ستیز عرفان های نوظهور با عقل گرایی

بررسی دقیق «زندگینامه»، «عقاید» و «اهداف» رهبران فرقه ‌های نوپدید بیانگر آن است که میان جریان ‌های مذکور، تشابهات قابل توجّهی وجود دارد که از میان این تشابهات، می ‌توان به «وجود بحران ‌های روانی در بسیاری از رهبران عرفان ‌های نوظهور»، «ایجاد آرامش برای انسان از طریق مسکّن‌ های موقّت»، «سکوت در برابر ظلم» و «دور ساختن انسان از دین یا همان دین ‌زدایی» اشاره نمود

اگرچه در ابتدای امر به نظر می ‌رسد که ‎عرفان‌ های نوظهور هیچ تشابه و ارتباطی با یکدیگر ندارند، امّا بررسی دقیق «زندگینامه»، «عقاید» و «اهداف» رهبران این فرقه ‌های نوپدید بیانگر آن است که میان جریان ‌های مذکور، تشابهات قابل توجّهی وجود دارد که از میان این تشابهات، می ‌توان به «وجود بحران ‌های روانی در بسیاری از رهبران عرفان ‌های نوظهور»، «ایجاد آرامش برای انسان از طریق مسکّن‌ های موقّت»، «سکوت در برابر ظلم» و «دور ساختن انسان از دین یا همان دین ‌زدایی» اشاره نمود. این موارد در یادداشت گذشته مورد تبیین و بررسی قرار گرفت. در این یادداشت در صدد معرّفی باقی اشتراکات مهم عرفان ‌های نوظهور هستیم.

دور ساختن پیروان خود از عقل یا همان عقل‌ گریزی

بی‌اعتنایی به قوّه عاقله و دور ساختن پیروان خود از فکر و اندیشه، یکی از ویژگی‌ هایی است که تقریباً در تمامی عرفان ‌های نوظهور وجود دارد. از نظر رهبران این عرفان ‌ها «سلوک معنوی کار دل است و فکر و عقل در آن هیچ راهی ندارد». بعلاوه ایشان عقل را منشأ تشویش ‌های ذهنی و پراکندگی حواس معرّفی کرده و بدان به عنوان مانعی برای سیر و سلوک ‌های معنوی می‌نگرند۱. از همین رو، پیروان خود را به دوری از عقل و اندیشه دعوت کرده و تلاش می ‌کنند تا عواطف و احساسات را جایگزین عقل نمایند تا بدین ترتیب، از آگاهی یافتن پیروانشان نسبت به ماهیّت حقیقی این عرفان‌ ها جلوگیری کرده و بتوانند آن‌ها را به بردگانی تبدیل کنند که در مقابل ارباب خود هیچ اختیار و مخالفتی نشان نمی ‌دهند.

هماهنگی ‌های پشت پرده میان رهبران عرفان‌ های نوظهور

یکی از ویژگی ‌های قابل توجّه عرفان ‌های نوظهور همفکری، همکاری‌ و اقدامات کاملاً هماهنگی است که از سوی رهبران آن ‌ها صورت می ‌گیرد. به عنوان مثال، بسیاری از عقاید منتشر شده از سوی رهبران عرفان ‌های نوظهور تنها اختلافات ظاهری با یکدیگر داشته و در باطن امر، دارای مفاهیم مشابهی هستند. همچنین برخی از رهبران این عرفان‌ ها پیروان خود را به مطالعه آثار سایر رهبران عرفان ‌های نوظهور امر کرده و یا برنامه ‌های مشترکی را با دیگر مدّعیان این عرفان ‌ها برپا می‌ سازند. علاوه بر این دو مورد، بسیاری از رهبران عرفان ‌های مذکور در مؤسسات مشترکی از قبیل مرکز چوابرا، مؤسسه دبی فورد و یا گروه رهبران تکاملی عضو هستند و از سوی این مراکز مورد حمایت ‌های مالی و غیر مالی قرار می ‌گیرند۲.

«دعوت پیروان به مطالعه آثار رهبران دیگر عرفان‌ های نوظهور»، «ممانعت کردن از ارتباط پیروان با ادیان آسمانی یا اعتقاد به این ادیان»، «عضویّت بسیاری از رهبران عرفان ‌های نوظهور در یک یا چند مؤسسه به ظاهر فرهنگی» و «حمایت مالی چند مؤسسه خاص در جهت انتشار افکار و عقاید این عرفان ‌ها در میان مردم»، همه نشان از وجود تشکیلاتی واحد و منسجم در پشت پرده عرفان‌ های نوظهور دارد؛ تشکیلاتی که راهبرد واحد و مشخّصی را به رهبران عرفان‌ های نوظهور ارائه کرده و از گرایش مردم به عقاید این عرفان‌ ها (عقایدی از قبیل دوری از ادیان آسمانی و جلوگیری از مبارزه با ظلم و تروریسم) سود می ‌برد.

انجام اقدامات سیاسی در عین طرح ادّعای «سیاست گریزی»

یکی دیگر از وجوه اشتراک بسیاری از عرفان ‌های نوظهور، سوء استفاده ‌ای است که رهبران و گردانندگان آنان از پیروان خود در جهت دستیابی به اهداف سیاسی نظام سرمایه‌ داری انجام می ‌دهند. در توضیح پیرامون این مسئله باید گفت رهبران عرفان ‌های نوظهور یا نمایندگان ایشان اگرچه در ابتدای امر مدّعی می ‌شوند که به دنبال رساندن پیروان خود به آرامش بوده و با مسائل سیاسی هیچ ارتباطی ندارند، لکن پس از ورود افراد به این عرفان ‌ها، از پیروانشان در جهت رسیدن به مقاصد سیاسی نظام سرمایه ‌داری و به خصوص صهیونیسم سوء استفاده می‌ کنند. این سوء استفاده در بسیاری از موارد به شکل «عدم مشارکت در مسائل سیاسی یک کشور (همچون انتخابات ‌ها و راهپیمایی ‌ها)» و در مواردی نیز به صورت «دعوت پیروان به حضور در اغتشاشات و آشوب ‌های سیاسی یا رأی دادن به شخص خاص» صورت می ‌پذیرد.

در واقع، اگر از زاویه صحیح به اظهارات رهبران عرفان ‌های نوظهور پیرامون مسائل سیاسی نگریست، می ‌توان دریافت که آن‌ها در عین اعلام انزجار ظاهری نسبت به شرکت در مسائل سیاسی، پیروان خود را به عنوان وسیله و ابزاری در جهت اجرای مقاصد سیاسی اربابان خود مورد استفاده قرار می ‌دهند.

مقابله کاملاً هماهنگ و برنامه‌ ریزی شده با گسترش معنویت دینی و به خصوص اسلام‌ گرایی

یکی از مهمترین اشتراکات عرفان ‌های نوظهور، اقدامات کاملاً هماهنگ و برنامه ‌ریزی شده ‌ای است که رهبران و گردانندگان این عرفان ‌ها در جهت مقابله با گسترش معنویت دینی، به خصوص اسلام‌ گرایی، در میان مردم جهان انجام میدهند. در توضیح پیرامون این مسئله باید گفت رهبران عرفان‌ های نوظهور در تلاش هستند تا با بیان عباراتی در ظاهر متفاوت و در باطن همسو، در یک اقدام کاملاً هماهنگ و برنامه ‌ریزی شده مردم مناطق مختلف جهان را به عرفان‌ های کاذب و مسکّن‌ گونه مشغول ساخته و بدین ترتیب، از حقیقت ‌جویی و گرایش ایشان به معنویت نوین دینی و به خصوص اسلام جلوگیری کنند. بدین ترتیب، تا زمانیکه فرد دردها و نیازهای روحی خود را از طریق مسکّن ‌های ارائه شده از سوی عرفان ‌های نوظهور خاموش می ‌سازد، به دنبال حل کردن ریشه ‌ای و صحیح این دردها و نیازها نخواهد بود و از گرایش مردم به معنویت‌ های معنوی و اسلام جلوگیری خواهد شد.

پی نوشت:

1. ر.ک: مظاهری سیف، حمیدرضا و شریفی دوست، حمزه و کیانی، محمّدحسین؛ آسیب ‌شناسی معنویت‌ های نوظهور، قم: صهبای یقین، ۱۳۹۱، صص ۴۱-۴۳.
2. ر.ک: همانجا، صص ۳۰-۳۳.

منبع: پایگاه بصیرت / محمد حسن نجاری