سیدمحمدجواد علوی طباطبایی بروجردی

سیدمحمدجواد علوی بروجردی، نوه آیت‌الله بروجردی و از مدرسین و علمای حوزه علمیه قم است. ایشان تحصیلات خود را در مشهد و قم نزد اساتیدی چون آیت‌الله وحید خراسانی، آیت‌الله سیدمحمد روحانی، آیت‌الله گلپایگانی و … گذراند. آیت‌الله علوی تولیت موقوفات آیت‌الله بروجردی و مسؤل کلیه مراکز و اماکن وابسته به ایشان است.

کودکی

سیدمحمدجواد علوی طباطبایی بروجردی در بیست و ششم فروردین ۱۳۳۰ شمسی مطابق با نهم رجب المرجب ۱۳۷۰ قمری به دنیا آمد. پدر ایشان آیت‌الله سیدمحمدحسین علوی، از شاگردان و داماد حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی بود که بعد از رحلت آن مرجع کبیر، به تهران مهاجرت کرد. آیت‌الله سیدمحمدجواد علوی درباره پدر خویش چنین می‌گوید:

«او راد مردی مجاهد و حق طلب بود که برای تحقق اهداف عالیه اسلام از هیچ کوششی دریغ نمی‌ورزید. مردی سخنور و صریح اللهجه که قبل از پیروزی انقلاب با رشادت و روحیه حق طلبی که از اجداد طاهرین خود به ارث برده بود، از نهضت اسلامی حمایتی بی دریغ داشت.»[۱]

مادر ایشان آغا سکینه دختر زعیم بلند مرتبه شیعه، حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی (رحمه‌الله‌علیه) است.[۲]

نسب

نسب علوی بروجردی از جانب پدر و مادر با ۲۹ واسطه به ابراهیم طباطبا (سر سلسله سادات طباطبائی) و با ۳۳ واسطه به امام حسن مجتبی (علیه‌السّلام) می‌رسد. به‌دلیل آن‌که حضرت فاطمه بنت الحسین (علیهماالسلام) مادر جناب ابراهیم غمر و همسر شایسته جناب حسن مثنی است، ایشان نیز مانندآیت‌الله العظمی بروجردی، به تبعیت از جد هفتمشان (علامه مجاهد سیدمحمد طباطبائی (رحمهالله)) خود را حسنی و حسینی می‌دانند.

تحصیلات ابتدایی

علوی بروجردی تحصیلات خود را از مکتب خانه آغاز نموده و از پنج سالگی راهی مدرسه شد و تا کلاس چهارم ابتدایی در شهر مقدس قم مشغول تحصیل بودند. پس از درگذشت آیت‌الله العظمی بروجردی (قدس‌سره) و مهـاجرت به تهران، تحصیلات خود را تا پایان دوره دبیرستان، در این شهر پی گرفت؛ و در خرداد ۱۳۴۸ شمسی موفق به اخذ دیپلم در رشته طبیعی شد.

معلمانی چون شهید سیدعلی‌اکبر موسوی، غلامرضا دانش، علی مدرسی (نوه سیدحسن مدرس)، استاد رضا روزبه بخصوص حاج شیخ علی‌اصغر کرباسچیان معروف به علامه، در پرورش شخصیت علمی و تربیتی ایشان نقش محوری داشتند.

تحصیلات حوزوی

آیت‌الله علوی پس از اخذ دیپلم، در سال ۱۳۴۸ راهی حوزه علمیه قم شد. گفتنی است ایشان قبل از ورود رسمی به حوزه علمیه همزمان با تحصیل در دبیرستان، تحصیلات حوزوی خود را در مدرسه علمیه شیخ عبدالحسین در بازار تهران آغاز کرده بود، و کتب رایج ادبیات عرب همچون: البهجه المرضیه، مغنی اللبیب، المطول و … را فرا گرفته بود و علاوه بر آن در تعطیلات تابستان هم در مشهد مقدس نزد دانشمند شهیر ادیب نیشابوری تلمذ می‌کردند. بنابراین با ورود به قم تحصیل در مقطع سطح را آغاز کردند و از محضر استادان فرزانه و بزرگواری چون حضرات آیات آقایان: آیت‌الله اعتمادی، آیت‌الله ستوده، آیت‌الله پایانی، آیت‌الله سلطانی، آیت‌الله ابطحی کاشانی و آیت‌الله جعفر سبحانی بهره بردند.

ایشان مدت ۲۵ سال در دروس خارج استادان بزرگواری چون آیت‌الله العظمی وحید خراسانی (۱۶ سال)، آیت‌الله العظمی میرزا جواد تبریزی، آیت‌الله العظمی گلپایگانی، آیت‌الله العظمی حاج شیخ مرتضی حائری و آیت‌الله العظمی سیدمحمد روحانی شرکت جستند، البته بخش عمده حیات علمی ایشان حضور در دروس خارج فقه و اصول آیت‌الله العظمی وحید خراسانی و آیت‌الله العظمی حاج سیدمحمد روحانی بوده است. ایشان در علوم معقول هم از محضر اساتیدی چون آیت‌الله سیدمحمدرضا صدر، آیت‌الله حاج شیخ عبدالله جوادی آملی و شهید آیت‌الله مطهری بهره برده‌اند.

تدریس

از سنت‌های دیرپا و بسیار خوب حوزه‌های علمیه که تاثیر ماندگاری در پرورش علمی و تربیتی طلاب دارد، اهتمام به تدریس در کنار تحصیل است. به پیروی از این سنت حسنه، آیت‌الله علوی با تدریس مکرر دروس سطح و عالی حوزه، به‌عنوان یکی از اساتید حوزه علمیه قم شناخته می‌شوند. [۳] وی از سال ۱۳۷۰ با تدریس خارج اصول و از سال ۱۳۷۵ با تدریس خارج فقه، مبانی فقهی و اصولی خود را در معرض استفاده فضلا قرار داده است.

آثار علمی

از دیگر فعالیت‌های علمی و پژوهشی آیت‌الله علوی بروجردی، آثار مکتوبی است که در مباحث مختلف علمی به رشته تحریر درآورده‌اند. برخی از این آثار عبارتند از:

۱. تقریرات خارج اصول حضرت آیت‌الله العظمی وحید خراسانی (دام‌ظله).

۲. تقریرات خارج فقه (مکاسب، صلوه) حضرت آیت‌الله العظمی وحید خراسانی (دام‌ظله).

۳. تقریرات یک دوره اصول آیت‌الله العظمی سیدمحمد روحانی (رحمه‌الله‌علیه) (به غیر از استصحاب).

۴. تقریرات حج، خیارات و بیع آیت‌الله العظمی سیدمحمد روحانی (رحمه‌الله‌علیه).

۵. تقریرات حج، عمره وبیع آیت‌الله العظمی گلپایگانی (رحمه‌الله‌علیه).

۶. تقریرات خیارات و خمس آیت‌الله حاج شیخ مرتضی حائری (رحمه‌الله‌علیه).

۷. تقریرات مکاسب محرمه آیت‌الله العظمی میرزا جواد آقا تبریزی (رحمه‌الله‌علیه).

۸. تقریرات الهیات بالمعنی الاعم (اسفار) آیت‌الله جوادی آملی (حفظه‌الله).

۹. نقش و جایگاه عقل در استنباط.

۱۰. قاعده لا حرج. [۴][۵]

فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی

افکار سیاسی آیت‌الله علوی ریشه در دوران جوانی و تربیت خانوادگی ایشان دارد. مجالس علما در دوران نهضت اسلامی (سال ۴۲) عمدتاً در منزل پدر ایشان برگزار می‌شد. سخنرانی‌های ابوی ایشان، هجوم ساواک به منزلشان و دستگیری پدر، فعالیت‌های دوران تحصیل در دبیرستان علوی تهران، تشکیل انجمن اسلامی جوانان، مدیریت مجله‌ای به نام «جوانان در پناه اسلام» و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی، در شکل‌گیری شخصیت سیاسی آیت‌الله علوی تاثیرگذار بوده است. ادامه این مشی سیاسی از سوی آن جناب، سبب شد تا ساواک نسبت به فعالیت‌های ایشان اعم از تبلیغ، رفت و آمدها، مهمانی‌ها، نامه‌ها و …. حساس شود و بارها وی را احضار و حتی چند سال ممنوع المنبر نماید. ولی با همه آزار و اذیت‌ها، فعالیت‌های تبلیغی ایشان در این مدت تعطیل نشد و ایشان همواره در مناسبت‌های مختلف به نقاط گوناگون کشور عزیمت نموده و به ادای رسالت دینی و تکلیف شرعی خود می‌پرداختند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی از پذیرش مسؤلیت اجرایی دوری گزیدند ولی با یاری رسانی به رزمندگان و حضور در جبهه‌های جنگ تحمیلی حمایت و وفاداری خود را نسبت به اسلام عزیز و ملت شریف ایران به اثبات رسانیدند.

فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی

الف) ایجاد مؤسسه آیت‌الله بروجردی (رحمه‌الله‌علیه).

ب) احیا و تغییر کاربری مدرسه علمیه خان از مسکونی به مَدْرَس.

ج) احیای بیت شریف آیت‌الله بروجردی (رحمه‌الله‌علیه). ایشان پس از پذیرش تولیت بیت شریف آیت‌الله بروجردی و نیز قبول مسؤلیت کلیه مراکز و اماکن وابسته به ایشان، در این مکان‌ها تحولات اساسی ایجاد کردند؛ از جمله: مرمت و بازسازی، ثبت بیت در فهرست آثار ملی، احیای مراسم و جلسات مذهبی در بیت آیت‌الله العظمی بروجردی (اعلی‌الله‌مقامه‌الشریف).

د) مرمت و زیبا سازی گنبد و گلدسته‌های مسجد اعظم و توسعه آن. یکی از ابنیه مربوط به مسجد اعظم کتابخانه آن است که یادگاری ارزشمند از آیت‌الله العظمی بروجردی است، کتب موجود در آن:

کتب خطی موجود ۶۱۸۹ جلد در ۴۲۰۰ مجلد، کتب خطی کتابخانه شخصی آیت‌الله العظمی بروجردی ۶۲۳ جلد، کتب سنگی ۱۰ هزار جلد، کتب چاپی و نشری ۷۰ هزار جلد با وجود چنین گنجینه گران‌بهایی از نسخ خطی، می‌توان کتابخانه مسجد اعظم را یکی از معتبر‌ترین کتابخانه‌های ایران دانست.[۶]

ه) دایر نمودن دفتر تولیت و پاسخ‌گویی به مسائل دینی در مسجد اعظم.

و) نشر و تبلیغ آیین و آموزه‌های تشیع در آسیای میانه، قفقاز و ترکیه.

ز) مؤسسه تبلیغاتی و خدماتی حسینیه علوی (شهرستان بروجرد).

پی نوشت:

۱.  پایگاه اندیشوران حوزه، سیدمحمدجواد علوی بروجردی.   

۲.  سایت بنیاد فرهنگ جعفری، حضرت آیت الله حاج سید محمد جواد علوی طباطبائی.   

۳.  سایت مدرسه فقاهت، استاد سید محمدجواد علوی‌ بروجردی.   

۴.  سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان بروجرد، حضرت آیت الله سید محمد جواد علوی طباطبایی بروجردی.   

۵.  پایگاه اطلاع رسانی حوزه، علوی بروجردی، سیدمحمدجواد.   

۶.  کتابخانه آیت‌الله العظمی بروجردی، تاریخچه کتابخانه.   

منبع: سایت کتابخانه حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی، برگرفته از «تولیت مسجد اعظم قم (۱۳۸۳ه.ش)»،

برگرفته از: ویکی فقه