سید محمد محقق داماد (ره)

ولادت

ایشان در یک بیت رفیع علمى و ولائى، در احمد آباد یزد، پا به عرصه حیات نهادند والد عالیقدرش مرحوم آقاى حاج سید جعفر موسوى، یکى از ارادتمندان و شیفتگان مقام شامخ اهل بیت عصمت و طهارت بودند بارها به سفر عتبات عالیات تشرف پیدا کرده بودند در سفر اخیر که با پاى پیاده عازم دیار دوست بودند، روح خدا جویش به ملکوت اعلى پیوست و کودک هنوز از مادر متولد نگردیده بود.بـسـیار طبیعى است کودکى که در چنین فضاى ولایى و دوستى اهل بیت (علیه السلام )چشم و گوش باز نماید، چگونه بار خواهد آمد؟
او در ممات پدر، تحت حمایت و عنایت مادر پارسا و عفیفه اش تربیت و پـرورش مـى یـافـت کـه داغ مـادر را نـیز به زودى بر دل گرفت و با کوله بارى از غم و اندوه به تحصیلات مقدماتى پرداخت.

تحصیلات

مـدت کـوتـاهى در اردکان سپرى نمود و سپس عازم یزد گردید و پیش اساتید نامدار آنجا به تحصیل مقدمات علوم و سطوح و مقدارى از قوانین پرداخت، و با اشارت و صلاح دید یکى از اساتیدش، شاگرد ساعى و کـوشـا، عـازم حـوزه عـلمیه قم گردید و این مسافرت همراه بدرقه استاد مهربان و طالب کمال دانشجویش توأم بوده است.
ایـشـان در سال ۱۳۴۱ هـ. ق، یعنى در حدود ۱۶ سالگى به دروس اساتید بزرگ حوزه علمیه قم راه یافته و تلمذ نموده است، و استعداد درخشان خود را در این مـحـاضر منور نشان داده است، و بیشترین بهره را از محضر مبارک زعیم عالیقدر و مؤسس حوزه عـلـمـیـه قم برده اند، و در اثر احساس لیاقت و استعداد شاگرد، مورد عنایت و توجه خاص استاد عـالـیـقـدرش قـرار گرفته است، و همین عنایت خاص استاد موجب گردیده است که به افتخار دامـادى و مـصـاهـرت وى نـیز نائل آید، و این امر بس بود که عنوان جدیدى بر عنوان پیشین وى (محقق ) افزوده شده، و آن کلمه (داماد) است، که به صورت (محقق داماد) در آمده است.

اساتید

ایشان از محاضر اساطین بزرگوارى چون
۱ – مرحوم آقا سـید احمد مدرس.
۲ – مرحوم حاج سید یحیى واعظ.
۳ – مرحوم آقاى سید حسن باغ گندمى.
۴ – مرحوم آقا سید محمد علیرضا حائرى.
دروس حضرات آیات .
۵ – حـاج شـیخ غلامرضا یزدى.
۶ – میر سید على یثربى کـاشـانـى.
۷ – مرحوم آقا سید محمد تقى خوانسارى.
۸ – مرحوم حاج میرزا مـحـمد همدانى.
۹ – شیخ محمود اردکانى.
۱۰ – سید ابوالحسن رفیعى قزوینى.
۱۱ – مـرحـوم سـیـد مـحـمـد حـجـت کوه کمرى.
۱۲ – حاج شیخ عـبـدالـکریم حائرى.
کسب علم نموده است.

تدریس

پـس از ارتـحال استاد بزرگوار و مؤسس حوزه علمیه قم، معظم له تدریس در حوزه علمیه قم را شـروع و در مـدت انـدکى، محضر درس وى به صورت مجمع فضلا و دانشمندان و محل ملاقات انـدیـشـمـندان اهل درد در آمد، و ایشان از این فرصت عالى ترین بهره ها را برده، و در تمام ایام به تـدریـس و تربیت پرداخته آن روزهائى هم که حوزه تعطیل مى شد، بیت شریف ایشان یک مدرس بزرگ، و یک جایگاه رفع اشکالات و بحث و گفتگوى فقهى در مى آمد روزهاى جشن و سرور، یا ایام سوگوارى و عزا نیز، بحث و گفتگوى پر برکت فقهى و اصولى منقطع نمى گردید، و روح جویاى کـمـال وى هـرگز از زلال آب شیرین علم سیراب نمى گشت از اینرو، با اینکه ایشان مرجعیت و رفـت و آمد و بیا و برو مردمى دیگر مراجع عظام را نداشتند، و اصولا علاقه اى نیز به این قبیل امور، نـشان نمى دادند، رشته ها و ریشه هاى مرجعیت رااز دل کنده و به (غارب ) آن افکنده، و متمحض در علم و تعلیم و تربیت گردیده بودند، و این امر شوخى نیست، ریاضت و مبارزه طولانى مى طلبد از اینرو درس ایشان، مجتهد پرور و مرکز تلاقى افکار و تضارب اندیشه ها بود در اثر همین تمحض در علم بود که جمعى از زبدگان حوزه به محفل گرم و با صفاى وى مى شتافتند.

شاگردان

جمع کثیرى که نام بردن اسامى برخى از آنان مى تواند نمونه بس اندک از بیشترین ها باشد افرادى مانند
۱ ـ شیخ مرتضى حائرى یزدى.
۲ ـ شهید مرتضى مطهرى .
۳ ـ سید محمد حسینى بهشتى.
۴ ـ سید موسى صدر .
۵ ـ سید مصطفى خمینى.
۶ ـ شیخ محمد مفتح .
۷ ـ شیخ على قدوسى .
۸ ـ شیخ حسینعلى منتظرى .
۹ ـ شیخ على مشکینى .
۱۰ ـ عبدالکریم موسوى اردبیلى .
۱۱ ـ سید موسى شبیرى زنجانى.
۱۲ ـ شیخ احمد آذرى قمى .
۱۳ ـ شیخ حسین نورى همدانى .
۱۴ ـ سید جلال طاهرى اصفهانى.
۱۵ ـ شیخ عبداللّه جوادى آملى.
۱۶ ـ شیخ حسین مظاهرى اصفهانى .
۱۷ ـ شیخ محمد مؤمن قمى .
و جمعى دیگر از بزرگان و معاریف حوزه.

تألیفات

از آثـار عـمـده ایشان، حواشى بر العروه الوثقى مرحوم یزدى مى باشد ولى تقریرات دروس فـقـه و اصول ایشان توسط جمعى از فضلاى جلسه درس ایشان تحریر و تألیف، و به مرحله چاپ رسیده است .
۱ ـ مـباحث حج، صلوه، صوم، اعتکاف، خمس و قسمت عمده زکات توسط شیخ عبدالله جوادى آملى.
۲ ـ شیخ ناصر مکارم شیرازى دوره درس اصول.
۳ ـ سید جلال طاهرى اصفهانى، مبحث طهارت و دوره اصول.
۴ ـ شیخ محمد مؤمن، بحث صلوه .

خصوصیات اخلاقى

مـرحوم محقق داماد، فرد زاهد و پارسا و بسیار صریح اللهجه ،خوش مجلس و شیرین سخن بـودنـد هـرگـز بـه مـقامات صورى و مناصب ظاهرى اهمیت نمى دادند از تواضع و ادب خاصى بـر خـوردار بودند او در ایام ماه رمضان در مسجد بازار قم به وعظ و ارشاد مى پرداختند، و سخنان وى تأثیر عمیقى در دل شنوندگان باقى مى گذاشت.

مقام علمى

مرحوم سید محمد محقق داماد، مرد دانش و تحقیق، یکى از انجم فروزان فقاهت و یـکـى از فـقـیـهان نامدار شیعه در قرن چهاردهم هجرى مى باشد که شاگردان بر جسته و رجال عـلـمى تربیت کرده او، امروز نور افکنان اجتماع مى باشند و همگى به وجود چنین استاد فرزانه اى افتخار و شکر گزارى دارند.

وفات

مـرحـوم محقق داماد، پس از عمرى تلاش و کوشش در راه انجام وظیفه الهى، و پس از تربیت جمعى از شاگردان مجتهد و شایسته، روز چهارشنبه ۲ ذى الحجه الحرام سال ۱۳۸۸ هـ. ق بر اثر سکته قلبى، پس از ۷۵ روز بیمارى دار فانى را وداع گفت، و در مقبره اى از مقابر سمت شـرقـى صـحـن مطهر حضرت معصومه (سلام الله علیها) با تجلیل و تشییع کم سابقه مدفون گردید.