جماعت خواندن نماز تراویح در اهل سنت بدعت عمر

اهل تسنن به نماز‌های مستحبی شب‌ های ماه مبارک رمضان، نماز تراویح می ‌گویند که ۲۰ رکعت است. البته عده ‌ای در مقدار رکعات نماز تراویح اختلاف دارند که ۲۰ رکعت است، ۱۱ رکعت یا ۱۳ رکعت که برخی گویند در زمان پیامبر ۱۱ رکعت بود ولی آنچه مسلم است بعد از عهد عمر، مردم آن را ۲۰ رکعتی می ‌دانند.[۱]

در تاریخچه این نماز در کتاب های معتبر اهل سنت چنین آمده است: رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر کس در شب ‌های ماه رمضان از روی ایمان، نماز مستحبی را بخواند [که در اصطلاح اهل تسنن تراویح گفته می‌شود] گناهان ‌شان بخشیده می ‌شود. مردم نماز تراویح را فرادی می ‌خواندند و در زمان خلافت ابوبکر و اوائل خلافت عمر نیز چنین بود تا این‌که روزی عمر دید مردم هر کدام در یک قسمت مسجد فرادی نماز مستحبی می ‌خوانند، گفت: این مردم اگر با جماعت بخوانند بهتر می ‌شود! پس عزم این کار را کرده و آن ها را جمع نمود و گفت: به ابی بن کعب اقتدا کنید. شب دیگر وقتی مردم را دید که نماز تراویح را با جماعت می ‌خوانند، گفت: «این بدعت، بدعت خوبی است.»[۲]

سوالات ما

در باره به جماعت خواندن نماز تراویح که از بدعت های عمر بن خطاب محسوب می گردد سوالاتی مطرح می شود که باید پاسخ داده شوند:

۱. از روایات و گفتار علمای اهل تسنن معلوم می ‌شود که خود آن ها نیز خواندن نماز تراویح را به جماعت جایز نمی ‌دانند چنان‌که بیهقی از علمای بزرگ اهل سنت در روایتی می ‌آورد: رسول خدا (صلی الله علیه و سلم) فرمود: بهترین نماز غیر از نمازهای واجب این است که در خانه به طور فرادی خوانده شود. باز می ‌نویسد: کسی از ابن عمر پرسید: آیا نافله رمضان [نماز تراویح] را به کسی اقتدا کنم؟ گفت: قرآن خوانده‌ ای؟ جواب داد: بلی. ابن عمر گفت: امثال تو به الاغ می‌ مانند! نماز را تنها و در خانه بخوان.

باز نقل می‌ کند: عبدالله بن عمر نمازش را تنها در خانه می ‌خواند و وقتی مردم از مسجد می ‌رفتند به مسجد رسول الله (صلی الله علیه و سلم) می ‌آمد و به تنهایی نماز تراویح می ‌خواند.[۳]

بیهقی در مقدار رکعات نماز تراویح نیز آورده است: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و سلم) در شب ‌های ماه رمضان ۲۰ رکعت نماز تراویح را به طور فرادی و بدون جماعت می ‌خواند.[۴] اهل سنت با این روایات چه معامله ای می کنند و چرا در برابر این روایات قرار گرفته و فقط به گفته عمر عمل می کنند؟
۲. مگر خود عمر نگفته که به جماعت خواندن نماز تروایح بدعت است پس چرا عمر باعث به وجود آوردن این بدعت شده است و چرا اهل سنت از این بدعت عمر پیروی می کنند؟
۳. بدعت، بدعت است خوب و بد ندارد. چرا و به چه دلیلی عمر گفت که خواندن نماز تراویح به جماعت بدعت خوبی است؟ آیا این سخن عمر مانند این نیست که کسی بگوید فلان گناه خوب است و فلان گناه بد است؟

۴. ابن حجر عسقلانی از علمای اهل سنت می ‌نویسد: اینکه عمر گفت: این بدعت خوبی است سخن درستی نیست؛ زیرا بدعت را نمی توان به بدعت ممدوح و مذموم تقسیم نمود. بلکه هر بدعتی نشانه گمراهی و سوختن در آتش جهنم است.^[۵] آیا باتوجه به این سخن ابن حجر عسقلانی عمر بن خطاب پیروان خود را به سوی گمراهی سوق نداده است؟

۵. ابن حجر در مقدار رکعات نماز تراویح می‌ گوید: با توجه به روایات مختلف که آن را ۱۱، ۱۳ و ۲۰ رکعت می ‌داند معلوم می ‌شود نماز تراویح با روش امروز که اکثر اهل سنت بر او اتفاق نظر دارند بدعت است و در زمان رسول الله (صلی الله علیه و آله) نبوده و این نمازی است که عمر آن را به وجود آورد و مردم در آن اختلاف دارند که با جماعت خوانده شود یا فرادی و ما می‌گوئیم این بدعتی در اسلام است و آنچه بهتر است همان است که در عهد رسول الله (صلی الله علیه و آله) بود و عمر هم نگفت این سنت پیامبر است بلکه گفت: بدعت است، و این یعنی مخالفت با سیره پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) .[۶]

ابن حجر که خود سنی مذهب است کار عمر را مخالفت با سیره پیامبر اسلام (ص) دانسته است؛ آیا اهل سنت پاسخی در برابر این سخن ابن حجر دارند؟

نویسنده: حر

پی نوشت ها

[۱] . المبار کفوری، تحفه الاحوذی فی شرح الترمذی، ج ۳، ص ۴۴۰؛ رافعی، عبد الکریم؛ فتح العزیز، ج ۴، ص ۲۶۵.

[۲] . بخاری، محمد؛ صحیح البخاری. ج ۲، ص ۲۵۲؛ عسقلانی، ابن حجر؛ فتح الباری، ج ۴، ص ۲۱۸؛ ابن حیان، محمد؛ صحیح ابن حیان، ج ۶، ص ۲۸۵.

[۳] . بیهقی، احمد؛ السنن الکبری، ج ۲، ص ۴۹۴.

[۴] . همان.

[۵] . عسقلانی، ابن حجر؛ سبل الاسلام، ج ۲، ص ۱۰ و ص ۱۷۴.

[۶] . عسقلانی، ابن حجر؛ سبل الاسلام، ج ۲، ص ۱۰ و ص ۱۷۴.