بوسیدن پدر و مادر یعنی بوسیدن آستانه بهشت

بوسیدن پدر و مادر و احترام به آنها، یکی از صفات پسندیده و ارزشمند انسانی و اسلامی است. ساختار آفرینش انسان به گونه ای طراحی شده که نیازهایش به وسیله پدر و مادر تامین می شود. در واقع والدین، واسطه فیض بخشی از طرف خداوند هستند و همه ما در هر شرایطی، مدیون پدر و مادر هستیم.

بوسیدن پدر و مادر و تواضع در برابر آنها علاوه بر این که خود، عملی بسیار ارزشمند نزد خدا محسوب می شود می تواند منشا آثار خوبی نظیر کنترل نفس و تعدیل غرور و تکبر احتمالی در فرزند نیز باشد.

بوسیدن پدر و مادر و خضوع در برابر آنها، در حقیقت پلی است میانبر برای فرزند در نیل به موفقیت و سعادتمندی دنیوی و اخروی. در مقابل، بی احترامی فرزند به والدین، عامل مهمی در بدبختی و ناکامی او در مسیر زندگی است.

از این رو، شایسته است در بوسیدن پدر و مادر و ادای احترام به آنها  به مناسبت ها و بهانه های مختلف، هیچ وقت کوتاهی نکنیم تا ان شاء الله مشمول عنایت و رحمت خدا شویم. در ادامه به چند داستان خواندنی پیرامون بوسیدن پدر و مادر و تکریم آنها اشاره می کنیم:

آیت الله مکارم شیرازی و بوسیدن پدر و مادر

از آیت الله العظمی مکارم شیرازی نقل شده که در مورد احترام به والدین خود فرموده اند: هر وقت به شیراز می رفتم، دست و پای پدر و مادرم را می بوسیدم. ایشان در ادامه گفته اند: هیهات اگر انسان فکر کند که تنهایی به جایی می رسد.

پاداش بوسیدن پدر و مادر

مردی به حضور پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) رسید و پرسید: ای رسول خدا! من سوگند خورده ام که آستانه در بهشت را ببوسم، اکنون چه کنم؟

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: پای مادر و پیشانی پدرت را ببوس، (یعنی اگر چنین کنی، به آرزوی خود در مورد بوسیدن آستانه در بهشت می رسی).  او پرسید: اگر پدر و مادرم مرده باشند، چه کنم؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: قبر آن ها را ببوس.[۱]

بوسه بر جای پای پدر

بوسیدن پدر و مادر و تواضع در برابر آنها، از ویژگی های همه پیامبران و فرستادگان الهی است. نقل شده هنگامی که حضرت ابراهیم (علیه السلام) برای دیدار پسرش اسماعیل، از شام به مکه آمد، فرزندش در خانه نبود و حضرت ابراهیم (علیه السلام) به سوی شام بازگشت.

وقتی اسماعیل به خانه آمد، همسرش آمدن حضرت ابراهیم (علیه السلام) را به اسماعیل خبر داد. اسماعیل به جستجوی رد پای پدر پرداخت و جای پای پدرش را پیدا کرد و به عنوان احترام به پدر، جای پای او را بوسید.[۲]

بوسه بر پای پدر

در زندگی عالمان دین نیز موارد زیادی از احترام به والدین و بوسیدن پدر و مادر مشاهده و نقل شده است. مرحوم آیت اللّه العظمی مرعشى نجفى (ره) از مراجع بزرگ تقلید شیعه، به برکت همین احترام به پدر و بوسه زدن بر پای او، به توفیقات بزرگی در زندگی نائل گردید.

تالیف نزدیک به ۱۵۰ اثر ارزشمند علمی در موضوعات مختلف، کرامات معنوى، دریافت بیش از ۴۰۰ اجازه اجتهادى و روایتى از علماى بزرگ، حدود ۷۰ سال تدریس در حوزه های علمیه قم و نجف، تربیت هزاران طلبه و دانشجوی علوم دینی، بنای ده‏ ها مدرسه، مسجد، حسینیه، تاسیس مراکز گوناگون علمی، فرهنگى، رفاهى و درمانى، ایجاد بزرگترین و مشهورترین کتابخانه نسخ خطی در جهان اسلام از جمله توفیقات این فقیه فرزانه می ‏باشد.

ایشان یکى از مهمترین عوامل توفیق خود را احترام و محبت به پدر و والدین خود عنوان نموده و فرموده:

زمانى که در نجف اشرف بودیم، یک روز مادرم از من خواست تا پدرم را براى صرف ناهار صدا بزنم. من به طبقه بالا رفتم و دیدم پدرم در حال مطالعه کتاب خوابش برده است. مانده بودم چه کنم؛ از طرفى می ‏خواستم امر مادرم را اطاعت کنم و از سویى دیگر می ‏ترسیدم با بیدار کردن پدر، باعث رنجش خاطر او شوم.

خم شدم و لب هایم را کف پاى پدر گذاشتم و چندین بوسه بر پای پدر زدم تا این که پدر از خواب بیدار شد و به من گفت: شهاب الدین! تو هستى؟! عرض کردم: بله آقا؛ مادر گفت برای ناهار صدایتان بزنم.

وقتى او این اظهار ادب و علاقه و احترام را از من دید، دو دستش را به سوى آسمان بالا برد و فرمود: پسرم! ان شاء الله خداوند عزت تو را بالا ببرد و تو را از خادمین اهل بیت (علیهم السلام) قرار دهد.

آیت اللّه العظمی مرعشى نجفى (ره) همواره می ‏فرمود: من هر چه دارم از برکت آن دعاى پدرم است.[۳]

شایسته است فرزندانی که تاکنون به هر دلیل (شرم و خجالت، غرور و…)، توفیق بوسیدن پدر و مادر را نداشته اند پس از خواندن این خاطره شیرین، عزم خود را جزم نموده و در اولین دیدار با والدین خود، ضمن ابراز محبت و بوسیدن پدر و مادر، به آنان ادای احترام کنند.

نقش نیکی به پدر و مادر در قبولی توبه

مردی به محضر پیامبر اکرم (صلی آله علیه و آله و سلم) آمد و گفت: ای رسول خدا! هیچ کار زشتی نیست مگر این که انجام داده ام! آیا توبه من قبول می شود؟

پیامبر اکرم (صلی آله علیه و آله و سلم) به او فرمودند: آیا پدر و مادرت زنده هستند؟ او گفت: پدرم زنده است. حضرت فرمودند: برو به پدرت نیکی کن که همین نیکی به پدر، موجب پذیرفتن توبه تو خواهد شد.

وقتی او از نزد پیامبر (صلی آله علیه و آله و سلم) دور می شد، حضرت برای این که او نفهمد و غمگین و ناامید نشود، آهسته به حاضران فرمود: ای کاش! مادر او زنده بود و به مادرش نیکی می کرد؛ زیرا با نیکی کردن به مادر، قبولی توبه اش نزدیک تر می بود.[۴]

اثر خدمت و احترام به پدر و مادر

نقل شده پدر آقای مشکور از علمای نجف، در عالم خواب می بیند به حرم امام حسین (علیه السلام) مشرف شده است و خیلی از زائرانی که آنجا به زیارت مشغول هستند به صورت حیوانات دیده می شوند! در همان حال نیز مشاهده می کند که جوانی به حرم وارد شد و گفت: السلام علیک یا ابا عبدالله و از آن حضرت جواب شنید: و علیک السلام.

آقای مشکور می گوید: بعد از بیدار شدن، به حرم مشرف شدم. منظره حرم را همان طور که در خواب دیده بودم، مشاهده کردم. البته همه به صورت انسان بودند اما افراد همان افرادی بودند که در خواب آنها را مشاهده نموده بودم. چیزی نگذشت که ناگهان دیدم همان جوان نیز آمده و سلام داد ولی من جواب سلام حضرت را نشنیدم. به سوی جوان رفتم و جریان خوابم را به طور کامل به او گفتم.

جوان گفت این خواب برای او مهم نیست! گفتم: چطور این خواب برای شما مهم نیست؟! گفت: من جواب حضرت را شنیدم. گفتم: شما چه کردی که به چنین مقامی رسیدی؟

جوان پاسخ داد: من هر شب جمعه به زیارت حضرت می آیم و هر بار پدر یا مادرم را به حرم می آورم. یکبار پدر و مادرم هر دو با هم گفتند ما را ببر. در بین راه پدرم به زمین خورد و از راه رفتن عاجز شد؛ ولی باز از من خواست که او را به حرم ببرم. من او را روی دوش خودم قرار داده و به حرم بردم؛ لذا حضرت جواب من را دادند و مرا تحسین کردند.[۵]

سفارش امام زمان (عج) نسبت به پدر

آقا سید محمد موسوى نجفى معروف به هندى که از عالمان با تقوا و امام جماعت حرم امیرالمومنین (علیه السلام) بود نقل کرده: شخصی، پدر پیرى داشت و در خدمتگزارى به او، سعی و تلاش فراوانی می کرد.

او پیوسته در خدمت پدر بود مگر در شب چهارشنبه که به مسجد سهله می رفت و در آن شب به واسطه شب زنده دارى در آنجا از خدمت پدر معذور بود؛ ولى پس از مدتى ترک کرد و دیگر آنجا نمی رفت. از او پرسیدم: چرا رفتن به مسجد سهله را ترک کردى؟

گفت: چهل شب چهارشنبه به آنجا رفتم، شب چهارشنبه چهلم به تاخیر افتاد تا نزدیک غروب. در آن وقت، تک و تنها بیرون رفتم و با همان وضع به مسیر خود ادامه دادم تا یک سوم راه باقى ماند.

مهتاب، مقدارى از تاریکى شب را به روشنایى تبدیل کرده بود. در این هنگام شخص عربى را دیدم که بر اسبى سوار است و به طرف من می آید. در دل با خود گفتم: الآن این مرد راهزن مرا برهنه می کند!

همین که به من رسید با زبان عرب بَدَوى شروع به صحبت کرد، پرسید: کجا می روى؟ گفتم: مسجد سهله. گفت: با تو چیز خوردنى هست؟ جواب دادم: نه. فرمود: دست خود را در جیب کن. گفتم: در آن چیزى نیست.

باز سخن خود را تکرار کرد. من دست در جیب کردم و مقدارى کشمش یافتم. آن گاه سه مرتبه به من فرمود: «أوصیک بالعَوْدِ»؛ یعنى سفارش می کنم تو را به پدر پیرت.[۶]

بعد از این سخن، ناگهان از نظرم ناپدید شد. فهمیدم که او حضرت مهدى (عجل الله تعالى فرجه الشریف) بود و دانستم آن جناب راضى نیست که خدمت به پدر را حتى در شب های چهارشنبه ترک کنم. از این رو دیگر به مسجد سهله نرفتم.[۷]

شهید ژاله و بوسیدن پدر و مادر

در خاطراتی از شهید علی ژاله نقل شده که وقتی از جبهه می آمد، اولین کارش احترام به والدین و بوسیدن پدر و مادر بود و به دنبال آن هر کاری که آنها می خواستند انجام می داد.

معمولا وقتی به آبادی بر می‌گشت در همان شب اول خاطراتش را از جبهه نقل می کرد و تا پاسی از شب از جبهه و رشادت رزمندگان می گفت. او دائم الجبهه بود و کمتر به آبادی سر می زد.[۸]

عاق والدین

نقطه مقابل نیکی به والدین و بوسیدن پدر و مادر، عاق والدین و اذیت نمودن و آزرده خاطر ساختن آنهاست. در روایتی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به امام علی (علیه السلام) چنین می فرمایند:

یَا عَلىُّ! لَعَنَ اللهُ وَالِدَیْن حَمْلاً وَلَدَهُما عَلَى عُقُوقِهَمَا؛ یَا عَلِىُّ! مَنْ أَحْزَنَ وَالِدَیْهِ فَقَدْ عُقّهَمَا؛[۹]

اى على! خدا لعنت کند والدینى که فرزندشان را به عاق کردن خویش وادار می کنند. اى على! کسى که والدین خود را محزون و غمناک نماید، آنها را عاق نموده است.

چالش بوسیدن پدر و مادر در فضای مجازی

هر چند پدیده چالش در فضای مجازی، فرهنگی وارداتی و در برخی اوقات کاربردی مغایر با فرهنگ و اعتقادات ما ایرانیان دارد با این حال اخیرا در بین کاربران شبکه های اجتماعی، چالشی تحسین برانگیز با عنوان  چالش بوسیدن پدر و مادر در راستای ادای احترام به آنها اجرا شد که با استقبال خوب کاربران مواجه گردید. امید است این قبیل حرکت های ارزشمند فرهنگی، بیش از پیش گسترش و مورد توجه قرار گیرد.

نتیجه گیری

بوسیدن پدر و مادر یکی از بهترین روش ها برای ادای احترام و ابراز محبت به آنهاست. به بیانی دقیق تر، از  مهمترین وظایف فرزند در قبال والدین، احترام گذاشتن و مهرورزی نسبت به آنها، تحت هر عنوان و شرایطی است با بوسیدن پدر و مادر، با خدمت رسانی بی مزد و منت برای آنها، با دلسوزی و مهربانی های کوچک و بزرگ با آنها و…

در عظمت تکریم والدین و پاداش بوسیدن پدر و مادر همین بس که در روایت نبوی خواندیم بوسیدن پدر و مادر، به منزله بوسیدن آستانه در بهشت است.

گردآوری و بازنویسی: حسین فاضلی

پی نوشت ها

[۱] . کفاش، صد و بیست درس زندگی از سیره عملی حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)، ص۲۲-۲۱

[۲] . قطب الدین حنفی، الاعلام، ص ۲۴

[۳] . دهقان، هزار و یک نکته اخلاقی از دانشمندان، ص ۲۷۷

[۴] . علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۸۲

[۵] . خرازی، روزنه هایی از عالم غیب

[۶] . عَوْد به زبان عرب بدوى، پدر پیر را می گویند.

[۷] . منتهی الامال، باب ۱۴، ص۱۳۵۸

[۸] . طیار، یک بیابان تانک (با تغییر در متن)

[۹] . علامه طبرسی، مکارم الاخلاق، ص ۴۴۳

منابع

• علامه مجلسی، محمد باقر؛ بحارالانوار؛ بیروت؛ دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم؛ ۱۴۰۳ ق
• علامه طبرسی، حسن بن فضل؛ مکارم الاخلاق، قم؛ الشریف الرضی؛ چاپ چهارم؛ ۱۳۷۰ ش
• قمی، شیخ عباس؛ منتهی الامال؛ ترجمه ناصر باقری بیدهندی؛ قم؛ انتشارات دلیل ما؛ ۱۳۹۶ ش
• دهقان، اکبر؛ هزار و یک نکته اخلاقی از دانشمندان؛ بی جا؛ بی نا؛ بی تا؛
• خرازی، محسن؛ روزنه هایی از عالم غیب؛ قم؛ مسجد مقدس جمکران؛ چاپ دوم؛ ۱۳۸۴ ش
• حنفی، قطب الدین؛ الاعلام باعلام بیت الله الحرام فی تاریخ مکه المشرف؛ مقدمه محمد امین کتبی‌؛ شرح و تحقیق محمد طاهر بن عبدالقادر الکردی؛ بی جا؛ المکتبه العلمیه؛ بی تا
• کفاش، حمید رضا؛ یکصد و بیست درس زندگی از سیره عملی حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ انتشارات عابد؛ ویراستار: نعمت الله کاظمی‌ فرامرزی؛ چاپ اول؛ ۱۳۸۰ ش
• طیار، جعفر؛ یک بیابان تانک؛ تهران؛ انتشارات فانوس؛چاپ اول؛ ۱۳۹۱ ش