَ وَأَثْنَى عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ: أَمَّا بَعْدُ، فإنی لا أخبرک عن الناس، وَ لا أعلم مَا فِی أنفسهم، و ما أغرک مِنْهُمْ، وَ اللَّهِ لأحدثنک عما أنا موطن نفسی عَلَیْهِ، وَ اللَّهِ لأجیبنکم إذا دعوتم، و لأقاتلن معکم عدوکم، و لأضربن بسیفی دونکم حَتَّى ألقى اللَّه، لا أرید بِذَلِکَ إلا مَا عند الله.»

من از جانب مردم سخن نمی گویم و نمی دانم که در دل آن ها چه می گذرد ولی تو را از باطن خود آگاه می کنم. به خدا قسم هر زمان مرا بخوانید اجابت خواهم کرد و تا لحظه مرگ در رکاب شما به جنگ با دشمنان بر می‌خیزم و جز پاداش حق چیزی نمی خواهم.»[۵]

بعد از عابس حبیب بن مظاهر و سپس سعید بن عبدالله حنفی برخاستند و سخنان عابس را تایید کردند. پس از آن مردم با مسلم بیعت کردند.[۶]

در ابتدای دعوت مسلم از مردم کوفه تعداد  دوازده هزار نفر از مردم کوفه با ایشان بیعت کردند، و سپس تعداد بیعت کنندگان بالغ به ۱۸ هزار نفر رسید. سپس مسلم بن عقیل به امام حسین (علیه السلام) نامه ای نوشت و حضرت را به کوفه دعوت کرد.[۷]

هنگام ورود مسلم به کوفه، حاکم این شهر نعمان بن بشیر بود که منابع تاریخی او را فردی نرم خو و صلح طلب معرفی کرده اند. به همین جهت یزید، عبیدالله بن زیاد را که در آن هنگام حاکم بصره بود، به حکومت کوفه نیز منصوب کرد.

مسلم بن عقیل در هشتم ذی الحجه سال ۶۰ هجری در کوفه به شهادت رسید. گفته شده وی به دست راشد بن صرد بن عتبه به شهادت رسید.[۸]

جمع بندی

حضرت مسلم فرزند عقیل، نمایند امام حسین (علیه السلام) در کوفه، هنگام حرکت آن حضرت از مدینه به سوی مکه، همراه امام حسین (علیه السلام) بود و با سرازیز شدن نامه ها از سوی مردم کوفه، امام حسین (علیه السلام)، مسلم را به عنوان نماینده خویش به کوفه فرستاد. او در روز هشتم ذی الحجه مردم را به سوی امام حسین (علیه السلام) دعوت کرد و از آنها بیعت گرفت.

پی نوشت ها

[۱] .  بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۹۷۴م، ج ۲، ص۷۷.

[۲] . ابن حبان، الثقات، ۱۳۹۳ق، ج۵، ص۳۹۱.

[۳] . پورامینی، چهره‌ها در حماسه کربلا، ۱۳۹۴ش، ص۱۶۷.

[۴] . الارشاد ج۲، ص ۶۶.

[۵] . تاریخ طبری، ج۵، ص ۳۵۵.

[۶] . همان.

[۷] .  دینوری، الأخبار الطوال، ۱۳۳۰ق، ص۲۴۳؛

[۸] . بیهقی، علی بن زید، لباب الانساب، ج۱، ص۳۷۹.

منابع

1. ابن حبان، الثقات، ج ۵، مؤسسه الکتب الثقافیه،۱۳۹۳ق.
2. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج ۲، تحقیق: الشیخ محمد باقر محمودی، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۴ق/۱۹۷۴م.
3. پور امینی، محمد باقر، چهره ها در حماسه کربلاء، قم، بوستان کتاب، ۱۳۹۴ش.
4. الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد، مفید، محمد بن محمد، مؤسسه آل البیت علیهم السلام‌، کنگره شیخ مفید، قم‌، اول، ۱۴۱۳ ق‌.
5. ابو حنیفه دینوری، احمد بن داوود، الاخبار الطوال، مصر، مطبعه السعاده، ۱۳۳۰ق.
6. أبو الحسن ظهیر الدین علی بن زید البیهقی، الشهیر بابن فندمه (المتوفى: ۵۶۵هـ، ب، لباب الأنساب و الألقاب و الأعقاب، بی نا، بیتا)