سید محمدحسن میرجهانى طباطبایى (ره)

ولادت و تحصیلات

علامه آیت الله سیدمحمدحسن میرجهانى طباطبایى، فرزند سید جلیل القدرو  ربانى میرسیدعلى محمدآبادى جرقویه اى اصفهانى (ره) در روز دوشنبه بیست و دوم ماه ذى القعده الحرام سال ۱۳۱۹ هـ. ق (۱۲۷۹ هـ. ش) در قریه محمدآباد جرقویه سفلى از توابع استان اصفهان در خانواده اى مذهبى، شریف و دوستدار اهل بیت عصمت و طهارت قدم به عرصه وجود نهاد.

او پس از طى دوران طفولیت و کودکى در سن پنج سالگى وارد مکتب شده و در هفت سالگى تمام قرآن مجید را به انضمام کتب فارسى فرا گرفت.

سپس به یادگیرى مقدمات زبان عربى اعم از صرف و نحو پرداخت و قسمتى از کتاب سیوطى را نزد  یکى از فضلاى روستاى محل سکونت خود فرا گرفت.

بعد از آن براى ادامه تحصیل وارد حوزه علمیه اصفهان شده و در مدرسه صدر بازار ساکن گشتند.

اساتید

در اصفهان از محضر بزرگانى هم چون عالم فرزانه آقاى شیخ محمدعلى حبیب آبادى (ره) و آقاى شیخ على یزدى (ره) بهره برده و به فراگیرى فقه، اصول و منطق اهتمام ورزیدند. سپس سطوح وسطى و عالیه را در خدمت مرحوم حجت الاسلام  شیخ محمدرضا رضوى خوانسارى (ره) و  میرزا احمد اصفهانى (ره) و  آیت الله محمدعلى فتحى دزفولى (ره) و آیت الله حاج سیدابوالقاسم دهکردى (ره) به پایان رسانیدند. وى در درس خارج آیات عظام میرزا محمدرضا مسجد شاهلى (ره) و آخوند ملاحسین فشارکى (ره) نیز حاضر مى شدند.

در نجف اشرف

در سال ۱۳۶۴ هـ. ق (۱۳۰۵ هـ. ش) با اجازه پدرشان راهى نجف اشرف گردیده و در آن دیار عالم پرور از وجود مبارک اساتید ارجمندى چون آیت الله رجایى (ره)، حاج شیخ عبدالله مامقانى (ره) (صاحب رجال) و آیت الله آقا ضیاء الدین عراقى (ره) بهره مند شدند.

جنبه والاى روحانى و اخلاقى و شخصیت علمى علامه میرجهانى باعث شد از جمله یاران خاص مرجع اعلى آیت الله العظمى آقا سید ابوالحسن اصفهانى (ره) گردند و در مسجد شیخ طوسى از انفاس قدسى آن بزرگوار استفاده نمایند، تا جایى که، در مدت اقامت در نجف، نوشته ها و امور مالى آیت الله اصفهانى در دست علامه میرجهانى قرار داشت.

اقامت در مشهد و اصفهان

آیت الله میرجهانى پس از چندى، بار دیگر به اصرار پدرشان با کوله بارى از علم و فضیلت معنوى به اصفهان بازگشتند.

البته سکونت دوباره ایشان در اصفهان همزمان با اواخر عمر پدر برزگوارشان گشته بود و مدتى پس از فوت پدر، علامه راه مشهد را در پیش گرفتند و حدود هفت سال هم جواری  با آقا على ابن موسى الرضا (صلوات الله علیه) را اختیار نمودند.

علامه میرجهانى در ادامه فعالیتهاى علمى خود در مشهد مقدس، به تصحیح نسخ خطى قدیمى موجود درکتابخانه آستان قدس رضوى و تألیف و تصنیف وتدریس اشتغال داشتند.

محل اصلى فعالیتشان در مشهد، دو حجره در صحن عتیق بوده است. گویا وضعیت آب و هواى مشهد با مزاج ایشان سازگارى نداشته و در نهایت پس از هفت سال به تهران نقل مکان مى کنند.

علامه در تهران نیز به انجام وظایف دینى بالاخص تبلیغ از طریق منبر و تألیف کتاب مشغول گشتند.

بازگشت به اصفهان

سالهاى آخر عمر پر برکت و گهربار ایشان بار دیگر در شهر اصفهان سپرى شد، ولى حتى کهولت سن و پیرى مانع از انجام فعالیتهاى علمى و مذهبى علامه نشد و بیان شیرین و رساى خود را در راه ترویج و گسترش دین مبین اسلام به کار بستند و قلوب بسیارى از مردم را در جهت انس و آشنایى هر چه بیشتر با حق و حقیقت رهنمون شدند که آثار و برکات این فعالیت هم اکنون نیز بر ما معلوم مى باشد.

تألیفات

آیت الله میرجهانى به خاطر جامعیت در علوم و تبحر در ادبیات و داشتن ذوق لطیف و آشنایى با علوم غریبه (جفر، رمل، اسطرلاب) داراى تألیفات موثر، متعدد و متنوعى در موضوعات: حدیث، شعر، علوم غریبه، نجوم، شیمى، طب قدیم، ریاضیات و … مى باشند. که بسیارى از آنها چاپ و حتى بعضى از آنها چندین بار چاپ شده که کل آثار و تألیفات علامه جمعاً بالغ بر پانصد و هفت اثر مى باشد که بخشی از آنها عبارت اند:

۱- روایح السمات

۲- جنه العاصمه

۳- نوائب الدهور

۴- البکاء للحسین علیه السلام

۵- تفسیر ام الکتاب

۶- دیوان حیران

۷- مستدرک نهج البلاغه الموسوم بمصباح البلاغه فى مشکوه الصباغه

( خطبه هایى که مرحوم سید رضى (ره) در نهج البلاغه جمع آورى نکرده اند یا در آن اختلاف روایه وجود دارد.

۸- ولایت کلیه

۹- الدرر المکنون (دیوان عربی)

۱۰- کنوزالحکم و فنون الکلم

۱۱- السبیکه البیضاء فى نسبت بعض آل نبى الطباء

۱۲- مختصر کتاب ابصار المستبصرین

۱۳- مقلاد الجنان و مغلاق المیزان

۱۴- ذخیره المعاد

۱۵- رساله سعادت ابدى و خوشبختى همیشگى

۱۶- لوامع النورفى علائم الظهور

۱۷- شهاب ثاقب

۱۸- مقامات الاکبریه

۱۹- رساله اى در احکام رضاع

۲۰- رساله اى در اخبار مربوط به کواکب و نجوم فلکیات

۲۱- رساله اى در احوالات حضرت زینب کبرى علیها سلام الله

۲۲- گنجینه سرور به صورت تلفیقى عربى و فارسى

۲۳- نصیحت به هادى

۲۴- گنج رایگان

۲۵- رساله نورستان

۲۶- رساله اى در مورد آیات قرآنى که مشتمل بر کلمه «رب» مى باشد. (۸۴ آیه)

۲۷- رساله اى در ریاضیات

۲۸- رساله اى در شیمى

۲۹- رساله اى در طب قدیم

۳۰- صمدیه منظومه

۳۱- قرآن به خط ایشان همراه با تفسیر در حواشى آن و کشف الآیات

۳۲- تقریرات حضرت آیه الله سید ابوالحسن اصفهانى (رحمه الله علیه)

۳۳- دیوان حافظ به خط زیباى ایشان که هدیه به کتابخانه آستان قدس رضوى (شماره ثبت ۵۸۰۲) و همچنین آثار علمى دیگرى در فنون متنوعه چون رساله هاى متعددى در جفر و رمل و اسطرلاب و نجوم

وفات

سرانجام این عالم بزرگوار و علامه دهر  پس از سالها تلاش بى وقفه در راه شناخت معارف دین در روز سه شنبه بیستم جمادى الثانى سال ۱۴۱۳ هـ. ق (۱۳۷۱ هـ. ش) به نداى حق لبیک گفت ، پیکر مطهر این عالم مجتهد پس از تشییع باعظمت و پرشکوه  در بقعه علامه کبیر مجلسى (ره) واقع در مسجد جامع اصفهان به خاک سپرده شد.