شیعه در اردن

در روزگار اخیر به واسطه استعمار انگلیس، سرنوشت اردن با فلسطین یکی بوده است. بدین جهت انگلستان سرزمین خاوری رود اردن را فرااُردن نام نهاد. کشور اردن مدتی زیر نظر انگلستان بود تا آنکه مستقل شد. حکومتی که در اردن بر سر کار آمد از خاندان حسین الهاشمی بود. از این رو از سال ۱۳۲۸ اردن به نام اردن هاشمی شناخته شد.

از زمان ورود اسلام به این منطقه، به جز دوره جنگهای صلیبی که مدتی مسیحیان به حاکمیت رسیدند، اداره آن را حاکمان اسلامی یا به ظاهر اسلامی بر عهده داشتند و همین امر سبب شده که اسلام در سراسر آن سرزمین رسوخ کند. حاکمان اسلامی این سرزمین همگی از اهل سنت بودند. بنابراین این مذهب بیشتر در این کشور رواج یافته است. دیگر مذاهب اردن عبارتند از: شیعیان، دروزیان، مسیحیان، بهاییت.

اردن به خاطر وجود ملیتهای مختلف، دارای فرهنگ های متفاوت و در نتیجه آداب و رسوم خاص خود است. در سال ۱۹۸۹ به دنبال یک سلسله حوادث که به آزادی فعالیت های سیاسی و انجام انتخابات، با شرکت گروه های مختلف انجامید، تشکل های مذهبی بیشتری اعلام موجودیت کردند که تعداد آنها تاکنون به رقمی بالای ده گروه رسیده است که از جمله به گروه های اخوان المسلمین، جبهه عمل اسلامی، حزب تحریر اسلامی، جمعیت دموکراتیک عدالت اجتماعی، حرکت جهاد اسلامی، جنبش دموکراتیک عربی و اسلامی، جماعت دارالقرآن، جماعت دعوت و تبلیغ و حزب تجدید عربی و اسلامی میتوان اشاره کرد.

در این کشور تحصیلات مدرس های برای کودکان ۶ تا ۱۴ سال رایگان و اجباری است. سطح فرهنگ عمومی و تحصیلات دانشگاهی در اردن چشمگیر است، به طوری که بیش از ۸۰% مردم آن باسواد هستند. براساس بررسی های به عمل آمده، کشور اردن در میان کشورهای عربی از موقعیت برتر فرهنگی، آموزشی و هنری برخوردار است و این از یک سو به خاطر وجود اتحادیه های مختلف فکری و فرهنگی و از سوی دیگر وجود رسانه های مختلف نظیر مطبوعات و هفت کانال تلویزیون با برنامه های متنوع و نیز سازمانهای فعال فرهنگی خارجی مستقر در اردن است.

طبق نظر باستانشناسان، کشور اردن از قدیمی ترین مناطق مسکونی جهان بوده و شهر اریحایا جریکو واقع در کنار بحرمیت از قدیمی ترین شهرهای جهان است.

بیشتر مردم پنج میلیون نفری اردن مسلمان و اهل سنت هستند و شیعیان ۲ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. با وجود این دولت اردن به حقوق شیعیان بی اعتنایی کرده و آنها را تحت فشار قرار می دهد. دولت اردن از گروه های تندرو مثل القاعده حمایت می کند و از هم پیمان های صدام به حساب می آمد. پادشاه اردن بارها از دولت های عربی خواسته برای جلوگیری از گسترش تشیع در منطقه و جهان بسیج شوند که نشان دهنده تفکر ضد شیعی حاکمان اردن است.

هر سال با فرا رسیدن ایام محرم شیعیان اردن مراسم ویژه محرم و آیین عزاداری سالار شهیدان، امام حسین(علیه‌السلام) و یارانش را یکشنبه شب در محل شهدای موته در منطقه جنوبی این کشور برگزار می کنند. در طول سال۲۳ هزار زایر از محل شهدای موته دیدار می کنند که این به جز ۵ هزار زایر شرکت کننده در مراسم عاشورا در این مکان است. شیعیان در کشور سنی مذهب اردن هیچ مسجد و حسینیه ای ندارند و روز تاسوعا و عاشورا در داخل ضریح شهدای موته به عزاداری می پردازند.

جعفر بن ابیطالب، معروف به جعفر طیار برادر حضرت علی(علیه‌السلام)، زید بن حارثه پسر خوانده پیامبر اسلام(ص) و تنها صحابیای که نام وی در قرآن آمده است و عبدالله بن رواحه، از شاعران معروف زمان پیامبر و یکی از فرماندهان لشکر اسلام، از جمله شخصیت هایی هستند که در جنگ موته در سال هشت هجری شهید شدند و اکنون در اردن مدفون هستند.

بعد از پیروزی های مکرر حزب الله لبنان در برابر صهیونیست ها گرایش به تشیع در اردن هم بیشتر شد و جوانان بسیاری از خانواده های سرشناس اردنی شیعه شدند که همین باعث وحشت حاکمان اردن شده است.

منبع : انتظار نوجوان – دی ۱۳۸۶ – شماره ۳۰ –