عدم تفاوت در پیروی از پیامبران

شبهه

آیا مراد از این آیه «لا نُفَرِّقُ بَینَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ». ما در میان هیچ یک از آنان فرقی نمی گذاریم. و در برابرِ (فرمان) او تسلیم هستیم و هر کس جز اسلام (و تسلیم در برابر فرمان حق،) آیینی برای خود انتخاب کند از او پذیرفته نخواهد شد و او در آخرت از زیانکاران است»، دلیل بر این نمی شود که ما می توانیم از هر پیامبری که بخواهیم پیروی کنیم؟

پاسخ شبهه

در قرآن آیات متعددی در باره ایمان به تمام پیامبران آمده است و آن را از شرایط اسلام شمرده است. خداوند می فرماید: قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَینا وَ ما أُنْزِلَ إِلی إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِی مُوسی وَ عیسی وَ ما أُوتِی النَّبِیونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَینَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ(۱). «بگویید: ما به خدا و آیاتی که بر ما نازل شده و نیز آنچه بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و سبطها نازل آمده و نیز آنچه به موسی و عیسی فرستاده شده و آنچه بر پیامبران دیگر از جانب پروردگارشان آمده است، ایمان آوردهایم. میان هیچ یک از پیامبران فرقی نمی نهیم و همه در برابر خدا تسلیم هستیم». و نیز می فرماید: قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَینا وَ ما أُنْزِلَ عَلی إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِی مُوسی وَ عیسی وَ النَّبِیونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَینَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ(۲). بگو: به خدا و آنچه بر ما و بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و فرزندان او و نیز آنچه بر موسی و عیسی و پیامبران دیگر از جانب پروردگارشان نازل شده است، ایمان آوردیم. میان هیچ یک از ایشان فرقی نمی نهیم و همه تسلیم اراده او هستیم.

در این آیات ایمان به تمام پیامبران و کتابها و شرایع آنان از شرایط ایمان به اسلام و شریعت محمدی دانسته شده است و با عدم پذیرش حتی یکی از آنها اسلام کسی پذیرفته نمی باشد. و مراد از این شرط اینست که یک مسلمان باید به همه ی پیامبرانی که از طرف خداوند برای هدایت بشر آمده اند ایمان داشته باشد و معنای آن این نیست که امروز با وجود دین اسلام به ادیان رایج مثل یهودیت و مسیحیت در کنار اسلام و یا به صورت مستقل ایمان داشته باشیم بلکه ایمان به این ادیان و پیامبران به این صورت است که این ادیان از طرف خداوند نازل شده و بعد از اسلام منسوخ گردیده اند و با آمدن دین اسلام با نبوت پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) از کارایی افتاده اند. زیرا حکمت خداوند بر این تعلق گرفته که دین خداوند در هر زمانی فقط یک دین می باشد.

آیات متعددی در قرآن کریم داریم که دلالت دارند بر اینکه دین تمام پیامبران الهی، دین اسلام بوده است: مثلا آیه ای که می فرماید: غیر از دین اسلام در نزد خداوند دین دیگری وجود ندارد و به صورت اطلاق آمده است که هر کسی غیر از دین اسلام دین دیگری انتخاب کند هرگز از او پذیرفتنی نخواهد بود.(۳) پس باید دین تمام انبیاء الهی اسلام باشد تا مورد پذیرش خداوند قرار گیرد.

علامه می گوید: دین در پیش خدا یک دین است و هیچ اختلافی در آن وجود ندارد و آن دین اسلام است که عبارت از تسلیم در برابر حق است. یا به عبارت دیگر اسلام عبارت از تسلیم از برای بیانی است که از طرف خداوند در مقام ربوبیت در معارف و احکام صادر شده است. ولو از نظر کمی و کیفی در شرایع انبیائش اختلاف وجود دارد لکن در عین حال یک چیز بیش نیست. و بین شرایع پیامبران اختلاف با تضاد و تنافی وجود ندارد.(۴) پس اسلام همان دین حنیف است که بنایش بر توحید نهاده شده است و دین همه انبیاء دین توحیدی بوده است. و لذا ایمان به همه ادیان الهی به این معناست که یک مسلمان باید معتقد باشد که همه آنها از طرف خداوند آمده اند و این از ارکان ایمان به دین اسلام به شمار می آید و معنای ایمان به دین اسلام با حفظ این امور عمل به شریعتی است که پیامبر اسلام آورده است، افزون بر این اگر مراد از این آیات جواز ایمان به هر یکی از ادیان گذشته به معنای عمل به شریعت و دستورات آنها باشد در شرایط فعلی از ادیان گذشته چیزِی باقی نمانده و یا مورد تحریف و دستبرد قرار گرفته و برای پیروِی صلاحیت ندارند بلکه در زمان مختص به خود شان از طرف خداوند رسمی و قابل پیروی بوده و در این مقاطع زمانی پیروی آز آنها واجب بوده است پس از این مطالب روشن شد که بین آیاتی که ایمان به تمام پیامبران را لازم می داند و بین آیاتی که می گویند دین پذیرفته در نزد خداوند فقط دین اسلام می باشد تنافی و تضاد وجود ندارد.

پی نوشت:

۱.بقره: ۱۳۶.
۲.آل عمران: ۸۴.
۳.سوره آل عمران، آیه ۱۹ و آیه ۸۵.
۴.طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان، ۳:۱۲۰ و ۱۲۱، قم، موسسه نشر اسلامی، بی تا.

منبع: نرم افزار پاسخ ۲ مرکز مطالعات حوزه